Kościelisko

Duża (ok. 5,4 tys. mieszkańców) wieś (siedziba gminy) i miejscowość wypoczynkowa w południowej Polsce, na Podhalu, położona w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, 28,5 km na południowy zachód od Nowego Targu , 5,5 km na zachód od Zakopanego , blisko granicy ze Słowacją (➤ mapka)(➤ mapka). Dobra baza wypadowa do wycieczek w polskie Tatry Zachodnie. Dojazd z Zakopanego drogą 958.

Kościelisko położone jest na południowych stokach Pogórza Gubałowskiego, u podnóża polskich Tatr Zachodnich. W skład gminy Kościelisko wchodzą trzy wsie: Kościelisko, Witow i Dzianisz (➤ mapka)(➤ mapka). Gmina Kościelisko składa się z parudziesięciu osiedli, z których największe znaczenie z turystycznego punktu widzenia mają Gronik, Nędzówka i Kiry.

Na Groniku zaczyna się szlak wchodzący w Dolinę Małej Łąki. Na pierwszym odcinku szlak jest oznakowany kolorem żółtym i niebieskim. Po mniej więcej 20 minutach drogi się rozdzielają: szlakiem ze znakami żółtymi można dojść do Przełęczy Kondrackiej (1725 m) (ok. 2.30 godz. od wylotu doliny), skąd można pójść na Kopę Kondracką (2005 m) (ok. 45 min. z przełęczy) lub na Giewont (1895 m) (ok. 35 min. z przełęczy), albo zejść do schroniska na Hali Kondratowej (1340 m), zaś szlak niebieski skręca na zachód i prowadzi na Przysłop Miętusi (1187 m), skąd można wyjść na słynący z pięknego widoku szczyt Małołączniaka (2096 m), jednego z Czerwonych Wierchów, położonego w grani głównej Tatr (około 3.30 godz. od wylotu Doliny Małej Łąki).

Ok. 1,5 km za Gronikiem leży Nędzówka , kolejny przysiółek wsi Kościelisko. Tu z kolei można pójść za znakami czerwonymi przez polanę Jaworzynka Miętusia (1294 m, ładny widok na Czerwone Wierchy) na wpomniany przed chwilą Przysłop Miętusi i dalej - na Małołączniak.

Oznaczone markerem Kiry (927 m) - to osiedle położone u wylotu Doliny Kościeliskiej (uważanej za najpiękniejszą w polskich Tatrach Zachodnich), składające się z trzech polan: Kiry Leśnickiej (położonej na zachód od wylotu doliny), Niżniej Kiry Miętusiej (na wschód od wylotu doliny) i Wyżniej Kiry Miętusiej (leżącej już w Dolinie Kościeliskiej, na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, na wysokości 935-950 m); na ogół jednak Kiry są utożsamiane z Niżnią Kirą Miętusią, gdzie usytuowane jest wejście na teren parku.

Z Kir wygodną, łagodnie wznoszącą się drogą po ok. 1.15 godz. można dojść do schroniska "Ornak" na Hali Ornak, mając po drodze Wyżnią Kirę Miętusią , Stare Kościeliska (960-970 m) i Halę Pisaną (1015 m). W rejonie Wyżniej Kiry Miętusiej do wspomnianej drogi dnem doliny dochodzi od wschodu tzw. Droga nad Reglami, która prowadzi stąd dalej na zachód przez Przysłop Kominiarski (1124 m) do oznaczonego markerem połączenia z głównym szlakiem biegnącym Doliną Chochołowską. Na Wyżniej Kirze Miętusiej zaczyna się też interesujący szlak prowadzący na Ciemniak (2096 m) (ok. 3.30 godz. z Kir), najdalej na zachód wysunięty wierzchołek Czerwonych Wierchów.

W rejonie polany Stare Kościeliska (mniej więcej w połowie drogi między Wyżnią Kirą Miętusią i Halą Pisaną) odchodzą od głównej drogi szlaki w stronę jednej z udostępnionych do zwiedzania jaskiń Doliny Kościeliskiej, tzw. Jaskini Mroźnej , za znakami czarnymi, oraz w stronę tzw. Polany na Stołach (spadzistej łąki z grupą zabytkowych szałasów), za znakami niebieskimi; w pobliżu miejsca, gdzie zaczynają się wspomniane szlaki, za mostkiem na Potoku Kościeliskim, warto zwrócić uwagę na Lodowe Źródło , wyrzucające wodę o temperaturze 4-5^o).

Nieco dalej, za malowniczym, mniej więcej półkilometrowym wąwozem, zwanym Bramą Kraszewskiego, ok. 4 km od Kir, leży Hala Pisana (1015 m). Tu zaczynają się szlaki prowadzące do Wąwazu Kraków , uważanego za najpiękniejszy wapienny wąwóz polskich Tatr Zachodnich (znaki żółte), oraz w stronę dwu innych jaskiń: Raptawickiej i Mylnej (znaki czerwone).

Marker oznacza schronisko na Hali Ornak (1100 m) (z Kir 1.30 godz.), dla wielu turystów stanowiące docelowy punkt wycieczki. Można stąd jednak pójść dalej: np. za znakami czarnymi do Stawu Smreczyńskiego (1227 m) (30 min. od schroniska), albo za znakami żółtymi na Przełęcz Iwaniacką (1459 m), skąd można zejść do Doliny Chochołowskiej lub pójść (znaki zielone) na południe, w kierunku Ornaku (1867 m) i Starorobociańskiego Szczytu (2176 m), albo wreszcie za znakami zielonymi przez Przełęcz Tomanową na Ciemniak (2096 m) (od schroniska 3.15 godz.).