Mentona / Menton

Miasto (ok. 30 tys. mieszkańców) w południowej Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, w departamencie Alpes-Maritimes, 31 km na północny wschód od Nicei , 11 km na północny wschód od Monako , tuż przy granicy francusko-włoskiej, 12 km na południowy zachód od Ventimiglii (➤ mapka)(➤ mapka). Mentona, znana jako miejscowość turystyczna już w połowie XIX wieku, zwana "perłą Francji" ("la perle de la France"), choć zachowująca wiele cech włoskich, słynie z pięknego położenia i nadzwyczaj łagodnego mikroklimatu sprzyjającego uprawie cytrusów, w szczególności cytryn - "Święto Cytryny" ("la Fête du Citron") jest obchodzone w Mentonie corocznie w lutym, przyciągając do miasta setki tysięcy turystów.

Region był zamieszkały już w paleolicie (o czym świadczą słynne znaleziska w pobliskich jaskiniach Balzi Rosssi. W czasach rzymskich przebiegała tędy, przez teren zamieszkały przez Ligurów, droga - via Julia Augusta - prowadząca z Placentia (Piacenza) do Arelates (Arles). Pierwsza osada powstała prawdopodobnie w XI wieku, gdy ówczesny władca Ventimiglii zbudował zamek na wzgórzu położonym na północny zachód od obecnego centrum miasta. W XIII wieku Mentona znalazła się w granicach Republiki Genui; później, od XIV wieku, jako część Księstwa Monako, należała do rodziny Grimaldich.

W 1861 roku Mentona została włączona do Francji i jej dalsza historia przebiegała podobnie do historii Nicei i innych miejscowości francuskiej Riwiery: już w drugiej połowie XIX wieku stała się Mentona modnym kurortem, popularnym zwłaszcza wśród rosyjskiej i angielskiej arystokracji, do czego bardzo przyczyniła się opinia angielskiego lekarza, Jamesa Henry'ego Benneta (1816-91), który zwrócił uwagę na wyjątkowe walory klimatyczne miejscowości i zalecał swym bogatym klientom spędzanie tu całego sezonu jesienno-zimowego. W tym okresie powstało wiele luksusowych hoteli, a także rezydencji najbogatszych turystów, którzy postanowiwszy się w Mentonie osiedlić, nabywali tu posiadłości, budowali wille i pałace oraz zakładali ogrody, z których miasto słynie i z których część można zwiedzać: do najczęściej wymienianych w przewodnikach turystycznych należą Jardin Serre de la Madone (założony przez Anglika, Lawrence'a Johnstona), Jardin botanique exotique de Menton ("Le Val Rahmeh" - założony w 1905 roku przez angielskiego arystokratę, Percy'ego Redcliffe'a), Fontana Rosa (założony w 1922 roku przez hiszpańskiego pisarza, Vicente Blasco Ibáñeza), Maria Serena (zaprojektowany przez Charles'a Garniera, budowniczego Opery paryskiej), czy ogród otaczający Palais Carnolès, dawną letnią rezydencję książąt Monako (dziś muzeum), z podobno najbogatszą w Europie kolekcją cytrusów.

W czasie II wojny światowej Mentona w czerwcu 1940 roku zajęta przez zostało na pewien czas zajęte przez faszystowskie Włochy, później (formalnie w granicach Francji Vichy) znalazła się pod okupacją niemiecką; została wyzwolona przez aliantów 8 września 1944 roku.


Za główne zabytki Mentony uchodzą:

• Barokowa bazylika św. Michała Archanioła (Basilique Saint-Michel-Archange ) z XVII wieku, z dwiema wieżami, z których jedna, niższa, jest pozostałością dawnego kościoła, a druga, wysoka na 53 m, zbudowana na początku XVIII wieku, pełni funkcję dzwonnicy. Do bazyliki prowadzą szerokie schody, wyłożone mozaiką układającą się w herb Grimaldich.
• Muzeum Jeana Cocteau (The Musée Jean Cocteau ), który często przyjeżdżał do Mentony i pozostawił tu wiele ze swych dzieł (w tym freski z 1950 roku w sali ślubów w ratuszu ); muzeum ma siedzibę w starym forcie Grimaldich stojącym dziś nad samym morzem.

Atrakcją Mentony jest też oczywiście długa, kilkukilometrowa promenada nadmorska i ciągnąca się wzdłuż niej (kamienista) plaża.

Najsłynniejszą imprezą, odbywającą się w Mentonie, jest wspomniane wyżej Święto Cytryny, którego początki sięgają lat 30. XX wieku, gdy Mentonę otaczały gaje cytrynowe (wymarzły w 1956 roku), a cały region był największym producentem cytryn w Europie, i który ze skromnego pokazu drzewek cytrynowych i owoców przekształcił się z czasem w trwający kilka dni karnawał. Poza Świętem Cytryny warto też pamiętać o festiwalu muzyki klasycznej odbywającym się w Mentonie corocznie w sierpniu na placu przez Bazyliką św. Michała Archanioła, na starym mieście.

• Będąc w Mentonie warto pamiętać o Roquebrune-Cap Martin - miejscowości, która podobnie jak Mentona stanowiła niegdyś część Księstwa Monako i wraz z Mentoną znalazła się w Francji w roku 1861. Jej część nadmorska - Cap Martin - jest znana jako dzielnica prywatnych posiadłości i luksusowych willi; natomiast Vieux Village leży wyżej, otaczając średniowieczny zamek Château de Roquebrune - ta część miejscowości jest niezwykle malownicza, rozciąga się też stąd rozległy widok na okolicę.