Delfy

Delfy [Δελφοί] - to liczące ok. 2,4 tys. mieszkańców miasto w Grecji, położone w regionie Grecja Środkowa, w jednostce regionalnej Fokida, 162 km na północny zachód od Aten (➤ mapka(➤ mapka)). Miasto leży bezpośrednio na południowy zachód od stanowiska archeologicznego z ruinami świątyni Apollina, gdzie funkcjonowała słynna wyrocznia deflficka.

Współczesne Delfy leżą w odległości 13 km (w linii prostej) na południowy zachód od najwyższego, wznoszącego się na wysokość 2457 m, oznaczonego markerem szczytu masywu górskiego znanego jako Parnas - w mitologii greckiej siedziby Apollina, dziś jednego z najważniejszych w Grecji ośrodków sportów zimowych (położonego na wysokości 1600-2300 m, z 36 km tras i kilkunastoma wyciągami), z centrum infrastruktury turystycznej w miejscowości Arachowa położonej 12 km na wschód od Delf (miejscowości łączy droga 48). Z Delf jest też stosunkowo niedaleko do miejscowości wypoczynkowych nad Zatoką Koryncką. Rozbudowana infrastruktura noclegowa i gastronomiczna Delf obsługuje jednak przede wszystkim turystów, ktory przyjeżdżają tu, by zwiedzić położone na północny wschód od centrum miasta stanowisko archeologiczne , jedno z najsłynniejszych w Grecji, od 1987 roku figurujące na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Stanowisko to leży na wysokości 500-700 m n.p.m., na terenie, gdzie już w okresie mykeńskim, w późnej epoce brązu, istniała osada, cmentarz i sanktuarium z wyrocznią, zniszczone pod koniec epoki brązu przez kamienną lawinę. W VIII wieku p.n.e. zaczął się tu rozwijać kult Apollina, a pod koniec VII wieku p.n.e. powstały pierwsze świątynie. W VI wieku sanktuarium w Delfach stało się głównym ośrodkiem Amfiktonii Delfickiej zrzeszającej 12 polis greckich, a wyrocznia przy świątyni Apollina, gdzie zasiadała kapłanka (Pytia) przepowiadająca przyszłość, stała się na co najmniej trzy stulecia najsłynniejszą w całym świecie starożytnym, by stracić na znaczeniu w III wieku p.n.e., chociaż wyrocznia działała jeszcze w czasach rzymskich i została zlikwidowana dopiero w 391 roku n.e. dekretem bizantyńskiego cesarza Teodozjusza, który zakazał wróżbiarstwa. Później starożytne Delfy zostały opuszczone, a prace archeologiczne na ich terytorium rozpoczęto pod koniec XIX wieku.


Stanowisko archeologiczne w Delfach obejmuje pozostałości dwu głównych świątyń: sanktuarium i świątyni Apollina z IV wieku p.n.e. (zbudowanej na miejscu wcześniejszej świątyni z VI wieku p.n.e.) i sanktuarium Ateny Pronaja , także z IV wieku p.n.e., a także m.in. teatr z IV wieku p.n.e. (później przebudowywany), stadion , stanowiący część sanktuarium Apollina portyk znany jako Stoa Ateńczyków , liczne tzw. skarbce (w których składano wota składane bogom), w tym tzw. Skarbiec Ateńczyków , liczne kolumny, rzeźby, posągi, a także święte źródło . Markerem oznaczone jest Muzeum Archeologiczne zbudowane na początku 1903 roku (po zakończeniu głównych prac wykopaliskowych), później powiększone i parokrotnie modernizowane. Muzeum, poświęcone historii sanktuarium w Delfach i wyroczni delfickiej, dysponuje bardzo bogatą kolekcją znalezionych na terenie starożytnych Delf artefaktów, obejmujących m.in. omfalos, półokrągły kamień, który przez starożytnych Greków uważany był za pępek świata, niegdyś znajdujący się w świątyni Apollina, liczne wota pochodzące z różnych okresów, rzeźby (w tym słynny posąg z brązu znany jako Auriga Delficki czy marmurowy Sfinks Naksyjczyków), itp.