Czersk

Mała miejscowość (ok. 600 mieszkańców) położona w województwie mazowieckim, 43 km na południowy wschód od Warszawy ; dojazd z Warszawy drogą 79 przez Piaseczno i Górę Kalwarię (➤ mapka)(➤ mapka). Główną atrakcją turystyczną Czerska są ruiny średniowiecznego zamku książąt mazowieckich, uważane za jeden z ważniejszych zabytków na Mazowszu.

Czersk jest jednym z najstarszych miast na Mazowszu. Pierwszy drewniano ziemny gród, położony w miejscu, gdzie krzyżowały się szlaki handlowe, w pobliżu dogodnej przeprawy nad Wisła (która płynęła wówczas bardziej na zachód, niż płynie dzisiaj) zbudowany w tym miejscu już w XI wieku, pełnił funkcję głównego ośrodka aministracyjnego księstwa czerskiego, a poźniej, od 1262 roku, centrum politycznego Księstwa Mazowieckiego.

W 1350 roku miejscowość otrzymała prawa miejskie. W latach 1388-1410 na miejscu pierwotnego grodu wzniesiono na rozkaz księcia mazowieckiego Janusza I nowy ceglany zamek z wieżą bramną i dwiema dodatkowymi wieżami. Po 1413 roku, gdy stolica Księstwa Mazowieckiego została przeniesiona do Warszawy, Czersk zaczął podupadać, a po inkorporacji Mazowsza do Korony Polskiej w 1526 roku księstwo czerskie przestało istnieć, a ziemia czerska stała się częścią województwa mazowieckiego, sam zamek zaś stał się własnością królewską - po śmierci króla Zygmunta Starego rezydowała w zamku królowa Bona, która otrzymała go jako odprawę wdowią. W tym czasie zamek został częściowo przebudowany, a samo miasto przyżywało ponownie lepszy okres. Zniszczenia podczas tzw. potopu szwedzkiego (1655-1660) spowodowały jednak przyspieszenie procesu upadku Czerska, który ostatecznie w 1869 roku stracił nawet prawa miejskie.

Dziś Czersk jest małą miejscowością, znaną głównie z ruin wspomnianego wyżej zamku , uważanych za jeden z ważniejszych zabytków na Mazowszu (choć zachowały się zaledwie wieże i część murów). Do rejestru zabytków Czerska wpisany jest także kościół Przemienienia Pańskiego, wzniesiony na początku XIX wieku, przebudowany w latach 1900-1901, wraz z cmentarzem.