Delos

Delos [Δήλος] - to mała, zajmująca powierzchnię 3,6 km², niezamieszkała wyspa grecka, położona w archipelagu Cyklad, w południowo-zachodniej części Morza Egejskiego, w pobliżu Mykonos . Znajdujące się na wyspie stanowisko archeologiczne, w 1990 roku wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest jednym z najważniejszych w Grecji.

Delos należy do jednostki regionalnej Mykonos i gminy Mykonos (rejs łodzią z Mykonos trwa ok. pół godziny); jest najmniejszą wyspą archipelagu Cyklad. W mitologii greckiej wyspa Delos była miejscem, gdzie tytanida Leto, kochanka Zeusa, znalazła schronienie przed wężem zesłanym na nią przez Herę, i gdzie urodziła dzieci Zeusa, bliźnięta Apollina i Artemidę - dlatego wyspa stała się jednym z miejsc ich kultu. Co najmniej od VI wieku p.n.e. Delos było ważnym panhellenicznym ośrodkiem religijnym (z licznymi świątyniami i słynną wyrocznią). W II wieku, po trzeciej wojnie punickej i zniszczeniu przez Rzymian Kartaginy i Koryntu, port na Delos stał się jednym z ważniejszych portów na Morzu Śródziemnym, a wyspa - ważnym ośrodkiem handlowym (w tym ośrodkiem handlu niewolnikami). Straciła na znaczeniu w I wieku p.n.e. po najazdach Mitrydatesa VI z Pontu i już nigdy później nie wróciła do dawnej świetności.


Prace wykopaliskowe rozpoczęte w latach 70. XIX wieku odsłoniły pozostałości starożytnego miasta - kompleksu świątynnego, budowli świeckich i portu. Na zamieszczonej mapce zaznaczone są niektóre godne uwagi miejsca stanowiska archeologicznego na Delos, jednego z najrozleglejszych w basenie Morza Śródziemnego, zajmującego niemal całą wyspę. Port oznaczony jest markerem . Marker oznacza święte jezioro, miejsce narodzin Apollina, marker - siedem zachowanych marmurowych lwów (VI wiek p.n.e.) strzegących drogi z portu do świętego jeziora, marker - świątynię Apollina, marker - teatr z III-II wieku p.n.e., a marker - stojąca na wzgórzu świątynię Izydy; stanowisko obejmuje także inne świątynie, kilka rynków, pozostałości domów prywatnych (z zachowanymi mozaikami na podłodze), itp. Markerem oznaczony jest budynek Muzeum Archeologicznego, a markerem - niewysokie (112 m) wzgórze Kynthos ([Κύνθος]) z którego rozciąga się rozległy widok na Delos i okoliczne wyspy.