Wejherowo

Wejherowo (po kaszubsku Wejrowò lub Nowé Miasto) - to miasto (ponad 50 tys. mieszkańców) i gmina w Polsce północnej, w województwie pomorskim, 52 km od Gdańska . Największe miasto Kaszub, znane z Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego, będącego głównym celem pielgrzymek w regionie. Dojazd z zachodu (od strony Słupska i Lęborka ), podobnie jak od strony Trójmiasta, drogą 6 (E28); dojazd z centrum Gdańska drogą 7 (E77), następnie obwodnicą Trójmiasta - S6 (E28) (➤ mapka)(➤ mapka).

Wejherowo zostało założone w 1643 roku przez Jakuba Wejhera (1609-1657), pełniącego w latach 1643-1657 funkcję wojewody malborskiego. Miasto, zwane początkowo Wejherową Wolą albo Nowym Miastem ("starym miastem" był niedaleki Puck), powstało na gruntach już wcześniej istniejącej wsi Śmiechowo, należących do Prus Królewskich, podporządkowanych koronie polskiej. W rok poźniej Wejher ufundował kościół św. Trójcy, a w 1650 roku Wejherowo otrzymało prawa miejskie (na prawie chełmińskim) od króla Jana II Kazimierza Wazy. Po śmierci Jakuba Wejhera miasto przeszło w ręce Radziwiłłów, potem m.in. Sobieskich i Przebendowskich. Po I rozbiorze Polski w 1772 roku Wejherowo zostało włączone do Prus, pod nazwą Neustadt in Westpreußen. Zamieszkałe w większości przez Niemców i Kaszubów, ale będące jednym z silnych w regionie ośrodków kultury polskiej, wróciło do Polski po I wojnie światowej (pozostając z kolei w okresie międzywojennym jednym z ośrodków regionalizmu). We wrześniu 1939 Wejherowo zostało zajęte przez Niemców i powtórnie przemianowano na Neustadt in Westpreußen; od 1945 roku ponownie w Polsce.

Centrum Wejherowa - to rynek (Plac Wejhera), z pomnikiem założyciela miasta i eklektycznym ratuszem w południowej pierzei. Od zachodniej strony stoi kościół farny , pod wezwaniem św. Trójcy, obecnie kolegiata, ufundowany w połowie XVIII wieku, zajmujący miejsce wcześniejszego kościoła. Od północno-zachodniego narożnika rynku ku zachodowi odchodzi główna ulica Wejherowa, ulica Sobieskiego. Markerem oznaczony jest uchodzący za jeden z najważniejszych zabytków Wejherowa barokowy kościół św. Anny z przylegającym klasztorem franciszkanów, ufundowanym w połowie XVII wieku przez Jakuba Wejhera (w klasztorze krypty rodziny Wejherów i Przebendowskich), zaś markerem - neogotycki kościół św. Stanisława Kostki z pierwszej dekady XX wieku (poewangelicki), z pięcioma wieżami.

W stojącym na końcu ulicy Klasztornej klasycystycznym Pałacu Przebendowskich i Keyserlingków otoczonym parkiem krajobrazowym, mieści się dziś interesujące Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej.

Na zalesionych wzgórzach na południowy zachód od parku znajduje się najsłynniejszy zabytek Wejherowa - tzw. Kalwaria Wejherowska, składająca się z 26 barokowych, rokokowych i neogotyckich kapliczek (z których za najbardziej godne uwagi uważa się pałac Piłata, kościół Trzech Krzyży oraz Grób Chrystusa), ufundowanych przez Jakuba Wejhera i i innych przedstawicieli rodziny Wejherów, zbudowanych w latach 1649–59. W latach 2006-2008 cały zespół został poddany renowacji.

Kalwaria Wejherowska, nad którą opiekę sprawują oo. franciszkanie, jest jedną z najstarszych kalwarii w Polsce; uważana jest też za wybitny zabytek budownictwa sakralnego w Polsce północnej. Kalwaria jest częścią Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego w Wejherowie, najważniejszego na Kaszubach ośrodka religijnego i celu pielgrzymek. Od 2002 roku w okresie Wielkiego Postu na terenie Kalwarii Wejherowskiej wystawiane jest Misterium Męki Pańskiej.


Wejherowo - jako miejscowość - nie uchodzi za szczególnie cel turystyczny. Może być jednak niezłą bazą wypadową dla wycieczek w rejon Trójmiasta (52 km do Gdańska , bliżej do Sopotu i Gdyni), Pucka , miejscowości w pobliżu nasady Mierzei Helskiej (takich jak Karwia czy Jastrzębia Góra ), także w rejon Jeziora Żarnowieckiego (zob. Żarnowiec ).

Warto też pamiętać, że miasto leży na skraju Puszczy Darżlubskiej, sporego kompleksu leśnego nadającego się na wycieczki piesze i rowerowe.