Heidelberg

Heidelberg - to liczące ok. 160 tys. mieszkańców miasto na prawach powiatu, położone w Badenii-Wirtembergii w Niemczech, 622 km na południowy zachód od Berlina , 229 km na zachód od Norymbergi , 100 km na północny zachód od Stuttgartu , stolicy Badenii-Wirtembergii, i 88,5 km na południe od Frankfurtu nad Menem , największego miasta Hesji (➤ mapka(➤ mapka)). Heidelberg jest miastem uniwersyteckim, słynącym z najstarszego w Niemczech Uniwersytetu, założonego w 1386 roku, oraz jednym z najpopularniejszych ośrodków turystycznych w Niemczech, znanym z pięknego położenia i cennych zabytków architektury, w tym pozostałości gotycko-renesansowego zamku (Heidelberger Schloss) o historii sięgającej pierwszej połowy XIII wieku.


Tereny, na których leży dzisiejszy Heidelberg, były co najmniej od V wieku p.n.e. zamieszkałe przez Celtów, później przez pewien czas należały do Cesarstwa Rzymskiego, a w III wieku n.e. zostały podbite przez plemiona germańskie. W czasach nowożytnych pierwsze wzmianki o Heidelbergu pochodzą z 1196 roku (ta data jest uważana za datę założenia miasta). Przez kilka stuleci Heidelberg był stolicą Palatynatu (później Elektoratu) Reńskiego. W 1803 roku znalazł się w granicach Badenii (podniesionej w 1806 roku do rangi Wielkiego Księstwa), a w 1871 roku, wraz z całym Wielkim Księstwem Badenii, w granicach Cesarstwa Niemieckiego.


W 1386 roku Ruprecht I Wittelsbach, ówczesny władca Elektoratu Reńskiego, założył istniejący do naszych czasów uniwersytet, najstarszy w Niemczech (trzeci w granicach Świętego Cesarstwa Rzymskiego, po uniwersytetach w Pradze i Wiedniu), w pierwszych stuleciach swego istnienia będący jedną z najważniejszych uczelni w Europie. Później, w XVII wieku (po wojnie trzydziestoletniej i po tzw. wojnie dziewięcioletniej, zwanej też wojną o sukcesję, gdy cały Heidelberg został zniszczony przez wojska francuskie), uczelnia straciła na znaczeniu, by wznowić działalność w 1803 roku, po włączeniu miasta do Badenii. Wkrótce potem Heidelberg stał się ośrodkiem drugiej (po tzw. romantyzmie jenajskim) fazy romantyzmu niemieckiego - romantyzmu heidelberskiego (którego przedstawicielami byli m.in. Clemens Brentan, Achim von Arnim, Ludwig Tieck, Joseph Görres i Joseph von Eichendorff). Dziś Uniwersytet w Heidelbergu nosi nazwę Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg - od imion założyciela uczelni, Ruprechta, i Księcia (później Wielkiego Księcia) Badenii, Karla Friedricha, który w 1803 roku doprowadził do wznowienia jej działalności (wówczas już jako instytucji państwowej) i stanął na jej czele jako rektor.

W okresie nazistowskim Heidelberg (i w szczególności Uniwersytet) był bastionem NSDAP - niszczono tu synagogi, deportowano i przejmowano majątki Żydów, usuwano "nie-aryjskich" profesorów z Uniwersytetu i palono książki. Pod koniec drugiej wojny światowej, 30 marca 1945 roku, Heidelberg (wcześniej oszczędzony przez lotnictwo alianckie) został zajęty bez walki (wojska niemieckie opuściły miasto dzień wcześniej, niszcząc mosty) przez wojska amerykańskie i stał się ich kwaterą główną w Europie (21 grudnia 1945 r w szpitalu wojskowym w Heidelbergu zmarł słynny generał amerykański George S. Patton, ranny 9 grudnia w wypadku samochodowym w Mannheim).

Dziś Heidelberg jest piątym pod względem liczby ludności miastem Badenii-Wirtembergii (po Stuttgarcie, Karlsruhe, Mannheim i Fryburgu Bryzgowijskim), miastem uniwersyteckim, znanym też z wielu innych znanych w skali światowej instytucji naukowych.


Heidelbereg leży w większości na lewym brzegu Neckaru , prawego dopływu Renu, u stóp wzgórza Königstuhl (568 m). Na prawym brzegu rzeki wznosi się na wysokość 440 m n.p.m. góra Heiligenberg , której zbocze trawersuje długi na ok. 2 km szlak spacerowy, znany jako Philosophenweg ("Szlak Filozofów" czy "Droga Filozofów"), słynący z niezwykle spektakularnego widoku na miasto. Markerem oznaczony jest zachodni koniec Philosophenweg (stanowiący punkt wyjścia krótkiego, ale dosyć stromego podejścia), markerem - ogród (Philosophengärtchen), znany z doskonałego widoku na płynący w dole Neckar, Heidelberg, oraz wspomniany zamek (Heidelberger Schloss), a markerem - miejsce, gdzie zaczyna się Schlangenweg, wąska, kręta i stroma ścieżka, którą można zejść do Alte Brücke, kamiennego mostu uważanego za jeden z najważniejszych zabytków Heidelbergu..

Spacer "Szlakiem Filozofów" uchodzi za jedną z najważniejszych atrakcji Heidelbergu. Do innych atrakcji miasta zalicza się: oznaczone markerem pozostałości (częściowo ruiny) heidelberskiego Zamku oraz Stare Miasto (Altstadt), odbudowane w XVIII wieku po zniszczeniach wojennych, rozciągające się po obu stronach długiej na ok. 2 km Hauptstrasse , biegnącej mniej więcej równolegle do Neckaru i dochodząca do Karlstor - łuku triumfalnego zbudowanego w latach 1775-1781 przez mieszkańców Heidelbergu na cześć Karla Theodora (1724-1799), od 1742 roku elektora Palatynatu Reńskiego.

Markerem oznaczony jest rynek (Heidelberger Markplatz), po którego wschodniej stronie stoi siedziba władz miasta (Burgeramt ), po zachodniej stronie - kościół św. Ducha (Heiliggeistkirche ), a po stronie południowej - późnorenesansowy, zbudowany w 1592 roku Haus zum Ritter , jeden z niewielu budynków na heidelberskim Starym Mieście, które przetrwały wojnę o sukcesję. Na południowy wschód od rynku leży inny ważny plac Heidelbergu, Kornmarkt z kolumną maryjną (Kornmarkt-Madonna) postawioną w 1718 roku. Na południowy wschód z placu wybiega ulica Burgweg , prowadząca do Zamku.

Do innych godnych uwagi zabytków Heidelbergu należy wzniesiony w XVIII wieku (z dzwonnicą dobudowaną w latach 1866-1872) kościół jezuitów , mieszczący Muzeum Sztuki Sakralnej (Museum für sakrale Kunst und Liturgie) oraz (najstarszy w mieście, obecnie luterański) kościół św. Piotra (Peterskirche), pochodzący z XII wieku. Na zachód od kościoła jezuitów, a na północ od kościoła św. Piotra, w rejonie placu Universitätsplatz i ulicy Grabengasse , znajdują się główne budynki heidelberskiego Uniwersytetu (w tym gmach znany jako Alte Universität, mieszczący też muzeum uniwersyteckie, oraz biblioteka uniwersytecka - Universitätsbibliothek Heidelberg).


Wspomniany wyżej kościół Ducha Świętego (Heiliggeistkirche) - stojący po zachodniej stronie rynku gotycki kościół halowy z czerwonego piaskowca, z ośmioboczną dzwonnicą - jest najważniejszym kościołem w Heidelbergu. Został zbudowany w latach 1398-1515 i miał stanowić miejsce pochówku władców Palatynatu. Przetrwał, podobnie jak Haus zum Ritter, wojnę o sukcesję, choć był poważnie zniszczony, a większość grobowców uległa dewastacji. W latach 1706-1936 kościół, podzielony na dwie części, służył zarówno katolikom, jak protestantom; dziś jest kościołem ewangelickim.


Kamienny most łączący brzegi Neckaru, znany dziś jako Alte Brücke (oficjalnie: Karl-Theodor-Brücke) i uchodzący za jeden z ważniejszych zabytków Heidelbergu, został zbudowany w latach 1786-1788. Wycofujące się z Heidelbergu wojska niemieckie pod koniec drugiej wojny światowej wysadziły dwa filary mostu w powietrze. Po wojnie, w 1947 roku, most został odbudowany. Stojąca od strony Starego Miasta średniowieczna brama stanowiła niegdyś część fortyfikacji miejskich.



Słynny gotycko-renesansowy Zamek w Heidelbergu (Heidelberger Schloss) uchodzi za jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych miasta i całych Niemiec. Pierwotnie był zamkiem obronnym wzniesionym w strategicznym miejscu w dolnie Neckaru, później został przekształcony w rezydencję władców Palatynatu. Pierwsze wzmianki o zamku pochodzą z XIII wieku. Później zamek był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, a pod koniec XVII wieku, podczas wojny o sukcesję, zniszczony, częściowo odrestaurowany, a w 1764 roku, w konsekwencji uderzenia pioruna, ponownie zniszczony w pożarze, opuszczony i na pewien czas przekształcony w kamieniołom.


Na przełomie XVIII i XIX wieku, gdy na malownicze ruiny zamku zwrócili uwagę artyści - malarze i poeci, Heidelberger Schloss stał się symbolem niemieckiego romantyzmu. Dalsza dewastacja zamku została wstrzymana, cały kompleks poddano konserwacji, a odrestaurowane wnętrza i ogród otaczający zamek udostępniono zwiedzającym. Dziś Zamek w Heidelbergu odwiedza rocznie ponad milion osób. Osoby, dla których podejście do Zamku jest zbyt trudne, mogą skorzystać z dwu-odcinkowej kolejki linowej (Heidelberger Bergbahn) z Heidelbergu na szczyt wzgórza Königstuhl (z przystankiem przy Zamku) lub z autobusu.

• Warto wiedzieć, że w 1907 roku w miejscowości Mauer położonej w pobliżu Heidelbergu znalezione zostały pochodzące sprzed około 500 tys. lat pozostałości "człowieka heidelberskiego" (Homo heidelbergensis), uważanego za formę pośrednią między Homo erectus a Homo neanderthalensis i Homo sapiens. Znalezione szczątki są najwcześniejszym dowodem ludzkiego życia w Europie.