Bressanone / Brixen

Bressanone (niemiecka nazwa: Brixen) - to liczące ok. 22 tys. mieszkańców miasto i gmina we Włoszech, położone w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Bolzano, 44 km na południowy wschód od przełęczy Brenner , 43 km na północny wschód od Bolzano , stolicy prowincji (➤ mapka)(➤ mapka). Główne miasto doliny Valle Isarco, z licznymi godnymi uwagi zabytkami architektury w historycznym centrum. W lecie dobra baza wypadowa dla turystyki pieszej i rowerowej, w zimie ośrodek narciarski.

Bressanone, jedno z najstarszych miast Południowego Tyrolu, dziś trzecie pod wzgledem liczby mieszkańców w prowincji, leży na wysokości 559 m n.p.m., w miejscu, gdzie łączą się rzeki Isarco / Eisack i Rienza / Rienz , w odległości 30 km na południowy wschód od Vipiteno / Sterzing , 34 km na południowy zachód od Brunico / Bruneck , największego miasta w dolinie Val Pusteria, oraz 43 km na północny wschód od Bolzano. Pierwsza ze wspomnianych rzek, druga największa w Południowym Tyrolu, mająca źródła w pobliżu przełęczy Brenner, przepływa przez Vipiteno i Bressanone kierując się następnie na południowy zachód, w stronę Bolzano. Rienza, mająca źródła w Dolomitach Sesto, u stóp Tre Cime di Lavaredo, płynie najpierw na północ w stronę Dobbiaco / Toblach, następnie na zachód doliną Val Pusteria, wreszcie na południe, i wpada do Isarco w pobliżu historycznego centrum Bressanone.

Bressanone jest największym i najważniejszym miastem w dolinie Valle Isarco, historyczną, polityczną, ekonomiczną i kulturalną stolicą doliny. W pobliżu miasta przebiega autostrada A22 (Autostrada Brennerska), biegnąca od przełęczy Brenner na południe (5 kilometrów na północ od Bressanone jest zjazd Bressansone-Val Pusteria / Brixen-Pustertal, zaś 8 km na południe od miasta - zjazd Chiusa-Val Gardena / Klausen-Gröden). Na zachód od Bressanone leży najbardziej na wschód wysunięta grupa Alp Retyckich, znana jako Alpi Sarentine (Sarntaler Alpen), m.in. z położonym w pobliżu Bressanone masywem Monte Pascolo (2439 m) oraz najwyższym szczytem grupy, Punta Cervina / Hirzer Spitze (2781 m). Markerem oznaczony jest wznoszący się na wschód od Bressanone szczyt Plose (2562 m), jeden ze szczytów grupy górskiej Plose-Putia (Gruppo Plose-Putia / Plose-Peitlerkofel-Gruppe), zaliczanej do Dolomitów, z najwyższym szczytem Sass de Putia (Peitlerkofel) (2875 m). Z Plose rozciąga się piękny widok m.in. na grupę Odle di Eores, gdzie uczył się wspinaczki słynny himalaista włoski, Reinhold Messner, urodzony w 1944 roku w niewielkiej miescowości Villnöss (włoska nazwa: Funes), położonej niecałe 10 km na południowy wschód od Bressanone. Na zboczach Plose funkcjonuje niewielki ośrodek narciarski, oferujący ok. 23 km tras zjazdowych o różnym stopniu trudności i 10 wyciągów. Przez Plose biegnie też jeden z dwóch słynnych szlaków trekkingowych w Dolomitach (Alta Via delle Dolomiti n. 2), zaczynający się w Bressanone i prowadzący na początkowych odcinkach przez Plose i przełęcz Gardena (Passo Gardena) w stronę Marmolady (3343 m), najwyższego szczytu Dolomitów, następnie miejscowości Malga Ciapella, i dalej na południe.


Tereny, na których leży dzisiejsze Bressanne, były zamieszkałe już w czasach prehstorycznych. Od ok. 15 roku p.n.e. znajdowały się pod kontrolą Rzymu, a pod koniec VI wieku zostały zajęte przez przybyszów z Bawarii. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z początku X wieku. Pod koniec XI wieku, gdy ukończona została budowa katedry, Bressanone stało się siedzibą biskupstwa (przeniesioną tu z Sabiony / Säben), pozostając niezależnym (i przez stulecia broniącym swej niezależności przed hrabiami Tyrolu) państwem (księstwem biskupm) aż do 1803 roku, gdy biskupstwo zostało zsekularyzowane i włączone do Cesarstwa Austriackiego. Po pierwszej wojnie światowej Bressanone, podobnie jak cały Południowy Tyrol, znalazło się w granicach Włoch, chociaż dla większości mieszkańców miasta (ok. 73%), podobnie jak dla większości Południowego Tyrolu, językiem ojczystym jest język niemiecki.

Historyczne centrum Bressanone leży na prawym brzegu Isarco , na północny zachód od miejsca, gdzie do Isarco wpada Rienza . Za główny plac uważa się Piazza Duomo , przy którym stoją dwa główne zabytki sakralne miasta: katedra Santa Maria Assunta e San Cassiano i dawny kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła (San Michele) .

Katedra, zbudowana w XI wieku, została przebudowana w XIII wieku, a następnie ponownie przebudowana w stylu barokowym w połowie XVIII wieku. We wnętrzu warto zwrócić szczególną uwagę na sklepienie ozdobione freskami Paula Trogera. Do katedry przylega kompleks dawnego klasztoru, z krużgankami (z freskami z XV i XVI wieku) i baptysterium św. Jana Chrzciciela (San Giovanni Battista / Johanneskapelle am Kreuzgang). Początki kościoła św. Michała, z godnymi uwagi dziełami sztuki we wnetrzu, sięgają XI wieku; w połowie XVIII wieku świątynia została, podobnie jak katedra, zbarokizowana. Należąca do kościoła parafialnego, wysoka na 72 m dzwonnica, zwana Białą Wieżą (Torre Bianca / Weißer Turm), pochodzi z XV wieku.


Markerem oznaczony jest dawny Pałac Biskupi, znany jako Hofburg, wzniesiony w XIII wieku, na przełomie XVII i XVIII wieku przebudowany w stylu barokowym. W kilkudziesięciu pomieszczeniach pałacowych mieści się Muzeum Diecezjalne, z bogatą kolekcją dzieł sztuki (w tym liczącą kilka tysięcy eksponatów kolekcją figurek do szopek). Marker oznacza ratusz, siedzibę władz gminy, pierwotnie dwupiętrowy, później przebudowany i rozbudowany budynek zakupiony przez miasto w 1912 roku. Zwiedzając Bressanone warto zwrócić uwagę na cztery zachowane bramy stanowiące niegdyś elementy miejskich murów obronnych, upamiętniającą tysiąclecie istnienia miasta kolumnę (Jahrtausendsäule) stojącą w pobliżu Pałacu Biskupiego, a także drewnianą rzeźbę człowieka z trzema głowami na oznaczonym markerem skrzyżowaniu Via Porta Sabiona, Via Portici Maggiori i Via Portici Minori.

Szczególną atrakcją Bressanone jest oznaczone markerem , otwarte w 2002 roku Muzeum Historii Farmacji (Museo della Farmacia di Bressanone / Pharmaziemuseum Brixen).