Kościelec

Wysoki na 2155 m n.p.m. szczyt położony w Tatrach Wysokich, w północnej grani Zawratowej Turni dzielącej na dwie gałęzie Dolinę Gąsienicową. Pierwsze znane wejście: Antoni Hoborski w 1845 roku.

Kościelec, powszechnie uważany za jeden z najpiękniejszych szczytów tatrzańskich, wielokrotnie przedstawiany lub przywoływany w taki lub inny sposób w dziełach malarzy, kompozytorów i poetów, leży w północnej grani Zawratowej Turni (2247 m), szczytu wznoszącego się we wschodniej grani Świnicy , bezpośrednio na wschód od przełęczy Zawrat (2159 m). Szczyt wznosi się 531 metrów ponad powierzchnię Czarnego Stawu Gąsienicowego , większego z dwóch stawów leżących we wschodniej odnodze Doliny Gąsienicowej. Należy do tzw. grani Kościelców, do której zalicza się ponadto m.in. Mylną Przełęcz (2096 m), Zadni Kościelec (2162 m), oddzielony od Kościelca Kościelcową Przełęcz (2110 m), a także Przełęcz Karb (1853 m) oraz grań Małego Kościelca, z najwyższym punktem o wysokości 1866 m, oznaczonym markerem .

Ścianami Kościelca i Zadniego Kościelca, a także granią, prowadzi wiele popularnych tras wspinaczkowych o różnym stopniu trudności. Dla turystów dostępny jest wierzchołek Kościelca, na który można wejść znakowanym (kolorem czarnym) szlakiem z Przełęczy Karb (ok. 40 minut). Droga, określana niekiedy jako trudna, w rzeczywistości nie przedstawia poważniejszych trudności technicznych (nie ma na niej nawet sztucznych ułatwień, częstych na innych podobnych tatrzańskich szlakach), choć miejscami, zwłaszcza pod samym wierzchołkiem, jest eksponowana, i przy złej pogodzie (przy śliskiej skale) może być niebezpieczna. Ze szczytu rozciąga się interesujący widok na całą Dolinę Gąsienicową i jej otoczenie, w tym na odcinek Orlej Perci biegnącej granią od Zawratu do Granatów oraz na grań boczną odchodzącą ze Skrajnego Granatu na północ w stronę Żółtej Turni , oddzielającą Dolinę Gąsienicową od Doliny Pańszczycy.

Na Karb można wejść z Hali Gąsienicowej (markerem zaznaczone jest schronisko znane jako "Murowaniec") albo od strony wschodniej (najpierw za znakami niebieskimi do Czarnego Stawu, skąd, od punktu oznaczonego markerem , za znakami zielonymi na przełęcz, od "Murowańca" 1 godz.) albo od strony zachodniej, najpierw za znakami czarnymi (w punkcie odgałęzia się w prawo droga wiodąca na Suchą Przełęcz, położoną w pobliżu szczytu Kasprowego Wierchu) do Zielonego Stawu Gąsienicowego (40 minut), następnie, od punktu , za znakami niebieskimi na przełęcz (od "Murowańca" 1.10 godz.).



Rejon Kościelca znany jest z kilku głośnych wypadków śmiertelnych. Jednym z nich była śmierć kompozytora (ale też wybitnego podówczas taternika, pioniera narciarstwa, fotografika i publicysty) Mieczysława Karłowicza (1876-1909) w lawinie, która zeszła ze wschodnich zboczy Małego Kościelca; idąc z Hali Gąsienicowej do Czarnego Stawu Gąsienicowego można ze ścieżki zobaczyć mały obelisk ("kamień Karłowicza") upamiętniający tę tragedię. Na zachodniej ścianie Kościelca zginął (pęknięcie liny) Mieczysław Świerz (1891-1929), jeden z najbardziej znanych taterników działających w latach 20. XX wieku, a na Zadnim Kościelcu, w miejscu nie przedstawiającym trudności, choć eksponowanym, zapewne z powodu poślizgnięcia lub oderwania się stopnia, legendarny taternik i alpinista, także literat, Jan Długosz (1929-1962).