Brescia

Miasto (niecałe 200 tys. mieszkańców) i gmina w Lombardii, położone ok. 90 km na wschód od Mediolanu , 69 km na północny zachód od Werony , niedaleko południowego krańca Jeziora Garda (zob. mapka). Drugie, po Mediolanie, największe miasto Lombardii, stolica prowincji Brescia. Jeden z najważniejszych ośrodków przemysłowych Włoch. Założone ok. 1200 lat p.n.e. miasto, bogate w dobrze zachowane zabytki ze wszystkich okresów historycznych, jest dziś jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych północnych Włoch. Może też być dobrą bazą wypadową do zwiedzania okolic, w tym rejonu Jeziora Garda oraz słynnej z prehistorycznych rysunków naskalnych doliny Val Camonica (➤ mapka)(➤ mapka).

Wiadomo, że tereny, na których leży dzisiejsza Brescia, były zamieszkałe już ok. 1200 lat p.n.e. W VII wieku p.n.e. osiedlili się na nich Celtowie (Cenomanowie), zaś na przełomie III i II wieku p.n.e. znalazły się pod kontrolą Rzymian, którzy w I wieku p.n.e. nadali miastu Brixia status civitas, a jego mieszkańcom obywatelstwo rzymskie. Po upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego miasto przechodziło parokrotnie z rąk do rąk, by w 568 roku stać się na ponad dwa stulecia jednym z ważnych ośrodków państwa Longobardów, w 774 roku wypartych przez Franków. W 1426 rok Brescia przeszła pod panowanie Republiki Weneckiej i (z wyjątkiem lat 1512-1520, gdy była okupowana przez Francuzów) pozostawała w rękach Wenecjan do czasów napoleońskich. Po Kongresie Wiedeńskim miasto znalazło się w granicach Królestwa Lombardzko-Weneckiego podporządkowanego Habsburgom austriackim, w 1859 roku przeszło, podobnie jak cała Lombardia, pod panowanie Królestwa Sardynii, by wkrótce potem wejść ostatecznie w skład zjednoczonych Włoch.


Do najważniejszych zabytków Brescii (figurujących na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO) należą park archeologiczny obejmujący rejon rzymskiego forum oraz zespół klasztorny San Salvatore-Santa Giulia z czasów Longobardów.

Markerem oznaczone są pozostałości Capitolium, pierwszej świątyni rzymskiego miasta, zbudowanej w 73 roku p.n.e. i poświęconej triadzie kapitolińskiej (z zachowanymi fragmentami mozaiki posadzkowej i freskami na ścianach uważanymi za porównywalne z pompejańskimi). Pod Capitolium zachowały się pozostałości sanktuarium z I wieku p.n.e. z czasów republikańskich, zaś na wschód od Capitolium - teatr rzymski zbudowany za panowania Flawiusza, później przebudowany, największy z tego typu obiektów w północnych Włoszech, mieszczący ok. 15 tys. widzów.

Drugim ze wspomnianych najważniejszych zabytków Brescii jest dawny zespół klasztorny San Salvatore-Santa Giulia, dziś mieszczący muzem (Museo di Santa Giulia) z liczącym ponad 10 tys. przedmiotów zbiorem dzieł sztuki i znalezisk archeologicznych z różnych okresów historycznych; do najważniejszych atrakcji muzeum zalicza się znalezioną w dawnym ogrodzie klasztornym grupę dobrze zachowanych domów rzymskich (zamieszkałych między I a IV wiekiem n.e.) oraz słynny brązowy posąg skrzydlatej bogini zwycięstwa z III wieku p..n.e. (z poźniej dodanymi skrzydłami), znaleziony podczas wykopalisk prowadzonych w 1826 roku.

Markerem oznaczony jest położony na południe od Capitolium XVII-wieczny pałac znany jako Palazzo Martinengo Cesaresco Novarino, dziś służący jako muzeum poświęcone historii Brescii, zaś markerem - średniowieczny zamek (Castello di Brescia, zwany też Falcone d'Italia), położony na północ od Capitolium na wzgórzu Cidneo, zbudowany między XIII i XVI wiekiem, niegdyś będący jednym z największych zamków na Półwyspie Apenińskim, dziś mieszczący wojskowe muzeum historyczne (Museo delle Armi "Luigi Marzoli"), jedno z najważniejszych tego typu muzeów w Europie, a także m.in. muzeum historyczne poświęcone zjednoczeniu Włoch (Museo di Risorgimento). Z okolic zamku rozciągają się rozległe widoki na Brescię i okolice.


Większość pozostałych ważniejszych zabytków Brescii skupiona jest wokół trzech placów położonych na zachód od rejonu zabytków rzymskich: placu znanego dziś jako Piazza Paolo VI (dawniej noszącego nazwę "Piazza del Duomo"), Piazza della Loggia oraz Piazza della Vittoria .

s Przy Piazza Paolo VI, po jego wschodniej stronie, stoją obok siebie dwie katedry, "stara" i "nowa". "Stara" katedra, Duomo Vecchio (Concattedrale Invernale di Santa Maria Assunta, znana też jako La Rotonda) - to romański kościół z XI wieku zbudowany na planie koła na ruinach wcześniej tu stojącej bazyliki. "Nowa" katedra, Duomo Nuovo , zaprojektowana przez Palladio, powstała w latch 1604-1825. Na północ od Duomo Nuovo stoi przy placu budynek Palazzo del Broletto z XII-XIII wieku, dawny ratusz, dziś siedziba władz gminy i prowincji Brescia, z balkonem, z którego niegdyś wygłaszano przemówienia do mieszkańców i wieżą z dzwonami wzywającymi ich w razie potrzeby na plac.

Przy renesansowym Piazza della Loggia od zachodu stoi budynek Palazzo della Loggia , obecna siedziba ratusza, pochodzący z przełomu XV i XVI wieku, parokrotnie przebudowywany, od strony południowej pochodzące z tego samego okresu budynki Monti di Pietà, z rzymskimi kamieniami nagrobnymi wbudowanymi w fasady, zaś po stronie wschodnie wieża (Torre dell'Orologio ) z ogromnym zegarem astronomicznym z połowy XVI wieku. Na północ od placu Piazza della Loggia stoi renesansowy (z elementami późno-gotyckimi) kościół San Giuseppe , którego budowę rozpoczęto w 1519 roku, z licznymi kaplicami i cennymi freskami. Kościół przypomina o czasach, gdy Brescia była miastem ważnym dla historii muzyki. Znajdują się tu jedne z najstarszych organów w Lombardii, wykonane w drugiej połowie XVI wieku przez Graziadia i Constanza Antegnatich, ojca i syna, przedstawicieli znanej bresciańskiej rodziny organmistrzów, nagrobek upamiętniający słynnego lutnika i wirtuoza Gasparo Bertolottiego (znanego też jako Gasparo da Salò), uważanego za twórcę bresciańskiego stylu budowy instrumentów smyczkowych, a także groby wspomnianego wyżej Costanza Antegnatiego i zmarłego w Brescii Benedetta Marcello, włoskiego kompozytora okresu baroku. W sąsiadującym z kościołem klasztorze ma siedzibę Muzeum Diocezjalne (Museo diocesano di Brescia).

Trzeci z wymienionych placów, Piazza della Vittoria , przykład włoskiej secesji, powstał w latach 1927-1932 po częściowym wyburzeniu średniowiecznego Starego Miasta.

Z innych zabytków Brescii warto wymienić jescze co najmniej wieżę znaną jako Torre della Pallata , zbudowaną w 1254 roku jako część średniowiecznych murów obronnych (później rozbudowaną), oznaczone markerem godne uwagi Muzeum Instrumentów Muzycznych (Museo degli strumenti musicali), a także kilka kościołów: romańsko-gotycki kościół i klasztor San Francesco d'Assisi , renesansowy kościół Santa Maria dei Miracoli , kościół Santi Nazaro e Celso , całkowicie przebudowany w drugiej połowie XVIII wieku w stylu neoklasycystycznym (z cennymi dziełami sztuki, m.in. autorstwa Tycjana, we wnętrzu) oraz kościół San Faustino e Giovita z pierwszej połowy XVII wieku (z freskami Giandomenica Tiepolo).