Mikołajki

Miasto (niecałe 4 tys. mieszkańców) w północnej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, 224 km na północ od Warszawy , 83 km na wschód od Olsztyna , na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, nad dwoma jeziorami: Jeziorem Mikołajskim i Jeziorem Tałty. Obok Rucianego i Giżycka (➤ mapka)(➤ mapka). Mikołajki są jedną z najważniejszych i najpopularniejszych baz żeglarskich i wodniackich na Mazurach, a także jednym z głównych portów odwiedzanych przez statki pasażerskie floty Żeglugi Mazurskiej.

Pierwsze informacje o wsi kościelnej położonej w miejscu zajmowanym niegdyś przez staropruską osadę pochodzą z połowy XV wieku - ówczesna nazwa Nickelsdorf (lub St. Niclas) odnosi się do imienia patrona kościoła, św. Mikołaja (biskupa Miry, żyjącego na przełomie III i IV wieku), patrona rybaków. W początkach XVII wieku używano już nazwy Nikolaiken; w 1726 roku miejscowość, połączona z dwiema innymi, sąsiednimi osadami (w tym osadą leżącą na zachodnim brzegu jeziora), otrzymała prawa miejskie od króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I. W połowie XIX wieku uruchomiona została na Mazurach stała żegluga, a w 1911 roku linia kolejowa łącząca Mikołajki z Mrągowem i Orzyszem.

W okresie międzywojennym Mikołajki były już znaną miejscowością, zarówno jako centrum rybołóstwa (słynące m.in. z połowu sielaw), jak również jako miejscowość turystyczna. W 1945 roku Mikołajki, stosunkowo mało zniszczone w działaniach wojennych II wojny światowej, znalazły się w granicach Polski.

Markery i na zamieszczonej wyżej mapce oznaczają, odpowiednio, Jezioro Mikołajskie i Jezioro Tałty. Markerem oznaczony jest rynek (Plac Wolności), markerem - port jachtowy, a markerami -, odpowiednio, trzy kościoły: ewangelicki Kościół św. Trójcy oraz dwa kościoły katolickie: Matki Boskiej Różańcowej i kościół św. Mikołaja.

Atrakcyjność Mikołajek jako miejscowości turystycznej wynika głównie z malowniczego położenia nad dwoma jeziorami, w bezpośrednim sąsiedztwie pięknej Puszczy Piskiej (wycieczki piesze i rowerowe, jazda konna i przejażdżki bryczkami, grzybobranie) oraz ze strategicznego położenia w centrum długiego (ok. 120 km) szlaku wodnego. Jezioro Mikołajskie ma połączenie z największym w Polsce jeziorem, Jeziorem Śniardwy i z Jeziorem Bełdany (skąd z kolei można przez śluzę Guzianka dostać się na Jezioro Nidzkie ); z drugiej strony z Jeziora Tałty można, kanałem prowadzącym do Jeziora Jagodne, przepłynąć na Jezioro Niegocin , a stąd jeszcze dalej na północ, na jeziora Kisajno, Dargin i Mamry.

W miejscowości jest jeden z ważniejszych portów Żeglugi Mazurskiej (z bogatą ofertą rejsów statkami turystycznymi), port jachtowy i promenada prowadząca wschodnim wybrzeżem Jeziora Mikołajskiego, a także liczne wypożyczalnie sprzętu wodnego. W zimie Mikołajki są ważnym ośrodkiem bojerowym (żeglarstwa lodowego).


Za najważniejszy zabytek Mikołajek uchodzi neoklasycystyczny ewangelicki Kościół św. Trójcy, stojący przy Placu Kościelnym, w pobliżu miejsca, gdzie Jezioro Mikołajskie łączy się z Jeziorem Tałty, zbudowany w latach 1840-1842 według projektu pochodzącego ze szkoły Karla Friedricha Schinkla, z wysoką wieżą z 1880 roku; we wnętrzu warto zwrócić uwagę na drewniane empory i kolebkowe sklepienie świątyni.

Na terenie parafii ewangelickiej znajduje się Dom Opieki Społecznej "Arka"; tuż obok kościoła - Muzeum Reformacji.

Centrum miasta znajduje się na wschodnim brzegu jeziora Mikołajskiego. Na rynku (Plac Wolności) stoi fontanna z postacią Króla Sielaw, związaną z miejscową legendą.

Od rynku na południe prowadzi długa (dochodząca aż do granic miasta) ul. Kajki (poświęcona mazurskiemu poecie, Michałowi Kajce), z charakterystyczną niską zabudową z przełomu XIX i XX wieku. Przy ul. Kajki wznosi się neogotycki kościół katolicki Matki Boskiej Różańcowej z 1910 roku. Nieco dalej na północ stoi drugi z katolickich kościołów w Mikołajkach - kościół św. Mikołaja, z wieżą widokową.

• W odległości 5 km na wschód od Mikołajek jest położone płytkie, polodowcowe jezioro Łuknajno o charakterystycznym kolistym kształcie, połączone wąskim kanałem z Jeziorem Śniardwy. Jezioro jest jedną z najważniejszych europejskich ostoi ptactwa wodnego i jest objęte rezerwatem ścisłym. Ptaki można obserwować z tarasu widokowego; brzegi są niedostępne.
• Na wschód od Mikołajek, w odległości ok. 15 km, przy drodze krajowej 16 do Mrągowa, leży wieś letniskowa Kosewo; w pobliżu miejscowości Instytut Parazytologii PAN prowadzi fermę jeleniowatych, częściowo dostępną dla turystów.
• Z kolei w miejscowości Kadzidłowo (ok. 15 km na południowy zachód od Mikołajek) działa prywatny Park Dzikich Zwierząt, o powierzchni ok. 100 hektarów, gdzie w warunkach zbliżonych do naturalnych bytują m.in. wilki, rysie, różne gatunki jeleniowatych, żubry, koniki polskie, dziki, bobry i wiele gatunków ptaków. Zwiedzanie wyłącznie z przewodnikiem.
• Tylko 5 km w linii prostej jest z Mikołajek do północnego cypla Półwyspu Popielniańskiego, leżącego w miejscu połączenia trzech dużych jezior: Jeziora Mikołajskiego, Jeziora Bełdany i Jeziora Śniardwy. Na cyplu leżą dwie miejscowości: Wierzba (po zachodniej stronie, nad Jeziorem Bełdany) i Popielno (po stronie wschodniej, nad Śniardwami). W Popielnie działa placówka PAN, zajmująca się głównie hodowlą zachowawczą koników polskich; w Wierzbie znajduje się znany Dom Pracy Twórczej PAN. Jadąc do Wierzby z Mikołajek można skorzystać z promu samochodowego łączącego brzegi Jeziora Bełdany; z Wierzby do Popielna jest jeszcze ok. 1,5 km.