Heraklion

Heraklion [Ηράκλειο] (także: Iraklion) - to liczące ok. 140 tys. mieszkańców miasto na Krecie, stolica gminy, jednostki regionalnej oraz całego regionu Kreta. Miasto jest jednym z najpopularniejszych ośrodków turystycznych Krety, Grecji i Europy, znanym z zabytków, Muzeum Archeologicznego, a także z położenia w pobliżu słynnego stanowiska archeologicznego Knossos.

Heraklion leży na północnym wybrzeżu Krety. Markerem oznaczony jest zbudowany (w obecnym kształcie) w 1928 roku port zapewniający regularne połączenie promowe z Pireusem i wieloma innymi portami w Grecji. Międzynarodowy port lotniczy Heraklion (lub oficjalnie Międzynarodowy port lotniczy Heraklion "Nikos Kazantzakis" [Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου "Νίκος Καζαντζάκης"]) znajduje się około 5 km na wschód od miasta - nazwa lotniska pochodzi od nazwiska Nikosa Kazantzakisa (1885-1957), urodzonego w Heraklionie wybitnego greckiego pisarza i filozofa, autora m.in. powszechnie znanej powieści Grek Zorba. Lotnisko w Heraklionie jest drugim największym (po Atenach) lotniskiem w Grecji obsługującym rocznie ok. 8 mln podróżnych. W pobliżu miasta przebiega autostrada 90. Markerem oznaczone jest wspomniane już stanowisko archeologiczne Knossos z pozostałościami kompleksu pałacowego z epoki kultury minojskiej, a markerem - szeroka i długa na 6 km piaszczysta plaża Ammoudara ([Αμμουδάρα]) ciągnąca się zachód od miasta.

Tereny, na których leży dzisiejszy Heraklion, były zamieszkałe już w czasach prehistorycznych. Początki historii obecnego miasta sięgają IX wieku, gdy Kreta została na pewien czas opanowana przez Arabów, którzy w miejscu dzisiejszego Heraklionu założyli otoczoną fosą osadę Chandak, jako stolicę Emiratu Krety (od nazwy arabskiej poszła późniejsza nazwa łacińska Candia). W X wieku miasto zostało opanowane przez Cesarstwo Bizantyńskie, które kontrolowało Kretę do czasów czwartej wyprawy krzyżowej na początku XIII wieku, po której wyspa znalazła się w rękach Wenecji. Wenecjanie znacznie rozbudowali fortyfikacje miasta (ich pozostałości są widoczne do dziś), które pod ich rządami rozkwitło stając się w pewnym okresie jednym z ważniejszych ośrodków Renesansu. Następnymi władcami byli Turcy osmańscy, którzy zdobyli Heraklion po trwającym 21 lat oblężeniu w 1669 roku i utrzymali się tu aż do 1898 roku, gdy Kreta uzyskała niezależność; w 1913 roku miasto Megalo Kastro (jak nazywano dzisiejszy Heraklion w czasach tureckich), pod obecną nazwą (używaną niegdyś w czasach rzymskich) stało się, wraz z całą Kretą, częścią Grecji.

Do najważniejszych zabytków Heraklionu należą m.in. wenecka twierdza Rocca a Mare (nazwa grecka: Koules [Κούλες]) pochodząca z XVI wieku, oraz długie na ponad 7 km obronne mury miejskie z siedmioma bastionami (w oznaczonym markerem bastionie Martinengo znajduje się grób Nikosa Kazantzakisa). Marker oznacza jeden z głównych placów Heraklionu, Plac Wolności (Platia Eleftherias [Πλατεία Ελευθερίας]), marker - godną uwagi wenecką Loggię zbudowaną w 1628 roku (dziś ratusz), a marker - jedną z wielu fontann miasta, znaną jako Fontanna Morosiniego, zwana też Fontanną Lwów, zbudowaną w tym samym czasie na placu stanowiącym wówczas główny rynek miasta, na zlecenie zarządzającego wówczas miastem Francesca Morosiniego. W pobliżu tego placu stoi budynek dawnej Bazyliki św. Marka ([Βασιλική Αγίου Μάρκου]), pełniącego w czasach weneckich funkcję katedry, dziś - funkcję instytucji kultury (sala konferencyjna, przestrzeń wystawowa, itp.). Do najważniejszych kościołów w Heraklionie należą: katedra św. Menasa (Agios Minas, [Άγιος Μηνάς]), prawosławna katedra arcybiskupstwa Krety (podlegającego Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu), zbudowana w drugiej połowie XIX wieku, jedna z największych świątyń w Grecji (w pobliżu katedry stoi przy tym samym placu mały, pochodzący z XVII wieku kościół św. Menasa, z rzeźbionym drewnianym wystrojem wnętrza), stojący obok katedry kościół św. Katarzyny (Agia Ekaterinis [Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών]), z muzeum ikon we wnętrzu, oraz kościół św. Tytusa (Agios Titou [Άγιος Τίτος]) o historii sięgającej X wieku, w którym przechowywane są relikwie patrona świątyni.

Jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Heraklionu jest Muzeum Archeologiczne , eksponujące większość najważniejszych znalezisk archeologicznych z terenu Krety pochodzących z epoki minojskiej, a także znaleziska z okresu greckiego i rzymskiego. Godne odwiedzenia jest też Muzeum Historyczne Krety poświęcone historii wyspy od okresu bizantyńskiego po dzień dzisiejszy.


Stanowisko archeologiczne Knossos, jedna z największych atrakcji turystycznych Krety i całej Grecji, znajduje się w małej, liczącej ok. 300 mieszkańców miejscowości Knossos, położonej 5 km na południowy wschód od centrum Heraklionu, który być może w epoce minojskiej był portem obsługującym Knossos, całkowicie zniszczonym w wyniku silnej erupcji wulkanu, do której doszło ok. 1600 roku p.n.e. w rejonie dzisiejszej wyspy Thira.

Historia odkrycia pozostałości wielkiego kompleksu pałacowego zajmującego dziś teren stanowiska archeologicznego Knossos (markerem oznaczone jest wejście główne do pałacu Knossos) sięga 1878 roku; później, podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w latach 1899-1905, odkryto ruiny pałacu o powierzchni ok. 17400 m² (oraz zespołu otaczających go zabudowań) pochodzącego z okresu rozkwitu kultury minojskiej (pierwszych kilku stuleci drugiego tysiąclecia p.n.e.), powszechnie znanego jako pałac legendarnego króla Minosa. Wiadomo, że pałac był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, że najprawdopodobniej ulegał częściowym zniszczeniom w wyniku trzęsień ziemi, oraz że został ostatecznie zniszczony pod koniec XIV wieku p.n.e. Cały wielopoziomowy (dostosowany do ukształtowania terenu) i zróżnicowany kompleks pałacowy (z większymi pomieszczeniami służącymi celom reprezentacyjnym lub kultowym, z freskami zdobiącymi ściany i kamiennymi płytami tworzącymi posadzki, oraz pełniącymi zapewne funkcje gospodarcze małymi pomieszczeniami oddzielonymi od siebie wąskimi korytarzami, klatkami schodowymi, itp.), z zaawansowaną infrastrukturą (wodociągi, kanalizacja, wentylacja, oświetlenie, itp.) jest dostępny dla zwiedzających (można zwiedzać pałac indywidualnie albo w grupach z przewodnikiem). Znalezione przedmioty są w większości eksponowane we wspomnianym wyżej Muzeum Archeologicznym w Heraklionie (bilet łączony pozwala na zwiedzenie zarówno muzeum, jak i pozostałości pałacu w Knossos).