Lublana

Lublana (Ljubljana) (wł. Lubiana, niem. Laibach) - to stolica i największe miasto Słowenii, położone w centralnej części kraju, nad rzeką Ljubljanicą, 381 km na południowy zachód od Wiednia , 248 km na północny wschód od Wenecji (➤ mapka)(➤ mapka). Liczące ok 300 tys. mieszkańców miasto jest jednym z głównych ośrodków turystycznych w Słowenii.

Miasto leży w miejscu, gdzie w Starożytności znajdowała się rzymska Colonia Iulia Aemona, zniszczona w 452 roku po najeździe Hunów. W Średniowieczu, znane jako Laibach, pozostawało od 1335 do 1918 roku pod kontrolą Habsburgów (z wyjątkiem krótkiego okresu od 1809 do 1815 roku, gdy było stolicą tzw. Prowincji Iliryjskich, utworzonych przez Napoleona i wchodzących w skład Francji). Po zakończeniu pierwszej wojnie światowej Lublana znalazła się w granicach Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, później Królestwa Jugosławii. Po drugiej wojnie światowej Lublana była stolicą jednej z jednostek administracyjnych Jugosławii, a od 1991 roku jest stolicą niepodległej Słowenii, państwa należacego od 2004 roku do Unii Europejskiej. Miasto było dwukrotnie (w 1511 i w 1895 roku) dotknięte poważnymi trzęsieniami ziemi, i wielokrotnie było zalewane przez rzekę Ljubljanicę (jednak obecnie centrum miasta jest już przed powodziami zabezpieczone).

Stare Miasto Lublany leży między wzgórzem, na którym stoi Zamek (Ljubljanski grad), widoczny z wielu punktów miasta, a rzeką Ljubljanicą . Markerem oznaczony jest jeden z głównych placów (Rynek) starego miasta Lublany, Mestni trg, przy który stoi pochodzący z drugiej połowy XV wieku Ratusz (Mestna hiša). Przed ratuszem znajduje się zbudowana w 1751 roku przez włoskiego rzeźbiarza Francesca Robbę fontanna z obeliskiem, sadzawką i rzeźbami, znana jako Fontanna Robby (Robbov vodnjak). W pobliżu Ratusza i Fontanny Robby wznosi się rzymsko-katolicka Katedra w Lublanie . Drugim placem Starego Miasta, na który warto zajrzeć, jest Gornji trg , położony na południe od Zamku.

W odległości ok. 150 m na północny zachód od Fontanny Robby znajduje się (już na przeciwległym brzegu rzeki) uważany za główny plac Lublany Plac Prešerena , na którym stoi posąg słoweńskiego poety epoki romantyzmu, autora hymnu Słowenii, France'a Prešerena (1800-1849). Idąc z Rynku na Plac Prešerena przechodzi się przez uważany za jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Lublany tzw. Most Potrójny (Tromostovje), zwany tak dlatego, że do pochodzącego z 1842 roku centralnego przęsła mostu w latach 30. XX wieku dodano po obu stronach kładki dla pieszych. Po północnej stronie placu stoi franciszkański Kościół Zwiastowania (Frančiškanska cerkev Marijinega oznanjenja), pochodzący z połowy XVII wieku, później rozbudowany.



Innym znanym mostem Lublany jest położony na północny wschód od Mostu Potrójnego tzw. Smoczy Most , zaprojektowany przez architekta Jurija Zaninovicia i otwarty w 1901 roku. Most, ozdobiony rzeźbami czterech smoków rozmieszczone na postumentach w czterech rogach mostu (oraz dodatkowo wieloma mniejszymi posągami smoków), odnowiony w latach 1983–1984, uchodzi za jeden z najważniejszych przykładów architektury secesyjnej i jest jedną z głównych atrakcji turystycznych Lublany. Nieco dalej od centrum, na północny zachód od Placu Prešerena leży Plac Republiki (Trg republike), gdzie w przeszłości miały miejsce różne ważne wydarzenia (zgromadzenia publiczne, demonstracje, itp.). Przy placu stoi budynek Parlamentu (Državni zbor Republike Slovenije). Innym ważnym placem Lublany jest zbudowany w 1921 roku Plac Kongresowy (Kongresni trg), przy którym stoją m.in. budynki Uniwersytetu i Filharmonii . Z Placem Kongresowym łączy się park znany jako Park Zvezda .

Markerem oznaczona jest Galeria Narodowa (Narodna galerija Slovenije) - otwarte w 1920 roku muzuem sztuki z najwiąkszą w Słowenii kolekcją dzieł sztuki. W hallu budynku znajduje się oryginał Fontanny Robby. Po przeciwnej stronie ulicy Prešerena wznosi się kościół prawosławny św. Cyryla i Metodego (Pravoslavna cerkev sv. Cirila in Metoda v Ljubljani). z pięcioma kopułami ze złotymi krzyżami na szczycie, zbudowana w latach 1932-1936. Marker oznacza budynek godnego uwagi historycznego Muzeum Narodowego (Narodni muzej Slovenije), najstarszego muzeum na terenie Słowenii.
Rzymsko-katolicka katedra w Lublanie (Stolnica svetega Nikolaja v Ljubljani), z ośmiokątną zieloną kopułą i dwiema bliźniaczymi wieżami, stoi w miejscu, gdzie wcześniej stał kościół romański, a poźniej gotycki. Obecna barokowa budowla, wzorowana na rzymskim kościele Il Gesu, pochodzi z początku XVIII wieku.

We wnętrzu warto zwrócić uwagę m.in. na portal główny z 1706 roku wykonany przez kamieniarza Francesco Bombasiego, ołtarz główny, zdobiące transept i prezbiterium freski autorstwa Giulio Quaglio z pierwszej połowy XVIII wieku, stalle będące dziełem wspomnianego już wyżej Francesca Robby, zdobiące kopułę malowidła z końca pierwszej połowy XIX wieku, a także wykonane pod koniec XX wieku drzwi z brązu.

Kompleks zamkowy stojący na Wzgórzu Zamkowym nad centrum Lublany ma historię sięgającą XI wieku, chociaż obecny kształt pochodzi z XV wieku, a większość budynków powstała w XVI i XVI wieku. Początkowo pełniący rolę twierdzy i siedziby władców Zamek, wielokrotnie niszczony, przebudowywany i rozbudowywany, służył później różnym celom: m.in. mieścił się tu arsenał, koszary, szpital wojskowy, a także więzienie. W XIX wieku stracił na znaczeniu. Został gruntownie odnowiony dopiero w końcu XX wieku, a w 2006 roku uruchomiona została kolejka linowo-terenowa na szczyt wzgórza zamkowego. Dziś Zamek jest jednym z najważniejszych punktów orientacyjnych w Lublanie i miejscem różnego rodzaju imprez naukowych i kulturalnych. Rozciąga się też stąd interesujący widok na miasto i okolicę.