Split

Split - to liczace ok. 180 tys. mieszkańców miasto w Chorwacji, drugie największe miasto kraju, centrum administracyjne żupanii splicko-dalmatyńskiej, położone 409 km na południe od Zagrzebia , stolicy kraju (➤ mapka(➤ mapka)). Popularny ośrodek turystyczny, znany przede wszystkim z pozostałości zbudowanego w IV wieku n.e. pałacu Dioklecjana.

Miasto leży nad Adriatykiem, na niewielkim półwyspie, w miejscu położonym niedaleko Salony (dziś Solin), stolicy rzymskiej prowincji Dalmacja. Pierwszą osadę w tym miejscu, Aspálathos, założyli w III lub II wieku p.n.e. koloniści greccy; później została przemianowana przez Rzymian na Spalatum. W 395 roku n.e. Split znalazł się pod kontrolą Bizancjum, później pozostawał w rękach m.in. Republiki Weneckiej, Cesarstwa Austriackiego, Austro-Węgier, Królestwa Włoch, od 1944 roku Jugosławii, by wreszcie w 1991 roku znaleźć się w granicach niepodległej Chorwacji. Dziś Split jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, węzłem komunikacyjnym (lotnisko, węzeł drogowy, dworzec kolejowy, terminal promowy obslugujący rejsy krajowe i zagraniczne) i jednym z najważniejszych ośrodków turystycznych Dalmacji.


Za najważniejszy zabytek i atrakcję turystyczną Splitu uważa się tzw. pałac Dioklecjana - czyli zajmujące dużą cześć historycznego centrum miasta pozostałości twierdzy i rezydencji zbudowanej na przełomie III i IV wieku n.e. dla cesarza Dioklecjana po jego abdykacji w 305 roku. Pałac, zbudowany na planie rzymskiego obozu wojskowego (zajmującego prostokąt o wymiarach 215 × 180 m), otoczony murami (markerami - oznaczone są odpowiednio cztery bramy - Zlatna Vrata, Srebrena Vrata, Mjedena Vrata i Željezna Vrata), od 1979 roku jest wraz z całym zabytkowym centrum Splitu wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Markerem oznaczony jest perysrtyl, markerem - otoczony kolumnami ośmiokątny budynek wzniesiony jako mauzoleum cesarza, w VIII wieku przekształcony w katedrę (Katedrala sv. Duje), szczególny przykład połączenia stylu świątyni rzymskiej i kościoła chrześcijańskiego (z dobudowanej później dzwonnicy rozciąga się spektakularny widok na miasto i okolice), markerem - świątynia Jowisza (w VIII wieku przekształcona w baptysterium), a markerem - wejście do rozległych podziemi pałacu (Dioklecijanovi Podrumi), pełniących dziś funkcję muzeum. Do pozostałych głównych atrakcji Splitu należą: Obala Hrvatskog narodnog preporoda (Riva) - szeroka reprezentacyjna promenada wysadzana palmami, plaża miejska (Plaža Bačvice), wysokie na ok. 174 m zalesione wzgórze znane jako Marjan Vrh z interesującym widokiem na Split, a także główny plac średniowiecznego Splitu, Narodni trg , położony w pobliżu zachodniej bramy Pałacu Dioklecjana. Markerem oznaczone jest godne uwagi, otwarte w 1820 roku Muzeum Archeologiczne (Arheološki muzej).