Ruciane-Nida

Miasto (niecałe 4 tys. mieszkańców), powstałe przez połączenie miejscowości Ruciane i Nida (oraz kilku mniejszych), w województwie warmińsko-mazurskim, 203 km na północ od Warszawy , 96 km na wschód od Olsztyna (➤ mapka)(➤ mapka), otoczone pięknymi lasami Puszczy Piskiej, na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, nad czterema jeziorami: Jeziorem Nidzkim, Jeziorem Guzianka Wielka, Jeziorem Guzianka Mała i Jeziorem Bełdany. Ruciane, obok Mikołajek i Giżycka - to jedna z najważniejszych i najpopularniejszych baz żeglarskich i wodniackich na Mazurach, a także jeden z głównych portów odwiedzanych przez statki pasażerskie floty Żeglugi Mazurskiej. Przez miasto przebiega droga 58 (na zachód do Szczytna, na wschód do Pisza); droga 610 prowadzi do Piecek.

Początki miejscowości sięgają końca XVII wieku - mieszkańcy regionu zajmowali się wówczas głównie rybołóstwem, działaly hamernie (kuźnice), smolarnie, wypalarnie węgla drzewnego. Rozwój Rucianego nastąpił w drugiej połowie XIX wieku, przede wszystkim w wyniku rozwoju komunikacji: zbudowano sieć dróg (w tym szosę Ruciane - Pisz), powstało połączenie kolejowe z Olsztynem, później z Mrągowem. Powstała też na Wielkich Jeziorach Mazurskich sieć kanałów, umożliwiająca regularną żeglugę, dzięki czemu Ruciane już w latach międzywojennych było znaną w Prusach Wschodnich miejscowością turystyczną (do roku 1938 Ruciane nosiło nazwę Rudczanny, potem, do 1945 roku, Niedersee, natomiast Nida - nazwę Nieden).

Dziś Ruciane jest jedną z najpopularniejszych miejscowości wypoczynkowych na Mazurach, ważnym ośrodkiem sportów wodnych, a także, dzięki położeniu w sercu Puszczy Piskiej, doskonałą bazą wypadową dla wycieczek pieszych i rowerowych.


O atrakcyjności Rucianego-Nidy jako bazy wodniackiej stanowi przede wszystkim położenie. Jezioro Nidzkie jest pierwszym (licząc od południa) jeziorem szlaku Wielkich Jezior Mazurskich (kajakarze mogą zacząć wyprawę wcześniej, na Jeziorze Brzozolasek koło Pisza , skąd przez Jezioro Wiartel mogą przepłynąć na Jezioro Nidzkie). Jeziora Nidzkie i Guzianka Wielka (z portem statków turystycznych Żeglugi Mazurskiej) połączone są Kanałem Nidzkim, zaś jeziora Guzianka Mała i Bełdany (oraz Śniardwy) łączy śluza Guzianka.

Markerem oznaczone są Mikołajki. Ok. 14 km na północ od Rucianego, na półwyspie wchodzącym między Jezioro Bełdany a Jezioro Śniardwy, nad Śniardwami, leży wioska Popielno , gdzie w dawnym zespole dworskim ma siedzibę stacja PAN, zajmująca się głównie hodowlą tzw. koników polskich (których dzikimi przodkami były tarpany), ale prowadzi też fermę bydła czerwonego oraz jeleni i hodowlę bobrów. Droga prowadzi przez piękny las, gdzie można spotkać koniki biegające wolno. Po drodze mija się śluzę Guzianka, gdzie prawie zawsze widzi się turystów obserwujących jej działania. Niecały kilometr od Poppielna, również blisko północnego końca półwyspu, ale nad Bełdanami, usytuowany jest znany ośrodek wypoczynkowy ("Dom Pracy Twórczej") PAN w Wierzbie . Z Wierzby można się przeprawić promem na zachodni brzeg Jeziora Bełdany.


Kilka kilometrów na południowy zachód od Rucianego stoi stara poniemiecka leśniczówka Pranie , niezwykle malowniczo położona na wysokim brzegu Jeziora Nidzkiego (przez wielu uważanym za najpiękniejsze w ogóle jezioro mazurskie). W ostatnich latach życia przyjeżdżał tu i pracował poeta Konstanty Ildefons Gałczyńśki; od 1980 roku działa w leśniczówce poświęcone mu muzeum. Prawie do samej leśniczówki można dojechać samochodem; ale można też szlakiem pieszym (znaki niebieskie), wzdłuż brzegu Jeziora Nidzkiego.

Parę kilometrów na zachód od Rucianego, nad Krutynią leży wieś Wojnowo , założona przez filiponów. Na południowym krańcu wsi zachował się zespół klasztorny (klasztoru męskiego) z połowy XIX w. (ikonostas, zbiór ikon), obok mały cmentarz. Na drugim końcu wsi stoi mała drewniana cerkiew; przy niej klasztor żeński.

Wspomniana przed chwilą Krutynia to rzeka wypływająca z Jeziora Krutyńskiego , przepływająca przez Krutyń (znane letnisko, przystań, wypożyczalnia sprzętu), Wojnowo i Uktę ; spływ Krutynią uważany jest za najpiękniejszy szlak kajakowy w Polsce.

W Kadzidłowie mieści się założony stosunkowo niedawno, prywatny park dzikich zwierząt .

Markerem oznaczony jest Niedźwiedzi Róg (doskonały punkt widokowy na Śniardwy), gdzie z Rucianego można dotrzeć tylko pieszo (znaki czerwone), przez śluzę Guziankę i Wejsuny .