Niedzica

Miejscowość w południowej Polsce, na Spiszu, na obrzeżach Pienin, w pobliżu Zalewu Czorsztyńskiego, 26 km na południowy wschód od Nowego Targu , 43 km na północny wschód od Zakopanego (➤ mapka)(➤ mapka). Znana głównie z zamku, zwanego "zamkiem w Niedzicy" lub "zamkiem Dunajec", stojącego ok. 3 km na północny wschód od centrum miejscowości (ściśle rzecz biorąc zamek stoi nie w samej Niedzicy, lecz w sąsiedniej wsi, zwanej Niedzica-Zamek).

Wieś została lokowana na początku XIII wieku i przez wiele stuleci była częścią państwa węgierskiego; dopiero w 1920 roku znalazła się w granicach Polski.

Zamek w Niedzicy
Pierwsze wzmianki o zamku , zbudowanym prawdopodobnie w początkach XIV wieku, zapewne w miejscu jakiejś wcześniejszej warowni, sięgają 1325 roku. Od początku istnienia aż do końca II wojny światowej był siedzibą kolejnych właścicieli tutejszych ziem, węgierskich rodów magnackich: najpierw Jana i Rykolfa Berzeviczych (wnuków komesa spiskiego Rudygera z Tyrolu, który lokował Niedzicę), później, od XVI w. do połowy XIX wieku (z przerwami) - Horvathów, a potem Salamonów (nawet jeszcze w okresie międzywojennym, gdy region należał już do Polski, i nawet jeszcze w czasie II wojny światowej, do roku 1945).

Dziś zamek (po wojnie odrestaurowany i częściowo odbudowany) jest jedną z największych atrakcji turystycznych regionu. W części zamku są pokoje gościnne, restauracja i kawiarnia; inna pełni funkcję muzeum wnętrz i historii regionu oraz muzeum archeologicznego. Warto wyjść na taras widokowy, z którego rozciąga się daleki widok na Zalew Czorsztyński (ze stojącymi na przeciwległym brzegu ruinami zamku w Czorsztynie ), na tzw. Zbiornik Sromowski (poniżej zapory ), na Pieniny, a także na Tatry.

W samej Niedzicy głównym zabytkiem jest kościół św. Bartłomieja, którego najstarsza część pochodzi z końca XV wieku. We wnętrzu warto zwrócić szczególną uwagę na freski w prezbiterium pochodzące z lat 1380-1420 oraz na tryptyk św. Bartłomieja z 1452 roku (przedstawiający działalność misyjną świętego w Indiach); większość wyposażenia jest jednak późnobarokowa. Pierwszymi gospodarzami kościoła, do czasów reformacji, byli prawdopodobnie kartuzi z tzw. Czerwonego Klasztoru (położonego po słowackiej stronie Dunajca); później przez pewien czas, w latach 1545-1640, kościół funkcjonował jako zbór protestancki. W 1895 roku w Niedzicy wybuchł wielki pożar - zniszczona wówczas została wieża i dach kościoła; obecna pochodzi z roku 1912.

Zalew Czorsztyński, nad którym stoi zamek, to zaporowy zbiornik wodny na rzece Dunajec, budowany przez kilkadziesiąt lat po II wojnie światowej, uruchomiony w 1997 roku. Markerem oznaczona jest główna zapora, na którą prowadzi z zamku promenada i z której rozciągają się najpiękniejsze widoki na sam zamek niedzicki i na okolicę. Będąc w tym miejscu warto pamiętać, że zaledwie ok. 5 km na wschód od zapory znajduje się przystań flisacka , skąd można zacząć spływ przełomem Dunajca, uchodzący za największą atrakcję turystyczną Pienin.