Budapeszt / Budapest

Stolica i największe miasto Węgier, liczące ok. 1,8 mln mieszkańców, położone nad Dunajem w północnej cześci kraju, 243 km na południowy wschód od Wiednia , 402 km na południe od Krakowa (➤ mapka)(➤ mapka). Budapeszt jest jednym z większych miast europejskich i jedną z najważniejszych metropolii Europy Środkowej, ważnym centrum politycznym, finansowym, gospodarczym, naukowym i kulturalnym Węgier i Europy, a także węzłem komunikacyjnym. Miasto jest też uzdrowiskiem (kompleksy balneologiczne). Słynące z licznych zabytków architektury i instytucji kulturalnych miasto, uważane za jedno z najpiękniejszych w Europie, jest ważną destynacją turystyczną, odwiedzaną corocznie przez miliony turystów z kraju i zagranicy. Do najważniejszych atrakcji Budapesztu zalicza się zabudowę Góry Zamkowej (Zamek Królewski i Stare Miasto) na prawym brzegu Dunaju, zaś na brzegu lewym - okolice Parlamentu i Bazyliki św. Stefana, a także aleję Andrássy'ego oraz rejon Placu Bohaterów i Parku Miejskiego.

Dzisiejszy Budapeszt powstał formalnie w latach 1872-73 w wyniku połączenia trzech wcześniej odrębnych miast: Budy i Óbudy na prawym, zachodnim brzegu Dunaju oraz Pesztu – na lewym brzegu. W Starożytności na tych terenach osiedlili się Celtowie. Później, w końcu I wieku, na północ od dzisiejszego budapesztańskiego Starego Miasta Rzymianie zbudowali fortyfikacje i osadę zwaną Aquincum, która w roku 106 stała się stolicą prowincji Pannonia Inferior. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego osada straciła na znaczeniu, tereny nad Dunajem zamieszkiwały kolejno różne ludy, a w końcu IX wieku (przyjmuje się, że w roku 896) osiedlili się tu Węgrzy. Buda (dokładniej: północna część dzisiejszej Budy, Óbuda) była od początku jedną z głównych siedzib władców węgierskich, którzy na przełomie tysiącleci przyjęli chrześcijaństwo, wiążąc losy Węgier z historią Europy. W połowie XII wieku na lewym brzegu Dunaju (gdzie już w czasach rzymskich istniała twierdza Contra Aquincum) powstała osada, z której później rozwinął się Peszt. Najazdy mongolskie na Europę w XIII wieku zahamowały rozwój osad nad Dunajem, jednak wkrótce później miasto, związane z twierdzą wzniesioną na południe od Óbudy, na dzisiejszej Górze Zamkowej (Várhegy), zaczęło się odradzać, wchodząc w okres rozkwitu zwłaszcza za panowania Zygmunta Luksemburskiego na przełomie XIV i XV wieku, a następnie za panowania Macieja Korwina w drugiej połowie XV wieku i Jagiellonów na przełomie XV i XVI wieku.

Po bitwie pod Mohaczem w 1526 roku, gdy Buda, wraz z większą częścią całego państwa węgierskiego znalazły się pod panowaniem tureckim, miasto na dłuższy czas straciło na znaczeniu, odzyskując je dopiero po 1686 roku, gdy po długim oblężeniu zostało zdobyte przez wojska Habsburgów i gdy zaczęto przenosić tu główne węgierskie urzędy, wcześniej działające w Bratysławie. Najlepszy okres rozwoju miasta przypadł na drugą połowę XIX wieku, gdy po powstaniu przeciwko Habsburgom w latach 1848-1849 i po powstaniu Cesarstwa Austro-Węgier państwo węgierskie uzyskało prawie pełną autonomię. W 1873 roku, jak wspomniano, Buda, Óbuda i Peszt zostały połączone w jeden organizm miejski, Budapeszt, w którym pod koniec XIX wieku, m.in. w związku z obchodami w 1896 roku tysiąclecia istnienia państwa, wzniesiono największy wówczas na świecie gmach Parlamentu, zbudowano pierwszą na kontynencie europejskim linię metra, największy w Europie dworzec kolejowy, a także wiele inych reprezentacyjnych budowli. Budapeszt ponownie stracił na znaczeniu po klęsce Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej, a później bardzo ucierpiał podczas drugiej wojny światowej, a także podczas powstania węgierskiego w 1956 roku. Dziś jednak jest znowu jedną z najważniejszych metropolii Europy Środkowej oraz jedną z najpopularniejszych europejskich destynacji turystycznych.


Węgry są podzielone na 19 tzw. komitatów. Budapeszt, całkowicie otoczony przez komitat Peszt, jest odrębną, podzieloną na 23 dzielnice, jednostką administracyjną ze szczególnym statusem, równym komitatowi. Miasto leży nad Dunajem, który płynie tu z północy na południe. Lewobrzeżna część miasta, Peszt, leży na równinie położonej na wysokości ok. 100 m n.p.m.. Prawobrzeżna część miasta, Buda, leży na wzgórzach, z których najwyższym jest tzw. Góra Jana (527 m n.p.m.), stanowiąca najwyższy punkt Budapesztu (ze stojącej na szczycie wieży widokowej z początków XX wieku, zwanej Wieżą Elżbiety, rozciąga się rozległy widok). Innym znanym wzgórzem na prawym brzegu Dunaju, tłumnie odwiedzanym przez turystów, jest wznosząca się na 235 m n.p.m. Góra Gellerta (Gellért-hegy), biorąca swą nazwę od imienia biskupa, męczennika, który miał tu w roku 1046 roku zginąć z rąk przeciwników chrystianizacji Węgier. Na początku drugiej połowy XIX wieku Austriacy zbudowali na szczycie wzgórza cytadelę mającą zniechęcić Węgrów do podejmowania prób buntu przeciwko panowaniu Habsburgów. Dziś mieści się w cytadeli m.in. muzeum i restauracja, a z otaczających ją ścieżek spacerowych rozciąga się rozległy i interesujący widok na Budapeszt i okolice. Na platformie widokowej przy zachodnim krańcu wzgórza stoi wzniesiony w 1947 roku Pomnik Wolności (Szabadság-szobor), który pierwotnie był poświęcony żołnierzom radzieckim poległym w walkach o Budapeszt pod koniec drugiej wojny światowej, z którego jednak później usunięto symbole komunistyczne i napisy - dziś pomnik ma upamiętniać wszystkich, którzy polegli za Węgry i bywa nazywany Statuą Wolności.

Na północny zachód od Góry Gellerta wnosi się nieco od niej niższa, wysoka na 167 m np.m. Góra Zamkowa (Várhegy), zwana też Wzgórzem Zamkowym, stanowiąca długi na ok. 1,5 km wapienny płaskowyż, z Zamkiem Królewskim (Budavári Palota) i Starym Miastem rozciągającym się na południowy wschód i północny zachód od Placu św. Trójcy (Szentháromság tér), przy którym wznosi się uchodzący za jedną z ważniejszych atrakcji Budapesztu kościół Macieja . We wzgórzach budańskich, w tym zarówno w Górze Zamkowej, jak w Górze Gellerta, znajduje się rozległy system jaskiń i podziemi, częściowo udostępniony zwiedzającym. Osobliwością Budapesztu są też liczne, eksploatowane od XIX wieku, źródła termalne; jednym z najpopularniejszych jest oznaczony markerem , położony w północnej części Parku Miejskiego (Városliget), kompleks basenów i term znany jako Széchenyi gyógyfürdő, w literaturze polskojęzycznej zwany niekiedy Termami (lub Łaźniami) Széchenyi; inne takie kompleksy funkcjonują w różnych częściach miasta, po obu stronach Dunaju (np. Gellért fürdő ).

Na Dunaju, w granicach administracyjnych Budapesztu, znajdują się trzy wyspy - Wyspa Óbuda (Óbudai-sziget), Wyspa Małgorzaty (Margit-sziget) i Wyspa Csepel (Csepel-sziget). Na pierwszej z nich co roku w lecie odbywa się jeden z większych festiwali muzycznych w Europie, Sziget Festival (Sziget Fesztivál); w tym rejonie, po budańskiej stronie Dunaju, można też zobaczyć pozostałości Aquincum . Wyspa Małgorzaty - to popularny ośrodek sportu i rozrywki. Trzecia z wymienionych wysp (długa na 48 km, największa na Węgrzech wyspa rzeczna), której tylko północny kraniec leży w granicach Budapesztu, jest ośrodkiem przemysłowym i nie ma znaczenia turystycznego. W Budapeszcie jest dziewięć mostów, z których znaczenie turystyczne mają cztery: Most Małgorzaty (Margit híd) , o charakterystycznym kształcie, łączący brzegi Dunaju z południowym krańcem Wyspy Małgorzaty, zbudowany w 1901 roku, później zniszczony i odbudowany, Most Łańcuchowy , zwany też Mostem Łańcuchowym Széchenyi'ego (Széchenyi lánchíd), pochodzący z 1849 roku i uważany za najpiękniejszy ze wszystkich budapesztańskich mostów, pochodzący z początków XX wieku (później przebudowany) Most Elżbiety (Erzsébet híd), wreszcie otwarty w 1896 roku Most Wolności. Markerem oznaczony jest położony bezpośrednio nad Dunajem, między Mostem Małgorzaty a Mostem Łańcuchowym słynny budynek Parlamentu Węgierskiego.

Na prawym brzegu Dunaju do najważniejszych atrakcji Budapesztu zalicza się wspomniany wyżej Zamek Królewski oraz Stare Miasto otaczające kościół Macieja .

Po stronie Pesztu do najważniejszych rejonów turystycznych należą okolice Parlamentu i Bazyliki św. Stefana . W miejscu oznaczonym markerem zaczyna się reprezentacyjna aleja Andrassy'ego biegnąca na północny wschód w stronę tzw Placu Bohaterów oraz wspomnianego już Parku Miejskiego i kompleksu term . Nieco dalej na południe leży Deák Ferenc tér , główny węzeł komunikacyjny Budapesztu, skąd idąc w stronę Dunaju dochodzi się po paru minutach do Vörösmarty tér placu (czy skweru) stanowiącego północno-zachodni kraniec popularnego deptaka znanego jako ulica Vaci prowadzącego na południowy wschód, w stronę niewielkiego placu (Fővám tér) położonego w pobliżu wschodniego krańca Mostu Wolności oraz największych w Budapeszcie hal targowych znanych jako Nagy Vásárcsarnok . Markerem oznaczone jest Muzeum Narodowe, a markerem - Wielka Synagoga (Nagy zsinagóga), jedna z największych na świecie.


Zamek Królewski
Zamek Królewski w Budapeszcie, na który składa się rozległy kompleks budynków i dziedzińców w różnym stylu architektonicznym, jest jedną z najpopularniejszych atrakcji na Górze Zamkowej. Początki budowli sięgają XIV wieku (najstarsze fundamenty pochodzą z czasów Ludwika Węgierskiego, na Węgrzech znanego jako Ludwik I Wielki), później jednak zamek był wielokrotnie niszczony i odbudowywany, by powstać ostatecznie w kształcie zbliżonym do dzisiejszego dopiero po przejęciu Budapesztu przez Habsburgów. Dziś zamek mieści kilka instytucji kultury, m.n. Węgierską Galerię Narodową (Magyar Nemzeti Galéria) z bogatą kolekcją sztuki węgierskiej, Bibliotekę Narodową im. Széchényiego (Országos Széchényi Könyvtár) oraz Muzeum Historyczne Budapesztu (Budapesti Történeti Múzeum).

Większość turystów zaczyna zwiedzanie Zamku Królewskiego od strony Placu św. Jerzego (Szent György tér). Marker oznacza górną stację uruchomionej w 1879 roku kolejki (Budavári Sikló), którą można dotrzeć na Plac św. Jerzego z Placu Adama Clarka (Clark Ádám tér), położonego w pobliżu zachodniego końca Mostu Łańcuchowego (zbudowanego przez szkockiego inżyniera Adama Clarka, od którego nazwiska plac bierze nazwę). Przez kutą bramę obok pomnika Turula (mitycznego ptaka, który według legendy miał wskazać Węgrom miejsce, w którym powinni się osiedlić), znajdującego się we wschodnim narożniku Placu św. Jerzego, można zejść schodami na zewnętrzny, wychodzący na północny wschód dziedziniec zamkowy, znany jako Savoyai terasz, z fontanną w pobliżu wejścia i stojącym w centralnej części dziedzińca pomnikiem księcia Eugeniusza Sabaudzkiego ; z tarasu rozciąga się piękny widok na Dunaj i leżący na przeciwległym brzegu Peszt.

Z Placu św. Jerzego można też przejść na inny dziedziniec zamkowy, Hunyadi udvar , gdzie warto zwrócić uwagę na wykonaną z brązu w 1904 roku rzeźbę zwaną fontanną (lub: studnią) króla Macieja (Mátyás-kút), i wreszcie, przez tzw. Bramę Lwów, na trzeci, wewnętrzny dziedziniec zwany Dziedzińcem Lwów (Oroszlános udvar), otoczony z czterech stron zabudowaniami Zamku Królewskiego, mieszczącymi m.in. wspomniane wyżej instytucje kultury. Przez łącznik między Muzeum Historycznym Budapesztu a gmachem Biblioteki Narodowej, w południowo-wschodnim boku dziedzińca, można wyjść (przez stare mury obronne) na zewnątrz kompleksu zamkowego, do parku na stokach Góry Zamkowej i następnie zejść nad Dunaj.
Paręset metrów na północny zachód od Placu św. Jerzego leży plac znany jako Dísz tér , stanowiący południowo-wschodni kraniec budapesztańskiego Starego Miasta (Várnegyed). Stąd ulicą Tárnok utca można dojść po kliku minutach do centralnego placu Starego Miasta, zwanego Placem św. Trójcy (Szentháromság tér), przy którym stoi, zwrócony fasadą ku zachodowi, neogotycki, zbudowany w obecnym kształcie w XIX wieku, kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny , zwany jednak najczęściej kościołem Macieja (Mátyás templom) - od imienia króla Macieja Korwina, który przyczynił się do rozbudowy świątyni i nadał jej rangę węgierskiej świątyni koronacyjnej (m.in. tu właśnie koronowany był na króla Węgier cesarz Franciszek Józef). We wnętrzu warto zwrócić uwagę m.in. na malowidła i witraże, a także na kaplicę św. Trójcy. Przed kościołem stoi kolumna morowa Świętej Trójcy z początku XVIII wieku. W wschodniej części placu stoi konny pomnik św. Stefana (Szent István szobra) z początku XX wieku, a północną część tej części placu zajmuje obszerny, częściowo neo-romański, częściowo neo-gotycki taras, zbudowany na przełomie XIX i XX wieku, z siedmioma wieżami mającymi reprezentować siedem plemion, które osiedliły się na terenach dzisiejszych Węgier w końcu IX wieku, zwany Basztą Rybacką (Halászbástya) i ucodzący za jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych miasta. Z tarasu rozciąga się piękny widok na Dunaj i Peszt.

Będąc na Placu św. Trójcy warto podejść na sąsiedni placyk, Hess András tér i zobaczyć udostępnione zwiedzającym krużganki dawnego klasztoru dominikanów zachowane wewnątrz hotelu Hilton ; od zewnątrz , z placu, można też obejrzeć elewację wieży kościoła św. Mikołaja, także dziś należącej do budynku hotelu. Markerem oznaczony jest stojący na placu pomnik papieża Innocentego XI.

Markerem , z kolei, oznaczony jest konny pomnik Andrása Hadika, żyjącego w latach 1710-1790 wybitnego dowódcy wojskowego armii austriackiej, stojący przy ulicy Úri (Úri utca), najstarszej i najdłuższej ulicy budapesztańskiego Starego Miasta, zabudowanej zabytkowymi, średniowiecznymi, barokowymi i klasycystycznymi kamienicami. Idąc tą ulicą na południowy wschód można wrócić do placu Dísz tér, mijając po drodze (po lewej stronie) wejście do tzw. Labiryntu (Budavári Labirintus), udostępnionego dla zwiedzających długiego (ok. 1200 m) odcinka rozległego systemu grot i łączących je korytarzy pierwotnie wydrążonych przez wodę, później przekształconych w schrony podczas działań wojennych, dziś pełniących funkcję atrakcji turystycznej. Na północn-zachodnim krańcu ulica Úri kończy się na placu zwanym Kapisztrán tér , zwanym tak od nazwiska żyjącego w latach 1386-1456 franciszkanina Jana Kapistrana (Giovanni da Capestrano), świętego Kościoła katolickiego. Markerem oznaczona jest tzw. Brama Wiedeńska (Bécsi kapu) na północnym krańcu Góry Zamkowej, a markerem Batthyány tér - plac nad Dunajem, u stóp Góry Zamkowej, słynący z jednego z najlepszych w Budapeszzcie widoków na gmach Parlammentu na przeciwległym brzegu rzeki.

Jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Budapesztu jest bez wąpienia wzoszący się na Placu Kossutha (Kossuth Lajos tér) gmach węgierskiego Parlamentu (Országház), największa tego typu budowla w Europie i jedna z największych na świecie. Budynek powstał na przełomie XIX i XX wieku, podczas wielkiej przebudowy miasta prowadzonej m.in. w związku z obchodami tysiąlecia państwa węgierskiego, i został otwarty w 1902 roku. Pod kopułą Parlamentu przechowywana jest oryginalna korona św. Stefana i inne insygnia królewskie. Zwiedzanie części pomieszczeń trwa około 30 minut i jest możliwe tylko w grupach oprowadzanych przez przewodnika. Najbardziej spektakularny widok budapesztańskiego Parlamentu jest z przeciwległego brzegu Dunaju, z Góry Gellerta, z tarasu Zamku Królewskiego, z okolic kościoła św. Macieja, z Batthyány tér, albo ze statku wycieczkowego płynącego Dunajem.

Plac Kossutha jest jednym z największych placów Budapesztu i miejscem, gdzie corocznie 20 sierpnia odbywają się uroczystości obchodów węgierskiego święta narodowego - Dzień św. Stefana. W północnej części placu stoi pomnik Lajosa Kossutha, przywódcy powstania węgierskiego w latach 1848-1849, w południowej - konny pomnik Franciszka Rakoczego (Rákóczi Ferenc), przywódca antyhabsburskiego powstania w latach 1703-1711, a przed południową fasadą Parlamentu - konny pomnik Andrassy'ego (Andrássy Gyula) - wybitnego polityka węgierskiego drugiej połowy XIX wieku, pełniącego m.in. funkcje premiera Węgier i ministra spraw zagranicznych Cesarstwa Austro-Węgier). Naprzeciwko gmachu Parlamentu stoi m.in. eklektyczny budynek z końca XIX wieku będący kiedyś siedzibą Pałacu Sprawiedliwości, a dziś mieszczący Muzeum Etnograficzne (Néprajzi Múzeum), zaś na południe od niego gmach Ministerstwa Rolnictwa.

W odległości nieco ponad 1 km od Placu Kossutha, przy Placu św. Stefana (Szent István tér), wznosi się Bazylika św. Stefana , drugi, obok wspomnianego wyżej kościoła Macieja, ważny kościół Budapesztu. Najkrótsza droga prowadzi ulicą wychodzącą z południowo-wschodniego narożnika placu Kossutha (Vécsey utca) w stronę rozległego Placu (Skweru) Wolności (Szabadság tér) i następnie przez Plac Wolności na południe. Idąc tędy warto zwrócić uwagę na stojący na początku Vécsey utca pomnik Imre Nagy'a, premiera Węgier podczas rewolucji węgierskiej z 1956 roku, a na Pacu Wolności - na budzący kontrowersje obelisk upamiętniający wyzwolenie Węgier spod okupacji niemieckiej przez Armię Radziecką (zdaniem wielu obelisk ten, podobnie jak wszystkie inne tego rodzaju pomniki będące pzostałościami z czasów komunizmu, które zostały przeniesione do specjalnego "Parku Pamięci" na południowo-zachodnich obrzeżach miasta, powinien być z Placu Wolności usunięty) oraz, w południowej cześci placu, na instalację upamiętniającą ofiary niemieckiej okupacji.

Bazylika św. Stefana (Szent István Bazilika), budowana od 1851 roku do 1905 roku, jest największym (może pomieścić ponad 8 tys. osób) i najwyższym (96 m) kościołem Budapesztu, z licznymi godnymi uwagi dziełami sztuki zdobiącymi wnętrze. Zaprojektowana w stylu neoklasycystycznym na planie krzyża greckiego świątynia jest konkatedrą archidiecezji Ostrzyhom-Budapeszt. W kaplicy zwanej Kaplicą św. Prawicy (Szent Jobb Kápolna) po lewej stronie ołtarza przchowywana jest w ozdobnym relikwiarzu zmumifikowana ręka uważana za prawą rękę św. Stefana; corocznie w Dniu św. Stefana (20 sierpnia) będącym węgierskim świętem narodowym, relikwia wynoszona jest w uroczystej procesji na ulice miasta. Z kopuły, na którą można wejść schodami albo wjechać windą (oba sposoby płatne, podobnie jak samo wejście do kościoła), rozciąga się spektakularny widok na miasto.
Na oznaczonym markerem skrzyżowaniu, położonym między Bazyliką św. Stefana a dwoma znanymi placami Budapesztu, Placem Elżbiety (Erzsébet tér), zwanym tak od imienia Elżbiety Bawarskiej, znanej jako "Sisi", małżonki cesarza Franciszka Józefa, oraz stanowiącym główny węzeł komunikacyjny miasta placem znanym jako Deák Ferenc tér (od nazwiska XIX-wiecznego węgierskiego polityka), zaczyna się jedna z najbardziej reprezentacyjnych ulic Budapesztu, Aleja Andrassy'ego (Andrássy út), biegnąca stąd na północny wschód, w stronę Placu Bohaterów (Hősök tere) i rozciągającego się za nim popularnego Parku Miejskiego (Varosliget). Aleja powstała z inicjatywy Andrássy'ego (stąd jej nazwa), który w 1870 roku, gdy był premierem Węgier, zaproponował przekształcenie istniejącej wcześniej ulicy w szeroki reprezentacyjny bulwar na wzór bulwarów Paryża. Wśród licznych reprezentacyjnych budynków stojących po jej obu stronach warto zwrócić szczególną uwagę na neorenesansowy gmach Opery wzniesiony w latach 1875-1884, a także na zbudowany w tym samym stylu na początku lat 80. XIX wieku, oznaczony markerem budynek znany jako Dom Terroru (Terror Háza), który w latach 1937-1944 był siedzibą organizacji strzałokrzyżowców, po drugiej wojnie światowej, w latach 1945-1956, siedzibą komunistycznej policji politycznej, dziś zaś, od 2002 roku, pełni funkcję muzeum i miejsca upamiętnienia ofiar totalitaryzmu. Cała Aleja Andrassy'ego, wraz z biegnącą pod nią linią metra, znaną jako Milenijna Kolej Podziemna (Millenniumi Földalatti Vasút), będącą najstarszą na kontynencie europejskim linią metra, otwartą w 1896 roku dla uczczenia tysiąclecia państwa węgierskiego, uchodzi za jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Budapesztu.

Plac Bohaterów , zamykający Aleję Andrássy'ego, został ukończony w 1929 roku. Centralne miejsce na placu zajmuje Pomnik Tysiąclecia (Millenniumi emlékmű), z wysoką na 36 metrów kolumną archanioła Gabriela i półkolistą otaczającą ją kolumnadą. Północno-zachodni i południowo-wschodni bok placu zajmują pochodzące z przełomu XIX i X wieu budowle mieszczące instytucje kultury, w tym Muzeum Sztuk Pięknych (Szépművészeti Múzeum) i tzw. Pałac Sztuki (Műcsarnok).

Na wschód od Placu Bohaterów rozciąga się Park Miejski (Varosliget), którego północną część zajmuje teren wielkiego kompleksu basenów i term znanych jako Széchenyi gyógyfürdő. W samym parku za jedną z atrakcji uchodzi oznaczony markerem zespół kopii budynków historycznych z różnych miejsc dawnych Wielkich Węgier, zbudowanych pierwotnie z nietrwałych materiałów na potrzeby Wystawy Milenijnej zorganizowanej w 1896 roku, później, w latach 1904-1908 wykonanych ponownie już z materiałów trwałych. Nazwa "Zamek Vajdahunyad" ("Vajdahunyad vára"), której używa się w odniesieniu do całego skansenu, związana jest ze znajdującym się dziś na terenie Rumunii rzeczywistym zamkiem Vajdahunyad, którego kopia jest jednym z elementów wystawy.

Markerem na zamieszczonej wyżej mapce oznaczony jest jeden z ładniejszych placów Budapesztu, Vörösmarty tér (od nazwiska węgierskiego pisarza i poety z pierwszej połowy XIX wieku), skąd bodaj najsłynniejszy i tłumnie odwiedzany przez turystów budapesztański deptak, znany jako Váci utca , prowadzi na południowy wschód w stronę niewielkiego placu w pobliżu wschodniego końca Mostu Wolności i mieszczącej się w zabytkowym budynku największej hali targowej Budapesztu, znanej jako Nagy Vásárcsarnok . Markerem oznaczony jest neoklasycystyczny, pochodzący z 1837 roku, gmach Muzeum Narodowego (Magyar Nemzeti Múzeum), a markerem - Wielka Synagoga (Nagy zsinagóga, Dohány utcai zsinagóga), największ synagoga w Europie i trzecia największa na świecie, wzniesiona w pierwszej dekadzie drugiej połowy XIX wieku w stylu mauretańskim, wysadzona w powietrze przez strzałokrzyżowców w 1939 roku, jeszcze przed wybuchem wojny, odbudowana w końcu XX wieku. Do synagogi przylega Muzeum Żydowskie. Placyk przez synagogą nosi nazwę placu Herzla, od nazwiska Theodora Herzla, twórcy i głównego ideologa syjonizmu, który urodził się w jednym z domów sąsiadujących z synagogą.