Maastricht

Liczące ok. 120 tys. mieszkańców miasto w południowo-wschodniej Holandii, położone nad Mozą, w pobliżu granicy z Belgią, 33 km na północny wschód od Liège , 40 km na zachód od Akwizgranu w Niemczech (➤ mapka)(➤ mapka). Stolica prowincji Limburgia, przez wielu uważana za jedno z najpiękniejszych miast Holandii. Ośrodek naukowy i kulturalny, powszechnie znany jako miejsce, gdzie 7 lutego 1992 roku została podpisana umowa międzynarodowa zwana Traktatem z Maastricht ustanawiająca Unię Euroopejską.

Maastricht leży w najbardziej na południowy wschód wysuniętej części kraju, nad Mozą, w euroregionie Moza-Ren, do którego zalicza się też Akwizgran w Niemczech i Liège w Belgii; nazwa miasta odnosi się do mostu (przeprawy przez Mozę, Mosa Trajectum) zbudowanego przez Rzymian za czasów Oktawiana Augusta. Jest jednym z najstarszych miast Holandii, zamieszkałym nieprzerwanie przez co najmniej 2000 lat. W Średniowieczu było ważnym ośrodkiem religijnym (przez pewien czas nawet siedzibą diecezji, później podporządkowaną biskupom Liège), zaś jeśli chodzi o władzę świecką, miastem pozostającym od 1204 roku pod kontrolą księstwa Brabancji, będącego od 1430 roku częścią Niderlandów Burgundzkich, nad którymi w drugiej połowie XV wieku władzę przejęli Habsburgowie. W 1632 roku Maastricht znalazło się w granicach Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów, w następnych stuleciach kilkakrotnie przechodząc na pewien czas w ręce Francuzów, by ostatecznie 1 sierpnia 1814 stać się stolicą Limburgii, jednej z prowincji niepodległej Holandii.


Najbardziej interesującymi z turystycznego punktu widzenia rejonami Maastrichtu są: plac Vrijthof i jego najbliższe otoczenie (przede wszystkim dwa kościoły, katolicka Bazylika św. Serwacego i protestancki kościół św. Jana ) oraz dzielnice na wschód od placu, na zachodnim brzegu Mozy , między rynkiem (Markt) na północy i placem Onze Lievevrouwen plein na południu. Duży (o powierzchni ok. 2 hektarów) plac Vrijthof, o którym pierwsze wzmianki pochodzą z pierwszej połowy XIII wieku, otoczony wieloma zabytkowymi budynkami, jest znany jako miejsce, gdzie organizowane są liczne różnego rodzaju imprezy, w tym słynny Karnawał w Maastricht (Carnaval in Maastricht). Markerami - onaczone są odpowiednio ulice Grote Straat, Kleine Straat, Maastrichter Brugstraat, Wolfstraat i Stokstraat, należące do najbardziej znanych ulic handlowych w centrum miasta.

Romańsko-gotycka Bazylika św. Serwacego (Basiliek van Sint Servaas) – to główny kościół Maastricht, historyczny kościół katedralny rzymskokatolickiej diecezji Maastricht, od 1985 roku (gdy odwiedził ją papież Jan Paweł II) bazylika mniejsza. Świątynia poświęcona jest św. Serwacemu, uznawanego za pierwszego biskupa Mastricht, zmarłego tu w 384 roku. Obecna budowla, pochodząca z XI-XII wieku, jest czwartym kolejnym kościołem stojącym w tym miejscu. Z tego samego okresu pochodzi sąsiadujący z bazyliką gotycki kościół parafialny św. Jana (Sint-Janskerk), pierwotnie także katolicki, w 1633 roku przejęty przez protestantów. Oba kościoły były wielokrotnie przebudowywane i restaurowane. W bazylice są przechowywane relikwie św. Serwacego (w przeszłości cel pielgrzymek). Kościół ma godne uwagi wnętrze oraz warty odwiedzenia skarbiec, do którego przechodzi się przez XV-wieczny gotycki krużganek. W kościele św. Jana można wejść po schodach na charakterystyczną wieżę, skąd rozciąga się interesujący widok.

Rynek (Markt), w jego obecnym kształcie, z zaprojektowanym przez Pietera Posta ratuszem , uważanym za jeden z ważniejszych przykładów holenderskiego klasycyzmu, powstał w drugiej połowie XVII wieku, po wyburzeniu wcześniejszej zabudowy. W 1930 roku, z kolei, w związku z budową mostu Wilhelminabrug , wyburzone zostały budynki stojące między rynkiem a Mozą, a do ostatniej przebudowy okolic rynku doszło w latach 2002-2007, gdy powstawało nowoczesne centrum handlowe, Mosae Forum .

Markerem oznaczony jest plac Onze Lieve Vrouweplein, niewielki, zacieniony, wypełniony stolikami ogródków kawiarnianych, popularny plac przed Bazyliką Najświętszej Marii Panny (Onze Lieve Vrouwebasiliek), rzymskokatolicką romańską świątynią z XI-XII wieku (później przebudowywaną), najbardziej znaną z charakterystycznej fasady zachodniej (westwerk) oraz uważanej za cudowną drewnianej figury Najświętszej Marii Panny Gwiazdy Morza (Stella Maris) przechowywanej w gotyckiej kaplicy (stąd spotykana w literaturze nazwa kościoła: "Bazylika Najświętszej Marii Panny Gwiazdy Morza"); będąc tu, można też odwiedzić miejscowy skarbiec. Od 1985 roku, gdy kościół odwiedził papież Jan Paweł II, kościół ma tytuł bazyliki mniejszej. Zwiedzając okolice placu Onze Lieve Vrouweplein warto odwiedzić pobliskie niewielkie muzeuum archeologiczne (Museumkelder Derlon), mieszczące się w podziemiach hotelu Derlon, gdzie gromadzone są zabytki z czasów rzymskich.

Jeśli chodzi o najważniejsze atrakcje położone dalej od centrum miasta, to należą do nich m.in.: (1) Helpoort – XIII-wieczna brama miejska, najstarsza w Holandii, (2) Bonnefanten Museum – muzeum sztuki dawnej (m.in. dzieła Petera Paula Rubensa, Anthony'ego van Dycka i Jacoba Jordaensa) i współczesnej, oraz (3) Sint-Pietersberg – niewielkie wzgórze (171 m n.p.m.) położone na południe od miasta, gdzie można zwiedzić odrestaurowaną XVIII-wieczną twierdzę Fort Sint-Pieter (wycieczki z przewodnikiem), zobaczyć ruiny średniowiecznego zamku Lichtenberg, a także zwiedzić pobliskie systemy jaskiń (tuneli) w dawnych kamieniołomach, Zonneberg i Noord (wycieczki z przewodnikiem).