przełęcze drogowe

Col de l'Iseran (2764 m) - to przełęcz drogowa we Francji, położona w Sabaudii, między Alpami Graickimi a grupą Vanoise, w pobliżu granicy z Włochami, na wysokości 2764 m n.p.m. (według części źródeł, idących prawdopodobnie za informacją na tabliczce na przełęczy - 2770 m). Jest najwyżej położoną przełęczą drogową w Alpach i najwyższym punktem słynnej trasy turystycznej w Alpach Francuskich, znanej jako Route des Grandes Alpes.

Droga przez przełęcz, otwarta tylko w miesiącach letnich (od początku czerwca do września), łączy miejscowość Val-d'Isère (w dolinie rzeki Isère), znaną jako jedna z miejscowości należących do popularnego ośrodka narciarskiego Tignes-Val d'Isère, z miejscowością Bonneval-sur-Arc na południu, w dolinie rzeki Arc.

Przełęcz Col de l'Iseran znalazła się kilkakrotnie (po raz pierwszy w 1938 roku) na trasie słynnego wyścigu kolarskiego zawodowców Tour de France.

Col Agnel (2744 m) - to przełęcz drogowa w Alpach Kotyjskich, położona na wysokości 2744 m n.p.m. na zachód od Monte Viso (3841 m), najwyższego szczytu Alp Kotyjskich, na granicy francuskiego departamentu Alpy Wysokie (Hautes-Alpes) w regionie Prowansja-Lazurowe Wybrzeże, i prowincji Cuneo we włoskim Piemoncie. Col Agnel jest trzecią najwyżej położoną przełeczą drogową w Alpach, po Col de l'Iseran (2764 m) i Passo dello Stelvio (2758 m), i pierwszą pod względem wysokości przełęczą drogową położoną na granicy między dwoma państwami alpejskimi.

Col Agnel jest jedną z przełęczy, co do których przypuszcza się, że mógła znaleźć się na trasie marszu wojsk Hannibala (ze słoniami) podczas drugiej wojny punickiej. Dziś przełęcz nie jest tak intensywnie używana, jak inne przełęcze alpejskie, chociaż jest znana z rozległego panoramicznego widoku; może być też atrakcyjnym celem dla kolarzy-amatorów (przełęcz była też kilkakrotnie na trasie zawodowych wyścigów kolarskich Tour de France i Giro d'Italia).

Col de la Bonette - to przełęcz drogowa w Alpach francuskich, w regionie Prowansja-Lazurowe Wybrzeże, położona na granicy departamentów Alpy Górnej Prowansji i Alpy Nadmorskie, w pobliżu granicy z Włochami, na wysokości 2715 m n.p.m. Leży na terenie Parku Narodowego Mercantour. Łączy miejscowości Jausiers na północy (24 m podjazdu, deniwelacja 1589 m) i Saint-Étienne-de-Tinée na południu (25,8 km podjazdu, deniwelacja 1652 m).

Col de la Bonette jest czwartą najwyższą przełęczą drogową w Alpach, po Col de l'Iseran (2764 m), Passo dello Stelvio (2758 m) i Col Agnel (2744 m). Przełęcz jest początkiem i końcem pętli o długości ok. 2 km okrążającej szczyt Cime de la Bonette (2860 m) i wznoszącej się w pewnym punkcie na wysokośc 2802 m n.p.m., co zapewne jest powodem tego, że niektóre źródła wymieniają Col de la Bonette jako najwyższą alpejską przełęcz drogową, położoną na wysokości 2802 m; w rzeczywistości punkt położony na wysokości 2802 m jest najwyższym punktem, do którego można dojechać utwardzoną drogą w Alpach, ale sama przełęcz leży niżej.

Przełęcz jest jedną z najpopularniejszych tras alpejskich, na które wybierają się motocykliści i rowerzyści-amatorzy; kilkakrotnie (pierwszy raz w 1962 roku) znalazła się też na trasie wyścigu kolarskiego zawodowców Tour de France.

Col du Galibier - to przełęcz drogowa w Alpach Francuskich, położona na granicy między departamentem Sabaudia w regionie Owernia-Rodan-Alpy i departamentem Alpy Wysokie (Hautes-Alpes) w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, na wysokości 2645 m n.p.m. Z północy na przełęcz prowadzi z Saint-Michel-de-Maurienne, miejscowości położonej przy autostradzie A43, droga D902 przez Col du Télégraphe (1566 m); dalej droga D902 prowadzi na przełęcz Col du Lautaret (2057 m), skąd można jechać drogą D1091 na zachód w stronę Bourg-d'Oisans lub na wschód w stronę Briançon. Droga D902 biegnie (jednopasmowym) tunelem pod przełęczą, jednak przed wzjazdem do tunelu (z jednej lub drugiej strony) można zjechać na drogę D902B doprowadzającą do samej przełęczy. Przejazd jest możliwy tylko w miesiącach letnich.

Col de Galibier jest jedną z najbardziej znanych przełęczy alpejskich kojarzonych z wyścigiem kolarskim zawodowców Tour de France; przełęcz leżała na trasie wyścigu kilkadziesiąt razy, pierwszy raz w 1911 roku.

W pobliżu przełęczy znajduje się punkt widokowy (z tablicą orientacyjną); rozległa spektakularna panorama obejmuje m.in. Mont Blanc (na północy) i najwyższe szczyty masywu Écrins (na południu).

Col d'Izoard - to przełęcz drogowa w Alpach Kotyjskich, położona w departamencie Alpy Wysokie (Hautes-Alpes) w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże na wysokości 2360 m n.p.m. Przez przełęcz przebiega droga D902 (otwarta w sezonie letnim) łącząca Briançon z doliną rzeki Guil, lewobrzeżnego dopływu Durance.
Przełęcz nie ma wielkiego znaczenia jako przełęcz komunikacyjna, natomiast bardzo często znajdowała się na trasie wyścigu kolarskiego zawodowców Tour de France (pierwszy raz w 1922 roku); na przełęczy czynne jest małe muzeum poświęcone kolarstwu (z pomnikami wybitnych niegdyś zawodników, Coppiego i Bobeta).

Col de la Lombarde (nazwa włoska: Colle della Lombarda) - to przełęcz drogowa w Alpach, położona na granicy francusko-włoskiej na wysokości 2350 m n.p.m., na północ od znanego ośrodka narciarskiego Isola 2000.

Z północy, od strony włoskiej, prowadzi na przełęcz droga SP255 (ok. 10 km przed przełęczą w pobliżu drogi SP255 leży na wysokości 2035 m znane Santuario di Sant'Anna, drugie najwyżej położone sanktuarium w Europie); od strony francuskiej, z miejscowości Isola, biegnie na przełęcz droga M97.

Col de la Cayolle - to przełęcz drogowa w Alpach, położona w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, na granicy departamentów Alpy Górnej Prowansji (Alpes-de-Haute-Provence) i Alpy Nadmorskie (Alpes-Maritimes), na wysokości 2326 m n.p.m. Przełęcz leży na terenie Parku Narodowego Mercantour (Parc national du Mercantour). W pobliżu przełęczy znajdują się źródła rzeki Var.

Przełęcz łączy miejscowości Barcelonnette i Saint-Martin-d'Entraunes. Z północy, od strony Barcelonnette doprowadza do przełęczy droga D902, z południa - droga D2202. Przełęcz jest popularnym celem wycieczek kolarzy-amatorów.

Col d'Allos - to przełęcz drogowa w Alpach, położona w departamencie Alpy Górnej Prowansji (Alpes-de-Haute-Provence) w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, na wysokości 2250 m n.p.m. Przełęcz leży na terenie Parku Narodowego Mercantour (Parc national du Mercantour). W pobliżu przełęczy znajdują się źródła rzeki Verdon.

Przez przełęcz biegnie droga D908 z Barcelonnette do Colmars.

Przełęcz Col d'Allos znajdowała się wielokrotnie na trasie kolarskiego wyścigu zawodowców Tour de France. Jest też popularnym celem wycieczek kolarzy-amatorów.

Mała Przełęcz św. Bernarda (nazwa francuska: (fr. Col du Petit Saint-Bernard, wł. Colle del Piccolo San Bernardo, niem. Kleiner Sankt Bernhard) - to przełęcz drogowa położona na wysokości 2188 m n.p.m. w głównej grani Alp Zachodnich, na granicy francusko-włoskiej. Prowadząca przez przełęcz droga (D1090 we Francji, SS26 we Włoszech) łączy francuski departament Sabaudia (w regionie Owernia-Rodan-Alpy) z włoskim regionem Dolina Aosty; jest otwarta w sezonie letnim (na ogół od maja do października).

Przełęcz jest znana od czasów prehistorycznych i do dziś jest ważnym połączeniem między Sabaudią a Doliną Aosty. W rejonie przełęczy można uprawiać turystykę pieszą i rowerową (przełęcz znalazła się też kilkakrotnie na trasie wyścigu kolarskiego zawodowców Tour de France), a po jej obu stronach w zimie działają (połączone ze sobą wyciągami) ośrodki narciarskie: po stronie francuskiej La Rosière - Espace San Bernardo (ponad 150 km tras i ilkadziesiąt wyciągów), w stronie włoskiej La Thuile - La Rosière / San Bernardo (160 km tras i kilkadziesiąt wyciągów); szczególnie dobre warunki znajdują w rejonie Małej Przełęczy św. Bernarda miłośnicy snowkitingu. Na przełęczy stoi pomnik św. Bernarda, a także posąg Pierre'a Chanouxa, żyjącego w latach 1828-1909 botanika, od którego nazwiska bierze nazwę ogród botaniczny Jardin Botanique Alpin Chanousia, położony w pobliżu przełęczy, po stronie francuskiej.

Col du Tourmalet (2115 m) - przełęcz drogowa położona w pobliżu szczytu Pic du Midi de Bigorre, jest najwyższą przełęczą w Pirenejach Centralnych, w departamencie Hautes-Pyrénées regionu Oksytania. Od Paryża oddalona jest o 849 km, od Lourdes - o 49 km. Jest jedną z najsłynniejszych przełęczy na trasie Tour de France. Dojazd od zachodu, z Luz-Saint-Sauveur, lub od wschodu (właściwie północnego wschodu) z Sainte-Marie-de-Campan przez La Mongie - drogą D918.

Col de Vars - to przełęcz drogowa w Alpach, położona w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, na granicy departamentów Alpy Wysokie (Hautes-Alpes) i Alpy Górnej Prowansji (Alpes-de-Haute-Provence), na wysokości 2108 m n.p.m.

Przez przełęcz biegnie droga D902, łącząca miejscowości na północnym zachodzie i Vars na południowym wschodzie. Przełęcz znajdowała się wielokrotnie na trasie kolarskiego wyścigu zawodowców Tour de France.

Col du Mont-Cenis - to przełęcz drogowa w Alpach, położona w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Sabaudia, w masywie Mont-Cenis, na wysokości 2083 m n.p.m. Przełęcz uważana jest za granicę między Alpami Graickimi (na północy) i Alpami Kotyjskimi (na południu).

Przz przełęcz biegnie droga D1006, prowadząca po północno-wschodniej stronie jeziora zaporowego Lac du Mont-Cenis w stronę granicy z Włochami, biegnąca w przybliżeniu wzdłuż szlaku transalpejskiego znanego już w Starożytności, a później intensywnie używanego od Średniowiecza do XIX wieku, m.in. w celach wojskowych. Jadąc tędy warto zatrzymać się nad wspomnianym wyżej jeziorem i zwiedzić założony w 1976 roku alpejski ogród botaniczny (Jardin botanique de Mont Cenis).

Przełęcz Col du Mont-Cenis leżała kilkakrotnie na trasie wyścigu kolarskiego zawodowców Tour de France, a raz na trasie Giro d'Italia.

Col de la Croix-de-Fer - to przełęcz drogowa w Alpach, położona w regionie Owernia-Rodan-Alpy, w departamencie Sabaudia, na wysokości 2067 m n.p.m.

Przez przełęcz biegnie droga D926, prowadząca z Saint-Jean-de-Maurienne (na północnym wschodzie) do granicy z departamentem Isère, skąd droga D526 prowadzi do połączenia z drogą D1091 w pobliżu Bourg-d'Oisans. Przełęcz była wielokrotnie na trasie wyścigu kolarskiego zawodowców Tour de France.

Col du Lautaret - to przełęcz drogowa w Alpach, położona w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Alpy Wysokie (Hautes-Alpes), na wysokości 2058 m n.p.m. Oddziela masyw Écrins na południu od masywu Arvan-Villards na północy.

Przełęcz jest znana od dawna i już w Średniowieczu używana jako połączenie między Grenoble i Briançon. Dziś przez przełęcz biegnie droga D1091, otwarta przez cały rok. Na przełęczy Col du Lautaret od drogi tej odchodzi droga D902 prowadząca w stronę przełęczy Col du Galibier.

W pobliżu przełęczy działa Stacja Alpejska Uniwersaytetu Grenoble obejmująca m.in. alpejski ogród botaniczny (Jardin Botanique Alpin du Lautaret). Warto wiedzieć, że w 1908 na przełęczy spotkały się ekipy francuskiego polarnika Jeana-Baptiste'a Charcota i brytyjczyka Roberta Falcona Scotta, obie przygotowujące się do wyprawy na Antarktydę i testujące działanie sani motorowych. W górnej części alpinarium na Col du Lautaret stoi pomnik Scotta, który zginął w 1912 roku wracając z Bieguna Południowego.

Przełęcz Col du Lautaret była wielokrotnie na trasie wyścigu kolarskiego zawodowców tour de France.

Col de Tende (nazwa włoska: Colle di Tenda) - to przełęcz drogowa w Alpach, położona tuż przy granicy francuskiego regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wwybrzeże i włoskiego Piemontu, po stronie francuskiej, na wysokości 1870 m n.p.m.

Droga przez przełecz, łącząca Niceę z Cuneo, znana była od Starożytności, a od Średniowiecza intensywnie używana jako szlak handlowy oraz trakt służacy celom wojskowym. Dziś od strony francuskiej prowadzi w stronę przełęczy droga D6204, w górnym odcinku poprowadzona tunelem, po stronie włoskiej znana jako SP20 (na samą przełęcz można wjechać utwardzoną, ale wąską i krętą drogą odgałęziającą się od drogi głównej przd wjazdem do tunelu).

Col d'Aspin - to przełęcz drogowa w w Pirenejach Centralnych, w departamencie Hautes-Pyrénées regionu Oksytania, położona na wysokości 1489 m n.p.m. (według tabliczki na przełęczy - 1490 m).

Przełęcz Col d'Aspin leży na drodze D918, między Sainte-Marie-de Camopan a Arreau, stosunkowo niedaleko słynnej przełęczy Col du Tourmalet (2115 m n.p.m.) i szczytu Pic du Midi de Bigorre (2877 m n.p.m.). Łączy doliny - de Campan i d'Aure. Znana jako jedna z przełęczy, które wielokrotnie znajdowały się na trasie Tour de France.

Pas de Morgins - to przełęcz drogowa położona na wysokości 1369 m n.p.m. (część źródeł podaje wysokość 1371 m n.p.m.), na granicy Szwajcarii i Francji. Najbliższymi miejscowościami są Châtel po stronie francuskiej i Morgins po stronie szwajcarskiej, obie należące do słynnego regionu narciarskiego Portes du Soleil. Nazwa przełęczy, podobnie jak nazwa miejscowości Morgins, pochodzi podobno od słowa celtyckiego oznaczającego granicę i była używana już w VI wieku p.n.e., gdy cały region zamieszkiwali Celtowie, a przełęcz stanowiła granicę między plemionami Nantuatów (zajmujących tereny dzisiejszego szwajcarskiego Chablais) i Allobrogów, przodków Sabaudczyków.

Col du Portillon (nazwa katalońska: El coll de Portilló) - to przełęcz w Pirenejach Centralnych, położona na wysokości 1293 m n.p.m., na granicy między Francją (region Oksytania, departament Haute Garonne) a Hiszpanią (komarka Val d'Aran w prowincji Lleida, w Katalonii).

Dojazd od strony francuskiej drogą D618A, od strony hiszpańskiej drogą N-141. Droga przez przełęcz łączy Bagnères-de-Luchon we Francji z rondem na hiszpańskiej drodze N-230 (zwanej Carretera Lleida-Vielha), która biegnie na północ do Bossòst i dalej do granicy z Francją, a na południe w stronę miejscowości Vielha e Mijaran, stolicy komarki Val d'Aran i dalej do Lleidy, stolicy prowincji. Przełęcz Col du Portillon jest ważna jako dogodne połączenie drogowe między rejonem Bagnères-de-Luchon a Val d'Aran, aczkolwiek przejazd tędy samochodem (głównie przez las) nie jest szczególnie atrakcyjny. Może być natomiast atrakcyjny dla osób uprawiających bardziej zaawansowaną turystykę rowerową.