Reszel

Miasto (niecałe 5 tys. mieszkańców) w północnej Polsce, na Warmii, nad rzeką Sajną, 69 km na północny wschód od Olsztyna , 21 km na zachód od Kętrzyna , 26 km na północ od Mrągowa , 28 km na północny wschód od Biskupca (➤ mapka)(➤ mapka). Niegdyś jedno z największych i najważniejszych miast na Warmii. Głównym zabytkiem jest gotycki zamek, którego początki sięgają połowy XIV wieku.

Początki miasta (prawa miejskie Reszel otrzymał w 1337 roku) sięgają 1241 roku, gdy wojska Zakonu Krzyżackiego zdobyły noszący nazwę Resel gród należący do jednego z plemion pruskich. Później walki o panowanie nad tym miejscem (podobnie jak nad całym regionem) toczyły się wiele lat ze zmiennym szczęściem: były okresy, gdy miasto podlegało państwu polskiemu (np. po bitwie pod Grunwaldem), kiedy indziej - Zakonowi Krzyżackiemu lub biskupowi warmińskiemu. Po wojnie trzynastoletniej Warmia została podporządkowana królowi polskiemu, a Reszel stał się polskim miastem granicznym i ważnym ośrodkiem naukowym i kulturalnym (działało tu m.in znane kolegium jezuickie, którego jednym ze sponsorów był kól Jan Kazimierz, panujący w latach 1648-1668). Po I rozbiorze Polski Reszel znalazł się pod panowaniem Królestwa Prus; do Polski wrócił po II wojnie światowej.

Za główną atrakcję turystyczną miasta uważa się widoczny na zdjęciach powyżej i obok gotycki zamek biskupi (Podzamcze 3), zbudowany przez krzyżaków w latach 1350-1401 na wzgórzu, na prawym brzegu rzeki Sajna. Zamek - mający pełnić funkcje obronne - był zbudowany na planie kwadratu, z dziedzińcem wewnętrznym i krużgankami, i wyposażony w stosowne umocnienia. Po przyłączeniu Warmii do Polski w 1466 roku, po wojnie trzynastoletniej, zamek stracił swoje pierwotne znaczenie i w drugiej połowie XVI wieku stał się letnią rezydencją biskupów warmińskich. Zamek w Reszlu był jedną z rezydencji ostatniego biskupa warmińskiego Ignacego Krasickiego; jego brat, Marcin Krasicki, pełnił wówczas funkcję proboszcza w Reszlu.

Po I rozbiorze Polski zamek został przekształcony w więzienie, a w początkach XIX wieku, po dwóch poważnych pożarach, które zniszczyły m.in. główną wieżę, został opuszczony (nękające Reszel pożary w znacznym stopniu przyczyniły się zresztą wówczas do ogólnego upadku miasta). Po 1822 roku, gdy zamek przejęła gmina ewangelicka, został on częściowo odbudowany i kolejny raz przebudowany.


Obecnie w zamku mieści się hotel; w południowym skrzydle (w miejscu dawnej kaplicy ewangelickiej) działa galeria sztuki współczesnej, bedąca oddziałem Muzeum Warmii i Mazur.

Niedaleko zamku stoi Kościół św.św. Piotra i Pawła (Słowackiego 9), z drugiej polowy XIV w., kilkakrotnie później zniszczony w pożarach i kilkakrotnie odbudowany. Warto zwrócić uwagę m.in. na obraz patronów kościoła, autorstwa Antoniego Jana Blanka (1785-1844), w ołtarzu głównym. Szczególną atrakcją jest możliwość wejścia na wieżę o wysokości ponad 51 m, gdzie można zobaczyć zabytkowy zegar z początków XX wieku oraz dzwony kościelne; z wieży rozciąga się też interesujący widok na miasto i okolicę.

W zachodniej części placu przykościelnego znajdują się budynki dawnego klasztoru sióstr Katarzynek (które od XV wieku sprawowały opiekę nad chorymi i wyrabiały świece woskowe dla kościołów). Obecnie rozbudowany klasztor zajmują siostry Misjonarki Świętej Rodziny, a w dawnym szpitalu działa hospicjum.

Markerem (Mazurska 1) oznaczone jest miejsce, gdzie początkowo stał kościół św. Jana Chrzciciela, konsekrowany w 1583 roku. Po jednym z pożarów został odbudowany i ponownie konsakrowany, ale ostatecznie - rozebrany. Na przełomie XVIII i XIX wieku zbudowano obecną świątynię, która pierwotnie funkcjonowała jako katolicki Kościół św. Krzyża, ale w 2002 roku została przekazana grekokatolikom i obecnie jest Cerkwią Przemienienia Pańskiego (msze w obrządku grecko-katolickim odprawiały się w nim już od 1963).

W miejscu oznaczonym markerem znajduje się rynek, przy którym stoi m.in. klasycystyczny ratusz z XIX wieku.

Nieco dalej na zachód, przy ulicy Łukasińskiego 3B zachowały się zabudowania kolegium jezuickiego (obecnie zespół szkół) z kościołem św. Jana Chrzciciela.

Będąc w Reszlu warto też rzucić okiem na pozostałości murów obronnych z XIV wieku, a także na zachowane ceglane gotyckie mosty nad Sajną.


W odległości ok. 7 km na południowy wschód od Reszla leży Święta Lipka - wieś słynąca z jednego z najbardziej znanych sanktuariów maryjnych w Polsce: barokowego zespołu kościoła i klasztoru jezuitów. Z Reszla do Świętej Lipki prowadzi tradycyjny szlak pielgrzymkowy, z barokowymi kapliczkami po obu stronach wysadzanej lipami drogi.