Les Calanques, Cassis, La Ciotat

Wyjątkowo malowniczy fragment francuskiego wybrzeża Morza Śródziemnego, na południe od Marsylii , ciągnący się od portu La Madrague , poprzez Les Goudes , w kierunku Cassis i La Ciotat (➤ mapka)(➤ mapka), charakteryzujący się wysokimi klifami (stanowiącymi skądinąd słynny teren wspinaczkowy) oraz licznymi (ok. 100) "śródziemnomorskimi fiordami" - zatoczkami (calanques) wcinającymi się głęboko w strome wapienne ściany skalne. Głównym punktem wypadowym do zwiedzania regionu jest Cassis; dojazd do Cassis autostradą A50 i następnie drogą D559.

Dla większości turystów calanques są dostępne właściwie tylko od strony wody, na pokładzie łodzi lub statku wycieczkowego; w niektórych zatoczkach można zejść na ląd, w innych nie. Rejsy zaczynają się w Cassis, ale też w samej Marsylii, w La Ciotat i w Bandol. Od strony lądu dojazd samochodem do większości calanques nie jest możliwy; można do nich dotrzeć wyłącznie pieszo (konieczne odpowiednie buty), w terenie wymagającym pewnej sprawności i kondycji. Należy też pamiętać, że ewentualne plażowanie możliwe jest prawie wyłącznie na skałach i że chcąc spędzić w tym terenie więcej czasu trzeba mieć ze sobą zapas wody. Rejon oferuje też atrakcje szczególne, takie jak nurkowanie albo wspinaczka; ale są one dostępne tylko dla osób o odpowiednim przygotowaniu.


Najbardziej widowiskowe calanques są między Marsylią a Cassis, w masywie Marseilleveyre; największą jest Calanque de Sormiou, innymi bardziej znanymi są Calanque de Callelongue, Calanque d'En-Vau, Calanque de Port-Pin czy Calanque de Port-Miou (w tej ostatniej jest port jachtowy i można stosunkowo blisko dojechać samochodem).


Cassis - to niewielkie (ok. 8 tys. mieszkańców) miasteczko rybackie położone w zatoce, otoczone wapiennymi wzgórzami, z dobrymi plażami, słynące z produkcji białego wina. Budowali tu wiejskie rezydencje już Rzymianie; piękne wille powstawały też w wieku XVII i później. Co najmniej od przełomu XIX i XX wieku popularna miejscowość letniskowa, szczególnie chętnie odwiedzana przez malarzy - Matisse'a, Dufy'ego, Deraina i innych. Cassis jest główną bazą wypadową całego rejonu Les Calanques, najważniejszym punktem startowym wycieczek łodziami i statkami turystycznymi do zwiedzania calanques. Na wschód od Cassis zaczynają się jedne z najwyższych w Europie i najwyższe we Francji klify, Cap Canaille - ok. 400 m n.p.m. (różne źródła podają różne dane). Skrajem nadmorskich urwisk biegnie w stronę La Ciotat malownicza droga D141, zwana Route des Crêtes, z licznymi miejscami, w których można się zatrzymać, by podziwiać widoki.


La Ciotat - to miasto portowe (ok. 32 tys. mieszkańców), ze starówką i licznymi zabytkowymi kamienicami i innymi budynkami z XVII-XVIII wieku. Od XIX w. La Ciotat jest popularną miejscowością wypoczynkową, z 20 km plaż. Szczególną atrakcją La Ciotat jest L'Eden Théâtre - gdzie od 1889 roku odbywały się przedstawienia teatralne i koncerty, a we wrześniu 1895 roku doszło do pierwszego na świecie pokazu "ruchomych obrazów" braci Lumière (na 2 miesiące przed słynnym pokazem w Paryżu). Przy rue Foch działa muzeum kinematografii. Niektóre źródła, jako inną ciekawostkę dotyczącą La Ciotat, podają, że tu właśnie wynaleziona została bodaj najbardziej francuska z gier - gra w kule zwana pétanque.

• Słowo "calanque", jako rzeczownik pospolity, oznacza właściwie urwiste, strome zbocze, ale mówiąc o calanques ma się na ogół na myśli wąskie, głębokie i głęboko wcięte w klifowe wapienne wybrzeże zatoczki, występujące w wielu miejscach, ale charakterystyczne dla południowej Francji i szczególnie liczne oraz wyjątkowo malownicze na odcinku wybrzeża między Marsylią a La Ciotat - stąd nazwy "Les Calanques" używa się często jako nazwy własnej, odnoszącej się do tego właśnie odcinka wybrzeża Morza Śródziemnego.