Chochołów

Duża (ponad 1,1 tys. mieszkańców) wieś na Podhalu, położona na wysokości ok. 750 m n.p.m., w powiecie Nowy Targ , w dolinie potoku Czarny Dunajec, blisko granicy ze Słowacją, przy szosie z Zakopanego do miejscowości Czarny Dunajec , słynąca z doskonale zachowanego drewnianego budownictwa regionalnego. Dojazd z północy, od strony Czarnego Dunajca lub przez Kościelisko i Witów , drogą 958 (➤ mapka)(➤ mapka).

Początki osadnictwa na terenach dzisiejszego Chochołowa sięgają połowy XVI wieku, a sama wieś została założona w końcu tego stulecia, za panowania Zygmunta III.

Chochołów uchodzi za wybitną atrakcję turystyczną z uwagi na doskonale zachowane regionalne budownictwo drewniane. Wieś składa się prawie w całości z oryginalnych, bogato zdobionych chałup góralskich, ustawionych w większości szczytami do drogi wiodącej przez wieś - ponad 100 zagród, pochodzących z przełomu XVIII i XIX wieku, zostało uznanych przez UNESCO za zabytek klasy "0" regionalnej architektury budowlanej. Większość budynków, mimo iż podlegają opiece konserwatorskiej, jest stale zamieszkana.

Chochołów jest też ważnym ośrodkiem twórczości ludowej (zdobnictwo w drewnie i w metalu, malarstwo na szkle, hafciarstwo). Latem rodbywają się festyny i imprezy folklorystyczne.

Głównym zabytkiem Chochołowa (poza samymi zagrodami góralskimi) jest murowany neogotycki kościół p.w. św. Jacka, wybudowany w latach 1853-1866 w miejscu XVII-wiecznego kościoła drewnianego. Wewnątrz można obejrzeć freski Walerego Eljasza-Radzikowskiego z 1871 roku, dwa obrazy Wojciecha Eljasza-Radzikowskiego oraz obraz Św. Trójcy będący częścią tryptyku z XVI w.

Przed kościołem stoi kamienny obelisk upamiętniający tzw. Powstanie Chochołowskie - incydentalny bunt mieszkańców Chochołowa przeciwko zaborcy austriackiemu z roku 1846. Naprzeciw kościoła św. Jacka, w zabytkowym góralskim domu mieści się Muzeum Powstania Chochołowskiego (będące oddziałem Muzem Tatrzańskiego w Zakopanem), poświęcone nie tylko samemu powstaniu, ale prezentujące zabytki kultury materialnej Chochołowa i Podhala.

• Podczas II wojny światowej Chochołów był ważnym ośrodkiem partyzanckim i kurierskim. W pobliżu przejścia granicznego ze Słowacją stoi odsłonięty w 1992 roku obelisk upamiętniający jedną z ówczesnych akcji chochołowskiego ruchu oporu - przeprowadzenie przez granicę marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego, wracającego potajemnie w 1941 roku z Budapesztu do kraju.