Krokowa

Wieś i gmina w północnej Polsce, w województwie pomorskim, 73 km na północny zachód od Gdańska , 23 km na północ od Wejherowa . Na terenie gminy leży kilka miejscowości nadmorskich, w tym Dębki i Białogóra . W samej wsi główną atrakcją jest otoczony fosą i parkiem zamek należący niegdyś do rodziny Krokowskich, dziś hotel, restauracja i niewielkie muzeum. Dojazd z Gdańska drogą 6 do Redy , dalej drogą 216 i 213 (albo z Redy dalej drogą 6 do Wejherowa i następnie drogą 218) (➤ mapka)(➤ mapka).

Historia Krokowej sięga XIII wieku - i od początku jest związana z historią rodu Krokowskich (Crockau, Crockow, Krockow, von Krockow, Krokow), których nazwisko pojawia się w dokumentach po raz pierwszy w 1285 roku, potem w latach 1288 i 1292, gdy książę gdańsko-pomorski Mściwój II potwierdza Gniewomirowi Crockau własność Krokowej i kilku innych miejscowości. Losy rodu były dość złożone, a w ostatnim okresie, w XX wieku, nawet dramatyczne, gdy np. po wybuchu II wojny światowej jeden z czterech mieszkających w Krokowej braci został wcielony do wojska polskiego (choć później, wzięty do niewoli przez Niemców i wypuszczony, przeszedł na ich stronę), dwaj inni uciekli, by zaciągnąć się do wojska po stronie niemieckiej, a czwarty dokonał samokaleczenia, by uniknąć mobilizacji (i jako jedyny przeżył wojnę). W każdym razie - do roku 1945 Krokowscy pozostawali właścicielami Krokowej i dopiero po zakończeniu II wojny światowej musieli opuścić swą rezydencję - Zamek Krokowa (Schloss Krockow), wznoszoną od drugiej połowy XIV wieku, później rozbudowywaną i wielokrotnie przebudowywaną.

Po nacjonalizacji zamek (zwany też Pałacem Krokowskich), choć był częściowo użytkowany, stopniowo popadł w ruinę. W 1990 roku, z udziałem przedstawicieli rodziny von Krockow, powstała polsko-niemiecka "Fundacja Europejskie Spotkania - Kaszubskie Centrum Kultury Krokowa", która odbudowała zamek. Obecnie mieści się tu luksusowy hotel i restaurację; ale taże muzeum, prezentujące Archivum Crocovianum, poświęcone historii rodu Krokowskich.

Poza Zamkiem Krokowa głównym zabytkiem we wsi jest widoczny na zdjęciu obok kościół parafialny św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Parafia była erygowana w Krokowej już w 1300 roku. W 1498 roku w miejscu wcześniejszego, drewnianego kościoła, powstał nowy kościół, zbudowany z kamienia, z wieżą krytą gontami. W 1572 roku, gdy Reinhold von Krockow przeszedł na luteranizm, kościół w Krokowej stał się zborem protestanckim. W katach 1833-1850 Karol August von Krockow wzniósł w Krokowej kolejny (zachowany do dziś) kościół ewangelicki, p.w. św. Krzyża, w stulu neogotyckim, z cegły, z charakterystycznymi ośmiokątnymi, płasko zwieńczonymi wieżami. Po II wojnie światowej kościół przejęli katolicy, przywracając pierwotny tytuł - św. Katarzyny Aleksandryjskiej.

Będąc w Krokowej, poza zwiedzeniem Pałacu Krokowskich i kościoła parafialnego, warto zajrzeć do Muzeum Regionalnego, mieszczącego się w dawnej sali tanecznej XVIII-wiecznej gospody "Pod księciem Mestwinem". Jest to jedyne w Polsce muzeum polsko-niemieckie (powstałe w 1999 roku z inicjatywy Muzeum Ziemi Puckiej i Muzeum Prus Zachodnich w Münster, a ufundowane przez Fundację Europejskie Spotkania Kaszubskie - Centrum Kultury Krokowa oraz Fundację Kultury Prus Zachodnich), ze stałą ekspozycją etnograficzną poświęconą dziejom Kaszub Północnych; muzeum organizuje także wystawy czasowe.