Bad Gastein

Bad Gastein (dawniej Badgastein) - to miasto i gmina (ok. 5 tys. mieszkańców) w Austrii, położona w dolinie Gastein, w kraju związkowym Salzburg, w powiecie Sankt Johann im Pongau, na północnych obrzeżach parku narodowego Wysokie Taury (Hohe Tauern), na wysokości ok. 1000 m n.p.m., 394 km od Wiednia , 105 km na południe od Salzburga (➤ mapka)(➤ mapka). Słynne uzdrowisko (z 17 źródłami gorącej wody o temperaturze od 44 do 47 stopni), centrum kongresowe i ośrodek wypoczynkowy, w zimie jeden z najpopularniejszych austriackich ośrodków narciarskich. Dojazd z północy drogą 167 przez tunel Klammstein; jeśli chce się jechać z Bad Gastein na południe, trzeba z Böckstein przewieźć samochód pociągiem (przez Tauerntunnel) do Mallnitz w Karyntii.

Pierwsze wzmianki o dolinie Gastein, znanej od dawna jako transalpejski szlak handlowy, a także jako rejon, w którym wydobywano złoto, pochodzą z X wieku. Wiadomo, że później należała do księstwa Bawarii, a w 1297 roku została kupiona przez arcybiskupa Salzburga i pozostawała w granicach arcybiskupstwa przez kilka stuleci, by ostatecznie znaleźć się w austriackim Kraju Salzburskim.

Nazwa miasta ("Bad") ma związek z gorącymi źródłami, o których istnieniu wiedziano prawdopodobnie już w czasach rzymskich. Wspomina o nich w jednym ze swych poematów słynny średniowieczny poeta niemiecki Neidhart von Reuental, żyjący na przełomie XII i XIII wieku. Wiadomo, że w 1436 roku poddał się kuracji wodami Bad Gastein cesarz Fryderyk III Habsburg, w XVI wieku badał ich właściwości Paracelsus, a w 1904 roku zbadała wody Bad Gastein Maria Skłodowska-Curie, stwierdzając w nich obecność radonu, co według osób zajmujących się promocją uzdrowiska wyjaśnia ich jakoby lecznicze właściwości. Najlepszy okres dla Bad Gastein zaczął się w XIX wieku, wraz z rozkwitem mody na jeżdżenie "do wód", i trwał mniej więcej do połowy XX wieku - byli tu wówczas gośćmi m.in. austriacki cesarz Franciszek Józef i cesarzowa Elżbieta ("Sisi"), cesarz niemiecki Wilhelm I i kanclerz Otto von Bismarck, później król Iraku Faisal I, król Arabii Saudyjskiej Ibn Saud i ostatni szach Iranu Mohammad Reza Pahlavi, ale też intelektualiści i artysci (m.in. pisarze Heinrich Mann i W. Somerset Maugham). Do połowy lat 30. XX wieku turyści przyjezdżali do Bad Gastein przede wszystkim w sezonie letnim. Później, zwłaszcza po roku 1958, kiedy to w Bad Gastein odbyły się mistrzowstwa świata w narciarstwie alpejskim, goście zaczęli przyjeżdżać tu również w zimie. Dzisiaj Bad Gastein nie jest już tak modną miejscowością jak kiedyś (na co pewien wpływ ma to, że nie wszyscy eksperci potwierdzają leczniczy charakter tutejszych wód), choć po okresie znacznego spadku popularności w drugiej połowie XX wieku zaczyna ją w ostatnich latach odzyskiwać, m.in. dzięki inwestycjom w infrastrukturę narciarską, obsługę turystyki kongresowej oraz przebudowę term - głównymi ośrodkami termalnymi są dziś w Bad Gastein Felsentherme (baseny termalne, sauny, gabinety masażu i kosmetyczne), Gasteiner Heilstollen (sztolnie lecznicze, usytuowane wewnątrz jednej z pobliskich gór), zaś w Bad Hofgastein - Alpentherme.

Miasto leży w górnej części doliny Gastein (Gasteinertal, stosowana jest też pisownia Gasteiner Tal), długiej na 40 km doliny odgałęziającej się w pobliżu miasta Lend w kierunku południowym od doliny rzeki Salzach, jednego z największych dopływów rzeki Inn. Trzema głównymi miejscowościami w dolinie Gastein są Dorfgestein , Bad Hofgestein i najdalej na południe położone Bad Gastein. Doliną Gastein płynie Gasteiner Ache, górski potok przepływający przez centrum Bad Gastein, zabudowane wielopiętrowymi hotelami w stylu Belle Époque stojącymi na stromych zboczach, i tworzący w tym otoczeniu słynny, malowniczy trzypoziomowy wodospad o łącznej wysokości 341 m, uchodzący za jedną z największych atrakcji turystycznych miejscowości. Wodospad jest widoczny z wielu miejsc, w szczególności z mostu oznaczonego na mapce poniżej markerem ; można też stamtąd podejść wyżej, drogą zwaną Wasserfallweg w kierunku Kötschtalerstraße , skąd widoki są bodaj jeszcze lepsze.

Zapewne wciąż przyciąga też do Bad Gastein turystów szczególna atmosfera miejscowości z jej zarazem alpejską i imperialną zabudową, a także interesujące zabytki, w tym kościół św. Mikołaja (Nikolauskirche) z XV wieku, z późnogotyckimi freskami, barokowym ołtarzem i uchodzącą za najstarszą w Kraju Salzburskim kamienną kazalnicą (odwiedzając Nikolauskirche warto zwrócić uwagę na stojący przed kościołem pomnik słynnego Phillippusa Aureolusa Theophrastusa Bombastusa von Hohenheim, zwanego Paracelsusem, postawiony w 1993 roku dla upamiętnienia 500. rocznicy jego urodzin), oraz Pfarrkirche - kościół parafialny zbudowany w XIX wieku, lecz z licznymi wcześniejszymi, gotyckimi, barokowymi i neogotyckimi dziełami sztuki we wnętrzu. Warto też, będąc w Bad Gastein, odwiedzić Gasteiner Museum , mieszczące się w stojącym w centrum miasta budynku Haus Austria, poświęcone historii regionu. Szczególną atrakcją w pobliżu Bad Gastein, dostępną przez cały rok, jest długi na 140 m most linowy rozpięty na wysokości 2400 m n.p.m. między górną stacją kolejki linowej Gastein Stubner a szczytem Stubnerkogel (2246 m) (➤ mapka)(➤ mapka), oraz nowa platforma widokowa, "Glocknerblick", z widokiem na najwyższy szczyt Austrii, Großglockner (3798 m).

Wydaje się jednak, że w ostatnim czasie największe znaczenie dla popularności Bad Gastein i całej doliny ma rozwój nowoczesnej, działającej cały rok infrastruktury turystycznej, zapewniającej w lecie doskonałe warunki uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, a w zimie - narciarstwa, snowboardingu i innych sportów zimowych, w czterech ośrodkach oferujących łącznie ok. 200 km tras o różnym charakterze i różnym stopniu trudności i dysponujących łącznie kilkudziesięcioma wyciągami różnego typu. Najbardziej na północ znajdują się tereny Dorfgastein-Großarltal, zorientowane na narciarstwo rodzinne ( ➤ mapka(➤ mapka)). Pozostałe trzy - to duży rejon Stubnerkogel-Angertal-Schlossalm, dostępny z Bad Gastein i Bad Hofgastein, rejon Graukogel (z najtrudniejszymi trasami - tu odbyły się w 1958 roku mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim), wreszcie najwyżej położony Sportgastein (droga dojazdowa płatna) ➤ mapka(➤ mapka). Całość wchodzi w skład regionu Ski Amadé ("Amadé", oczywiście, od drugiego imienia Mozarta).