Morskie Oko

Morskie Oko - to największe i jedno z najgłębszych jezior w Tatrach, położone w Dolinie Rybiego Potoku na wysokości 1395 m n.p.m. Powszechnie uważane za najpiękniejsze jezioro tatrzańskie, jest jednym z najpopularniejszych celów wycieczek w Tatrach Polskich.

Morskie Oko leży 14 km (w linii prostej) od centrum Zakopanego. Z tzw. Ronda w Zakopanem prowadzi podnóżami Tatr Wysokich do Morskiego Oka zbudowana w latach 1892-1902 szosa jezdna, znana jako Droga im. Oswalda Balzera, biegnąca m.in. przez Wierchporoniec (dokąd można też dojechać nieco dłuższą, ale ciekawszą drogą przez Bukowinę Tatrzańską), Łysą Polanę i Palenicę Białczańską . Dalszy odcinek jest dla ruchu samochodowego zamknięty. Część turystów pokonuje ten odcinek pieszo (ok. 2 godz.), część korzysta z oczekujących na Palenicy "fasiągów", dorożek konnych, którymi można dojechać aż do Polany Włosienica , skąd jest już do Morskiego Oka tylko 1,5 km (ok. 25 min.). Klasyczna piesza droga z Zakopanego do Morskiego Oka prowadzi z Kuźnic przez Halę Gąsienicową (markerem oznaczone jest schronisko znane jako "Murowaniec"), przełęcz Zawrat , Dolinę Pięciu Stawów (markerem oznaczone jest schronisko nad Przednim Stawem Polskim), Świstówkę i oznaczoną markerem rówień w północno-wschodnim grzbiecie Opalonego Wierchu (2115 m) - z Kuźnic ok. 6.30 godz.

Morskie Oko, znane turystom już w pierwszej połowie XIX wieku, od dawna inspirujące malarzy, poetów i kompozytorów, będące przedmiotem różnych podań i legend, położone w pobliżu najwyższych szczytów Tatr Polskich, ma rozmiary 862 x 566 m, powierzchnię 34,93 ha i głębokość 50,8 m. Jest jeziorem polodowcowym. Woda ma barwę zieloną, o przejrzystości ocenianej na 11-14 metrów. Jako jedyne jezioro w Tatrach Polskich jest zarybione w sposób naturalny. Jest zasilane dwoma potokami: jeden wypływa z Czarnego Stawu pod Rysami (zwanego też Czarnym Stawem nad Morskim Okiem), położonego na południowy wschód od Morskiego Oka w kotle polodowcowym na wysokości 1583 m n.p.m., drugi, zwany Mnichowym Potokiem - z Doliny za Mnichem . Z jeziora wypływa Rybi Potok, łączący się niżej z Białą Wodą, tworząc Białkę, dopływ Dunajca. Na morenie zamykającej jezioro od północy, na wysokości 1405 m n.p.m., stoi zabytkowe, zbudowane na początku XX wieku schronisko PTTK im. Stanisława Staszica (w pobliżu stoi też tzw. stare schronisko, zbudowane na początku lat 90. XIX wieku jako wozownia). Najwyższymi szczytami w rejonie Morskiego Oka są Rysy (2499 m), najwyższy szczyt Polski, oraz Mięguszowieckie Szczyty - Czarny (2410 m), Pośredni (2393 m) i najwyższy - Wielki (2438 m).

Od wschodu otoczenie Morskiego Oka i Czarnego Stawu pod Rysami tworzą: opadająca spod Żabiego Szczytu Wyżniego (2259 m) Żabia Grań oddzielająca Dolinę Rybiego Potoku od Żabiej Doliny Białczańskiej oraz Niżne Rysy (2430 m), położone w grani oddzielającej Dolinę Rybiego Potoku od Doliny Ciężkiej. Od południa i południowego zachodu ogranicza Dolinę Rybiego Potoku główna grań Tatr, od Rysów poprzez Wołowy Grzbiet z Hińczową Turnią (2377 m) i Wołową Turnią (2373 m), Mięguszowieckie Szczyty - i Cubrynę (2376 m) do Szpiglasowego Wierchu (2172 m) (niższym od większości szczytów położonych na tym odcinku głównej grani Tatr, ale niezwykle charakterystycznym, jest wysoki na 2068 m - Mnich , wyróżniający się w każdej panoramie szczytów otaczających Morskie Oko). Wreszcie, od północnego zachodu ogranicza Dolinę Rybiego Potoku, Miedziane (2233 m) i dwuwierzchołkowy Opalony Wierch (2115 m, 2105 m), oddzielające ją od Doliny Pięciu Stawów.

Najłatwiejszą i najkrótszą wycieczką w rejonie Morskiego Oka jest zajmujący ok. 50 minut spacer ścieżką (znaki czerwone) wokół jeziora. Dla części turystów celem wycieczek jest wspomniany wyżej Czarny Staw pod Rysami , położony u stóp Kazalnicy (2159 m), słynnej z północno-wschodniej kilkusetmetrowej ściany, którą prowadzą uchodzące za jedne z najtrudniejszych tatrzańskich dróg wspinaczkowych; droga (ok. 45 minut od schroniska) prowadzi oznaczoną czerwonym kolorem stromą ścieżką, od punktu oznaczonego markerem , położonego w pobliżu południowego krańca Morskiego Oka, do miejsca nad Czarnym Stawem (krzyż, drogowskaz), gdzie rozdwaja się: jedna odnoga prowadzi na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem (2307 m), druga na Rysy (2499 m).


Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem, z charakterystyczną, widoczną z daleka 15-metrową samotną turnią po wschodniej stronie przełęczy zwaną Chłopkiem, leży na wysokości 2307 m między Mięguszowieckim Szczytem Pośrednim i Mięguszowieckim Szczytem Czarnym. Droga prowadzi od Czarnego Stawu za znakami zielonymi najpierw w stronę Kotła Mięguszowieckiego , potem na wierzchołek Kazalnicy, skąd trwaresując ścianę Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego dociera się na grań na południowy wschód od najniższego punktu przełęczy (od Czarnego Stawu 2.30 godz.). Droga jest jedną z najtrudniejszych dróg turystycznych w Tatrach Polskich, oszczędnie ubezpieczoną, miejscami eksponowaną i zwłaszcza przy złej pogodzie (oblodzeniu) niebezpieczną (wypadki śmiertelne).

Droga na Rysy, za znakami czerwonymi, biegnie wzdłuż północnego, później wschodniego brzegu Czarnego Stawu, a dalej stromo w górę, mijając po drodze charakterystyczny wielki głaz (widok na Czarny Staw i Morskie Oko), do kotliny zwanej Kotłem pod Rysami (ok. 1 godziny od krzyża nad Czarnym Stawem), pod niewybitnym szczytem zwanym Bulą pod Rysami (2054 m). Stąd na wielu odcinkach eksponowana, ubezpieczona łańcuchami ścieżka (po prawej stronie widoczny wielki żleb z zalegającym długim płatem śniegu) doprowadza do północno-zachodniego wierczhołka Rysów (ok. 1.45 godz. od Kotła pod Rysami, od schroniska nad Morskim Okiem ok. 3.30 godz.). Droga jest dostępna dla turystów, dobrze oznakowana i ubezpieczona, wymaga jednak dobrej kondycji oraz odpowiedniego wyposażenia, przygotowania i doświadczenia, a na niektórych odcinkach szczególnej uwagi i ostrożności (zwłaszcza należy się wystrzegać lekkomyślnego wchodzenia na zalegające płaty śnieżne, co było przyczyną wielu wypadków, także śmiertelnych).

Osoby, dla których wyprawa na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem lub na Rysy jest zbyt wymagająca, mogą wybrać się na całkowicie pozbawioną trudności technicznych, choć dość długą wycieczkę przez Dolinę za Mnichem na Szpiglasową Przełęcz (2110 m), skąd w ciągu 15 minut można wyjść łatwą ścieżką na Szpiglasowy Wierch (2172 m) - za znakami żółtymi, na przełęcz 2 godz. od schroniska nad Morskim Okiem (z przełęczy można zejść na stronę Dolin Pięciu Stawów, ale ta droga w górnej partii jest nieco trudniejsza i nieco eksponowana). Można też, na progu Doliny za Mnichem , wybrać drogę prowadzącą za znakami czerwonymi na przełęcz w grani głównej Tatr, znaną jako Wrota Chałubińskiego (2022 m).