Galeria zdjęć
O ile wiadomo, w miejscu, gdzie leży dzisiejsza Sewilla, prawdopodobnie już w VIII wieku p.n.e. istniała osada założona przez Iberów. Później, opanowana przez Fenicjan, a następnie Kartagińczyków, przez tych ostatnich została zapewne zniszczona, lecz odrodziła się w II wieku p.n.e., jako Hispalis, gdy w pobliżu powstała, założona w 206 roku p.n.e., Italica - osada dla weteranów wojennych służących pod dowództwem Scypiona Afrykańskiego Starszego podczas drugiej, zwycięskiej dla Rzymian wojny punickiej. W 45 roku p.n.e. miasto znalazło się w rękach Juliusza Cezara, który polecił je przebudować i ufortyfikować: odtąd była liczącym się miastem jednej z najważniejszych prowincji rzymskich. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego, Sewilla, po krótkim okresie panowania Wandalów i Swebów, znalazła się - w 461 roku - w rękach Wizygotów, a następnie, w 712 roku, w rękach Maurów. Przez pewien czas należała do kalifatu Al-Andalus ze stolicą w Kordobie, potem stała się stolicą niezależnej taify, rządzonej kolejno przez dynastie Abbadydów, Almorawidów, wreszcie Almohadów. W 1248 roku, w kolejnym kroku trwającej rekonkwisty, Sewillę zdobył chrześcijański król Kastylii, Ferdynand III Święty.
Następne stulecia były dla Sewilli okresem rozkwitu - stała się wówczas jednym z najważniejszych miast Kastylii, a później Hiszpanii, pod rządami "królów katolickich", Izabeli I Kastylijskiej i Ferdynanda II Aragońskiego i ich następców, m.in. jako siedziba pierwszego trybunału inkwizycji (od 1480 roku) oraz jako główny port i siedziba głównej instytucji kontrolującej handel z Nowym Światem. W połowie XVI wieku miasto zaczęło podupadać, częściowo w wyniku epidemii dżumy w 1649 roku, ale także wskutek postępującego zamulenia koryta Gwadalkiwiru, co spowodowało przejęcie (w 1717 roku) roli Sewilli (odddalonej od wybrzeża Oceanu Atlantyckiego o ponad 80 km) jako głównego portu handlowego przez Kadyks, leżący na wybrzeżu.
W XX wieku Sewilla zaczęła odzyskiwać znaczenie, między innymi dzięki zorganizowanej tu w 1929 roku wielkiej Wystawy Iberoamerykańskiej, a w drugiej połowie XX wieku - dzięki wyborowi na stolicę autonomicznej wspólnoty Andaluzji (po wejściu w życiu nowej konstytucji Hiszpanii w 1978 roku) oraz powierzenia Sewilli organizacji Wystawy Światowej Expo '92. Dziś Sewilla jest, obok Kordoby i Grenady, jednym z trzech miast Andaluzji najczęściej odwiedzanych przez turystów, a także jednym z najważniejszych celów turystycznych w całej Hiszpanii.
Bodaj najbardziej rozpoznawalnym zabytkiem Sewilli i doskonałym punktem orientacyjnym jest wysoka na blisko 100 m dzwonnica sewilskiej katedry - La Giralda , a turystycznym centrum Sewilli - dwa połączone ze sobą place: Plaza del Triunfo i Plaza Virgen de los Reyes .
Katedra Najświętszej Marii Panny w Sewilli (Catedral de Santa María de la Sede de Sevilla) stoi w miejscu, gdzie wcześniej stał wielki meczet zbudowany w końcu XII wieku przez Almohadów, po którym pozostał minaret (dziś, po przebudowie, słynna dzwonnica sewilskiej katedry, La Giralda, z której, z wysokości ok. 70 m, rozciąga się wspaniały widok na miasto) oraz dziedziniec z jedną z bram.
Wspomniany minaret powstał w latach 1184-1198, na rozkaz ówczesnego almohadzkiego kalifa, jako przebudowana wieża wcześniejszego kościoła Wizygotów stojącego na rzymskich fundamentach. Wysoki na blisko 100 m, był zwieńczony małą wieżyczką z czterema pozłacanymi kulami z brązu, zastąpionymi w XIV wieku krzyżem. Później górną część wieży jeszcze przebudowano, a w latach 1558-1568 Hernán Ruiz (urodzony w Kordobie lub Burgos, zmarły w Sewilli w 1569 roku) dobudował najwyższą kondygnację - renesansową dzwonnicę, zwieńczoną obracającą się z wiatrem 7-metrową figurą z brązu, symbolizującą Wiarę.
Od girar (obracać się) wiatrowskaz jest nazywany Giraldillo, a sama wieża nosi nazwę "La Giralda".
Dziedziniec, zwany Patio de los Naranjos, z bramą Puerta del Pedrón (od strony Calle Alemanes, ulicy ograniczającej zespół katedralny od północy, na zdjęciu obok z prawej strony) - to ogród z siatką drzew pomarańczowych i fontanną z basenem (dawną wizygocką kamienną chrzcielnicą z VI wieku), w którym muzułmanie obmywali ręce i stopy przed modlitwą w meczecie. Do katedry z dziedzińca prowadzi inna brama - Puerta de la Conceptión.
Od zachodu (od strony Avenida de la Constitución) ogranicza dziedziniec Parroquia del Sagrario, kościół parafialny kaplicy katedralnej (z wartym zobaczenia wnętrzem), a w zabudowaniach po stronie przeciwnej, wschodniej, mieści się Biblioteka Kolumbijska, gdzie przechowywane są m.in. rękopisy Krzysztofa Kolumba, a także biblia Alfonsa X Mądrego, syna zdobywcy Sewilli, Ferdynanda III Świętego.
Decyzję o budowie katedry sewilskiej w miejscu muzułmańskiego meczetu podjęto w 1401 roku. Prace trwały do 1506 roku i w roku następnym katedra została konsekrowana. Katedra w Sewilli uważana jest za jeden z najwspanialszych kościołów gotyckich w skali światowej; jest też jedną z największych świątyń (obok Bazyliki św. Piotra w Rzymie i londyńskiej Katedry św. Pawła).
We wnętrzu katedry warto zwrócić szczególną uwagę m.in. na ogromny późnogotycki, składający się z 44 płaskorzeźb drewnianych, otoczony wspaniałą renesansową kratą z kutego żelaza ołtarz główny (Capila Mayor), nad którym od 1482 roku pracował rzeźbiarz flamandzkiego pochodzenia Pedro (Pierre) Dancart, a po jego śmierci inni artyści (aż do drugiej połowy XVI wieku), a także na prezbiterium z drewnianymi stallami z końca XV wieku, pomnik nagrobny Krzysztofa Kolumba z XIX wieku (z trumną niesioną przez cztery postacie symbolizujące królestwa Kastylii, Aragonii, Leónu i Navarry) oraz grobowiec Ferdynanda III Świętego - zdobiony srebrem sarkofag z brązu, znajdujący się przed wejściem do renesansowej Kaplicy Królewskiej (Capilla Real) z XVI wieku.
Godne uwagi są też kaplice i ołtarze w nawach bocznych oraz zakrystie - Sacristía del los Cálices i Sacristía Mayor - z licznymi dziełami sztuki, w tym płótnami Murilla, Valdésa Leala i Zurbarána. W skarbcu przchowywane są m.in: miecz Ferdynanda III Świętego, relikwiarz Alfonsa X Mądrego i jego Tablice Astronomiczne, klucze do miasta oddane przez Maurów i Żydów Ferdynandowi III na znak uznania jego władzy, bogato zdobione przedmioty liturgiczne, itp.
Alkazar
Alkazar (Reales Alcázares de Sevilla) - to pałac królewski, którego początki sięgają czasów kalifatu Almohadów. Po zdobyciu Sewilli przez Ferdynanda III Świętego stał się rezydencją nowych władców miasta. W XIV wieku pałac został rozbudowany i przebudowany w stylu mudéjar na polecenie Piotra I Okrutnego (przez zwolenników zwanego Sprawiedliwym), urodzonego w 1334 roku, zamordowanego w 1369 roku przez swego przyrodniego brata Henryka, księcia Trastamera, który objął po nim tron Kastylii. Pałac Piotra I (Palacio Pedro I, zwany też Palacio Mudéjar) jest dziś główną budowlą całego kompleksu, ale kolejnych zmian dokonywali też późniejsi władcy - Izabela I Kastylijska (1451-1504), która ufundowała m.in. Casa de Contratación, Karol V (1500-1558), na którego polecenie powstały słynne, bogato zdobione apartamenty (Salones de Carlos V), a także Filip V (1683-1746), pierwszy Burbon na tronie hiszpańskim. Pałac w Sewilli był miejscem wielu kluczowych wydarzeń w historii Hiszpanii (m.in. tu "królowie katoliccy", Izabela I Kastylijska i Ferdynand II Aragoński, przyjmowali Kolumba po jego powrocie z Nowego Świata). Jest też najstarszym w Europie pałacem funkcjonującym nieprzerwanie jako pałac królewski (część kompleksu pozostaje również dziś do dyspozycji hiszpańskiej rodziny królewskiej), a z uwagi na architekturę i bogactwo ornamentyki uważany jest za jeden z najwspanialszych kompleksów pałacowych w Hiszpanii.
Struktura zabudowy całego kompleksu jest dość skomplikowana, z licznymi budynkami, dziedzińcami, basenami, ogrodami i połączeniami między nimi. Głównym wejściem jest widoczna na zdjęciu powyżej Puerta de León (Brama Lwia). Do najważniejszych dziedzińców należą Patio de Yeso z XII wieku (pozostałość pałacu Almohadów), Patio de Montería, Patio de las Doncellas (na zdjęciu obok) i Patio de las Muñecas.
Na szczególną uwagę zasługują m.in. fasada Palacio Mudéjar, mieszcząca się w tym pałacu Sala de la Justicia z połowy XIV wieku, wspomniane wyżej apartamenty Karola V, tzw. Salón de Embajadores z 1427 roku (przykryty wspaniałą kopułą), a także Casa de Contratación (gdzie działała powołana przez Izabelę I Kastylijską instytucja kontrolująca handel z Nowym Światem).
Zwiedzając Alkazar warto też pamiętać o wspomnianych już wyżej, oznaczonych na zamieszczonej wyżej mapce markerem słynnych ogrodach pałacowych (Jardines de Alcázar), z licznymi pawilonami i dziełami sztuki, a także o sąsiadujących z nimi od wschodu Jardines de Murillo, ogrodów z długą promenadą zwaną Paseo de Catalina de Ribera, od nazwiska fundatorki szpitala dla ubogich, działającego od 1540 roku aż do drugiej połowy XX wieku w budynku, który, odrestaurowany, jest dziś siedzibą parlamentu Andaluzji. Same ogrody położone są na terenie kiedyś należącym do Alkazaru, w 1911 roku ofiarowanym miastu.
W ogrodach, których nazwa pochodzi oczywiście od nazwiska Murilla, stoi widoczny na zamieszczonym zdjęciu pomnik Kolumba. Wbrew temu, czego można by się spodziewać, nie ma na nim postaci Kolumba, jest natomiast umieszczony mniej wiecej w połowie wysokości kolumn brązowy model karaweli Santa Maria, którą w 1492 roku Kolumb płynął do Ameryki.
Położony przy Avenida de la Constitución, między katedrą a Alkazarem, oznaczony na zamieszczonej wyżej mapce markerem renesansowy budynek zbudowany w latach 1584-1598 według projektu jednego z najwybitniejszych architektów hiszpańskich, Juana de Herrery (1530-1597), był kiedyś siedzibą giełdy kupieckiej. Dziś mieści się tu Archivo de Indias - archiwum utworzone w drugiej połowie XVIII wieku, za panowania Karola III, gromadzące dokumenty związane z rolą Sewilli w odkryciu i kolonizacji Nowego Świata.
Zbiory obejmują podobno 86 mln stron rękopisów oraz 8 tys. map i rysunków - zawierają m.in. listy Krzysztofa Kolumba, Hernána Cortésa (jednego z najwybitniejszych hiszpańskich konkwistadorów), Miguela de Cervantesa (który przez pewien czas, pod koniec XVI wieku, sprawował urząd komisarza do spraw zaopatrzenia hiszpańskiej "Wielkiej Armady"), króla Filipa II Habsburga (1527-1598) i in., ale też mapy sporządzone przez Ferdynanda Magellana, bullę papieża Aleksandra VI (dotyczącą podziału Nowego Świata między Hiszpanię i Portugalię), itp.
Santa Cruz
Na północ i północny wschód od rejonu katedry i Alkazaru rozciąga się Barrio de Santa Cruz, stara żydowska dzielnica, uważana za najbardziej malowniczą dzielnicę Sewilli.Za jeden z najbardziej interesujących zabytków Santa Cruz uchodzi tzw. Casa de Pilatos , pałac należący dziś do książąt Medinacelli. Jego budowę rozpoczął w 1492 roku królewski namiestnik Pedro Enríquez de Quiñones (którego żoną była wspomniana wyżej Catalina de Ribera), a ukończył jego syn, Fadrique Enríquez de Ribera (1476-1539). Można się spotkać z różnymi wyjaśnieniami dotyczącymi nazwy rezydencji - większość źródeł twierdzi, że chodzi o zamierzone lub niezamierzone podobieństwo sewilskiego pałacu do domu Poncjusza Piłata w Jerozolimie. W każdym razie, budynek, z marmurowym portalem, dziedzińcami, ogrodami i wspaniałymi dziełami sztuki (zdjęcie obok przedstawia główny dziedziniec pałacu utrzymany w stylu mudéjar, z arkadami o różnej szerokości, zdobieniami azulejos, gotycką balustradą na piętrze i starożytnymi posągami) jest uważany za najwspanialszą arystokratyczną rezydencję w Sewilli.
Warto też przejść się ulicą Calle de las Sierpes , główną handlową promenadą Sewilli, zamkniętą dla samochodów, oraz zajrzeć do położonych niedaleko dwóch kościołów: ogromnego barokowego kościoła Zbawiciela (Iglesia del Salvador) i (położonego już w dzielnicy El Arenal) kościoła, w którym został ochrzczony Murillo - Iglesia de la Magdalena .
Markerem oznaczone jest uważane za najważniejsze w Sewilli muzeum sztuki - Museo de Bellas Artes, mieszczące się w budynku dawnego klasztoru Convento de la Merce Calzada z początku XVII wieku, wzniesionym przez żyjącego w latach 1565-1625 wybitnego architekta, inżyniera i rzeźbiarza Juana de Oviedo. W muzeum eksponowane jest hiszpańskie malarstwo i rzeźba od Średniowiecza do czasów współczesnych, w szczególności dzieła szkoły sewilskiej - Bartolomé Estebana Murilla (1617-1682), Juana de Valdésa Leala (1622-1690) i Francisca de Zurbarána (1598-1664). Dla amatorów interesująca może być wizyta w muzeum flamenco - Museo del Baile Flamenco (wystawy, pokazy flamenco, szkoła tańca).
Rejon Uniwersytetu i Parque de María Luisa
Duży teren na południe od rejonu Uniwersytetu, niegdyś należący do właścicieli Palacio de San Telmo, podarowany w 1893 miastu, zajmuje Parque de María Luisa (nazwany tak od imion ofiarodawczyni, księżniczki Marii Luizy) - park krajobrazowy, przygotowany specjalnie na Wystawę Iberoamerykańską w 1929 roku. Za najbardziej atrakcyjną część parku uchodzi Plac Hiszpański - Plaza de España , zaprojektowany przez Anibala Gonzáleza, o kształcie półkola, otoczony galeriami i ławkami zdobionymi azulejos (przedstawiającymi historię 48 prowincji), rzeczką i czterema mostami (symbolizującymi cztery królestwa: Kastylii, Léon, Aragonii i Nawarry). W najbardziej na południe wysuniętej części parku znajduje się drugi plac, Plaza de América (także projektu Gonzáleza), przy którym stoją zaprojektowane na wystawę pawilony, mieszczące dziś muzea: archeologiczne Museo Provincial Arqueológico i regionalne Museo de Artes y Costumbres Populares.
El Arenal i Triana
Główne atrakcje turystyczne dzielnicy El Arenal, niegdyś dzielnicy portowej, w której znajdowały się też fabryki i magazyny broni, położonej na wschodnim brzegu rzeki Gwadalkiwir, są skupione między Paseo de Cristobal Colon (i biegnącą wzdłuż niej nadbrzeżną promenadą zwaną Paseo Alcalde Marqués del Contadero) a rejonem katedry, Archivo de Indias i Alkazaru.Najlepszym punktem orientacyjnym widocznym z wielu miejsc w tym rejonie jest charakterystyczna wieża Torre d'Oro zbudowana w 1220 roku, za panowania Almohadów (wieżyczka została dobudowana później, w 1760 roku). W mauretańskiej Sewilli stanowiła część fortyfikacji i była połączona z murami otaczającymi Alkazar; po drugiej stronie wieży stała druga, połączona z Torre d'Oro łańcuchem zamykającym wejście do portu. Później wieża pełniła w różnych okresach różne funkcje; dziś mieści się w niej niewielkie muzeum morskie (Museo Maritimo).
Otoczona arkadami sewilska arena z białą barokową fasadą - Plaza de Toros de la Maestranza - zbudowana w latach 1761-1881, mogąca pomieścić 12,5 tys. widzów, uchodzi za najwspanialszą w Hiszpanii. Wejście główne znajduje się od strony Paseo de Cristóbal Colón. W pobliżu wejścia można podziwiać pomnik toreadora, a wewnątrz można zwiedzić muzeum historii korridy w Sewilli, z kolekcją kostiumów, portretów, afiszy, itp.
Teatro de la Maestranza - to stojący w miejscu, gdzie kiedyś była fabryka amunicji, gmach teatru i opery, mogący pomieścić 1800 widzów. Otwarty w 1991, został zbudowany z myślą o gościach wystawy Expo '92.
Stojący w pobliżu opery (nieco na północny wschód od Teatro de la Maestranza) Hospital de la Caridad (Calle Temprado 3) - to założony w 1674 roku przytułek, dziś też pełniący rolę domu opieki. Fasada budynku uważana jest za dobry przykład sewilskiego baroku; w przyszpitalnym barokowym kościele można podziwiać bogatą kolekcję malarstwa.
Po zachodniej stronie Gwadalkiwiru, naprzeciwko dzielnicy El Arenal, rozciąga się Triana, jedna z najstarszych części Sewilli, którą za czasów rzymskich zamieszkiwali podobno Cyganie (zgodnie z rozkazem cesarza Trajana, od którego imienia wywodzi się, według podań, nazwa dzielnicy), a w czasach nowożytnych marynarze, handlarze, rzemieślnicy, później robotnicy. Dziś Triana - to malownicza, gwarna, pełna kwiatów dzielnica, którą najlepiej zwiedzać pieszo, spacerując np. w pobliżu rzeki ulicami między południowym krańcem mostu Puente de Isabel II a Iglesia de Santa Ana, najstarszym kościołem parafialnym w Sewilli, ufundowanym w XIII wieku przez Alfonsa X Mądrego.
Oprócz licznych barów, restauracji i lokali z flamenco działa w Trianie, od Starożytności słynącej z ceramiki Hecho en Triana (made in Triana), wiele warsztatów, gdzie można kupić płytki, kafelki, różnego rodzaju naczynia itp.
Kościoły w Sewilli
Poza wspomnianymi wyżej kościołami (katedrą, Iglesia del Salvador, Iglesia de la Magdalena i Iglesia de Santa Ana), warto wymienić jeszcze co najmniej następujące:
- barokowy (ale z pozostałościami stylu mudéjar) kościół św. Piotra (Iglesia de San Pedro), w którym ochrzczony został w 1599 roku Diego Velázquez;
- stojący na miejscu dawnego meczetu XIV-wieczny kościół Iglesia de Santa Catalina z wieżą w stylu mudéjar, nakrytą barokowym hełmem;
- zbudowany w 1949 roku przez architekta A. Gómeza Millána w stylu baroku sewilskiego kościół znany jako Basilica de la Macarena , gdzie przechowywana jest otaczana w Sewilli szczególną czcią figura Matki Bożej, Virgen de la Esperanza Macarena, z przełomu XVII i XVIII wieku, noszona na specjalnej zdobionej platformie pod baldachimem podczas uroczystości Wielkiego Tygodnia, Semana Santa (w Wielki Piątek przenoszona z bazyliki do katedry);
- zbudowany przez Kartuzów w XV wieku zespół klasztorny Monasterio de Santa María de las Cuevas (gdzie m.in mieszkał i pracował Krzysztof Kolumb), później, w XIX wieku, przekształcony na pewien czas w fabrykę ceramiki, dziś centrum wystawiennicze.
Informacje dodatkowe
- Będąc w Sewilli warto pamiętać, że niecałe 10 km na północny zachód od centrum miasta znajdują się pozostałości wspomnianej wyżej Italiki , ważnej niegdyś osady rzymskiej (z jednym z największych w Cesarstwie amfiteatrów, mogących pomieścić ok. 25 tys. widzów), miejsca narodzin dwóch cesarzy rzymskich, Hadriana i Trajana.
- Szczególną atrakcją turystyczną (niezależnie od religijnego wymiaru tych uroczystości) są w Sewilli obchody Wielkiego Tygodnia (Semana Santa), z procesjami organizowanymi przez bractwa religijne, podczas których ich członkowie, ubrani w tradycyjne szaty, noszą ulicami miasta ponad 100 wielkich platform z figurami i grupami rzeźbiarskimi przedstawiającymi sceny pasyjne lub związane z Wielkim Tygodniem treści religijne. Z kolei dwa tygodnie po Wielkiejnocy odbywa się kolejne święto - Feria de Abril de Sevilla, z jarmarkiem, paradami, zabawami tanecznymi, a także korridami, przyciągające każdego roku do miasta setki tysiące turystów.
- Szczególną atrakcją dla dzieci (i może też dla części dorosłych) jest w Sewilli Isla Mágica, oznaczony markerem park rozrywki, otwarty w 1997 roku na wyspie Cartuja, przybliżający głównie (ale nie wyłącznie) rolę Sewilli w odkryciu Nowego Świata.