Ciechanów

Miasto (ok. 45 tys. mieszkańców) w centralnej Polsce, w województwie mazowieckim, położone nad rzeką Łydynią, 102 km na północ od Warszawy . Niegdyś jedno z ważniejszych miast Mazowsza. Główną atrakcją turystyczną Ciechanowa są ruiny zamku książąt mazowieckich z XIV wieku. Dojazd drogą 7 do Płońska i następnie drogą 50, albo drogą 61 do Pułtuska i następnie drogą 618 i 60 (➤ mapka)(➤ mapka).

Pierwsze zapisane informacje o Ciechanowie (zawarte w dokumencie wydanym przez Bolesława Śmiałego, dotyczącym klasztoru benedyktynów w Mogilnie) pochodzą z drugiej połowy XI wieku. W Średniowieczu gród ciechanowski (z zamkiem wzniesionym w II połowie XIV wieku) pełnił funkcje obronne, chroniąc północne Mazowsze przed atakami Pomorzan, Prusów, Jaćwingów, Litwinów, a później też przed wojskami Zakonu Krzyżackiego (granice między Mazowszem a państwem zakonnym przebiegały wzdłuż rzeki, tuż za północnymi murami zamku).

Co najmniej od połowy XII wieku funkcjoniowała tu kasztelania, co najmniej od 1400 roku Ciechanów miał prawa miejskie (według niektórych źródeł wcześniej) i przez co najmniej sto lat przeżywał okres rozwoju. W 1526 roku, po wygaśnięciu linii Piastów mazowieckich, Mazowsze zostało włączone do Polski, a Ciechanów stał się jednym z miast królewskich Korony. W XVII wieku, w znacznym stopniu w wyniku zniszczeń podczas wojen szwedzkich, miasto zaczęło podupadać i nigdy nie wróciło do dawnej świetności (przeżywając trudne okresy również podczas wojen napoleońskich, a później zniszczone w czasie II wojny światowej). W pierwszych dniach września 1939 roku miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie i - jako Zichenau - wcielone do Rzeszy; po wojnie powróciło do Polski.

Głównym zabytkiem i atrakcją turystyczną są ruiny gotyckiego zamku książąt mazowieckich , zbudowanego w drugiej połowie XIV wieku przez księcia mazowieckiego Siemowita III i pełniącego początkowo funkcje zamku refugialnego, dającego schronienie ludności w chwilach zagrożenia, później, w latach 20. XV wieku, przekształconego przez księcia Janusza I w rezydencję książęcą. Podczas wojen szwedzkich w XVII wieku zamek został spalony - i nigdy później nie został odbudowany.

W początkach XX wieku, a później też po II wojnie światowej, prowadzone były na zamku prace archeologiczne i konserwatorskie. W 1985 roku zamek, jako tzw. trwała ruina, został oddany do użytku jako obiekt turystyczny. Od niedawna prowadzone są tu ponownie prace arcehologiczne, a zarazem Muzeum Szlachty Polskiej w Ciechanowie podjęło próbę jego rewitalizacji (co jednak zrodziło prowadzone do dziś spory co do przyszłości zamku i jego ostatecznego wyglądu).

Będąc w Ciechanowie warto zajść na rynek (dziś Plac Jana Pawła II), z neogotyckim ratuszem z 1844 roku, a także zobaczyć kościół farny Narodzenia NMP , stojący w miejscu, gdzie wcześniej istniał kościół parafialny pw. NMP ufundowany przez książąt mazowieckich w drugiej połowie XIII wieku, w pobliżu niewielkiego wzniesienia, zwanego Farską Górą, gdzie najprawdopodobniej istniał pierwotny drewniany gród ciechanowski (który spłonął ostatecznie w 1476 roku); dziś na Farskiej Górze stoi tylko neogotycka dzonnica wzniesiona w 1889 roku.

Markerem oznaczony jest budynek ekspozycyjny Muzeum Szlachty Mazowieckiej (ul. Warszawska 61).