Rysy

Masyw górski w Tatrach Wysokich, położony na granicy polsko-słowackiej, w głównej grani Tatr. Najwyższy z trzech wierzchołków Rysów (zwany środkowym), piętnasty co do wysokości w Tatrach, wznoszący się na wysokość 2503 m n.p.m., oraz najniższy, wysoki na 2473 m n.p.m., są położone w całości na terenie Słowacji; graniczny wierzchołek północno-zachodni, wysoki na 2499 m n.p.m., jest najwyższym szczytem Polski. Pierwsze znane wejście na szczyt Rysów miało miejsce w 1840 roku (Eduard Blásy z przewodnikiem Jánem Rumanem Driečnym starszym). Słynący z widoków północno-zachodni wierzchołek Rysów jest jednym z najpopularniejszych celów turystycznych w Tatrach.

Rysy leżą w odległości nieco ponad 20 km w linii prostej na południowy wschód od Zakopanego i ok. 10 km na północ od miejscowości Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso), położonej na wysokości 1315–1385 m n.p.m. na południowym brzegu jeziora o tej samej nazwie (Štrbské pleso) u podnóża Tatr Wysokich na Słowacji. Punktem początkowym turystycznych wycieczek na Rysy od strony polskiej jest schronisko nad Morskim Okiem , stojące na wysokości 1405 m na morenie nad jeziorem; od strony słowackiej szlak zaczyna się przy Popradzkim Stawie (Popradské pleso) położonym na wysokości 1494 m n.p.m., do którego od Szczyrbskiego Jeziora można dojść w ciągu 1.20 godz. łatwą, widokową ścieżką (zwaną magistralą, znaki czerwone).

Zaczynający się przy schronisku nad Morskim Okiem szlak prowadzący na Rysy od strony polskiej prowadzi najpierw brzegiem jeziora (można je obejść z jednej lub z drugiej strony) do miejsca położonego w pobliżu południowego krańca Morskiego Oka, oznaczonego markerem , skąd stromą ścieżką wchodzi się do krzyża stojącego na brzegu położonego na wysokości 1583 m Czarnego Stawu pod Rysami , zwanego też Czarnym Stawem nad Morskim Okiem (ok. 45 min. od schroniska nad Morskim Okiem).

W pobliżu wspomnianego krzyża od szlaku na Rysy w kierunku południowo-zachodnim odgałęzia się oznaczony kolorem zielonym szlak na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem (2307 m) w grupie Mięguszowieckich Szczytów (markerem oznaczony jest najwyższy z nich, wysoki na 2438 m Mięguszowiecki Szczyt Wielki). Szlak czerwony biegnie wzdłuż północnego, później wschodniego brzegu Czarnego Stawu, a dalej stromo w górę, mijając po drodze charakterystyczny wielki głaz (widok na Czarny Staw i Morskie Oko), do kotliny zwanej Kotłem pod Rysami (ok. 1 godziny od krzyża nad Czarnym Stawem), pod niewybitnym szczytem zwanym Bulą pod Rysami (2054 m). Stąd na wielu odcinkach eksponowana, ubezpieczona łańcuchami ścieżka (po prawej stronie widoczny wielki żleb z zalegającym długim płatem śniegu) doprowadza do północno-zachodniego wierczhołka Rysów (ok. 1.45 godz. od Kotła pod Rysami, od schroniska nad Morskim Okiem ok. 3.30 godz.). Droga jest dostępna dla turystów, dobrze oznakowana i ubezpieczona, wymaga jednak dobrej kondycji oraz odpowiedniego wyposażenia, przygotowania i doświadczenia, a na niektórych odcinkach szczególnej uwagi i ostrożności (zwłaszcza należy się wystrzegać lekkomyślnego wchodzenia na zalegające płaty śnieżne, co było przyczyną wielu wypadków, także śmiertelnych).

Od strony słowackiej droga (najpierw znaki niebieskie, poźniej czerwone) prowadzi od wspomnianego Popradzkiego Stawu do położonego na wysokości 2250 m n.p.m. (najwyżej w Tatrach) Schroniska pod Rysami (Chata pod Rysmi), zwanego też Schroniskiem pod Wagą (Chata pod Váhou) (ok. 2 godz. od Popradzkiego Stawu), i dalej na przełęcz Waga (Váha), położoną na wysokości 2337 m n.p.m. szeroką przełęcz w głównej grani Tatr, między Rysami a Ciężkim Szczytem w masywie Wysokiej (Vysoká, 2560 m). Stąd w niecałe pół godziny można wyjść na ten sam, na który prowadzi szlak od strony polskiej, graniczny, północno-zachodni wierzchołek Rysów (ok. 2.40 godz. od Popradzkiego Stawu). Droga od południa jest znaczenie łatwiejsza niż szlak od Morskiego Oka, z jednym nieco trudniejszym technicznie miejscem (ubezpieczenia) i ekspozycją tylko pod samym wierzchołkiem. Należy pamiętać, że szlak po stronie słowackiej otwarty jest od połowy czerwca do końca października.


Rysy należą do najpopularniejszych szczytów tatrzańskich. Poza tym, że jest to najwyższy szczyt w Polsce oraz najwyższy szczyt w Tatrach, na który prowadzi znakowany szlak turystyczny (drogami bez znaków można chodzić w Tatrach Słowackich tylko z uprawnionym przewodnikiem TANAP), Rysy, dzięki korzystnemu położeniu, są - jak się uważa - najlepszym w całych Tatrach punktem widokowym: przy dobrej pogodzie można stąd zobaczyć ok. 80 szczytów tatrzańskich, wiele dolin i kilkanaście większych stawów (a także odległe inne grupy górskie, jak Tatry Niżne czy Beskidy Zachodnie).