Volterra

Niewielkie (nieco ponad 10 tys. mieszkańców) miasto w środkowej Toskanii, położone na wzgórzu, mniej więcej w połowie drogi między Pizą a Sieną (➤ mapka)(➤ mapka). Niegdyś ważne centrum etruskie, znane też jako tradycyjne miejsce wydobywania i przetwarzania alabastru.



Volterra została założona prawdopodobnie w VIII wieku p.n.e. przez Etrusków (etruska nazwa: Velathri), stając się w VII i VI wieku p.n.e. jednym z najważniejszych miast w regionie, członkiem etruskiej Federecji (Ligi) Dwunastu. W czasach rzymskich było najpierw zachowującym niezależność sprzymierzeńcem Rzymu (w szczególności podczas drugiej wojny punickiej przeciwko Kartaginie), poźniej - na początku I wieku p.n.e. - mieszkańcy miasta uzyskali obywatelstwo rzymskie (rzymska nazwa: Volaterrae). Od V wieku n.e. było siedzibą biskupstwa - do XII wieku, gdy uniezależniło się od władzy biskupiej i stało się na pewien czas wolnym państwem-miastem, by wreszcie w połowie XIV wieku znaleźć się w strefie wpływów Florencji, a następnie, po upadku Republiki Florenckiej w pierwszej połowie XVI wieku i powrocie do władzy Medyceuszów, w granicach Wielkiego Księstwa Toskanii.

Do najważniejszych atrakcji należą m. in. resztki etruskich murów, w tym częściowo etruski (z VI wieku p.n.e.), a częściowo rzymski łuk Porta all'Arco (Arco Etrusco ), pozostałości rzymskiego amfiteatru (Teatro Romano ), średniowieczne place Piazza dei Priori z Palazzo dei Priori i Piazza San Giovanni z katedrą (Duomo) .

Zwiedzając miasto warto pamiętać, że Volterra, od czasów etruskich, jest ośrodkiem wydobywania i przetwarzania alabstru; dzieła tamtejszych rzemieślników, od całkiem sporych rzeźb do drobiazgów, jak wazoniki, miski i talerze, szachy, miniaturowe figurki, itp. są sprzedawane w licznych sklepach.

Należy też pamiętać o galerii sztuki znanej jako Pinacoteca e Museo Civico , a także (według niektórych nawet przede wszystkim) - o Museo Guarnacci z bogatymi zbiorami prezentującymi kulturę etruską od IV do I wieku p.n.e, uchodzące za jedno z najważniejszych muzeów archeologicznych we Włoszech. Markerem zaznaczona jest Rocca (Fortezza Medicea), a makerem - Parco Archeologico.

Najlepiej chyba zacząć zwiedzanie miasta od Piazza dei Priori, pięknego średniowiecznego placu w centrum Volterry. Przy placu wznosi się ratusz - Palazzo dei Priori, budowany od 1208 do 1257 roku i uchodzący za najstarszą w Toskanii siedzibę władz miejskich. Przy północnym narożniku placu stoi Palazzo Pretorio.

W pobliżu Piazza dei Priori, nieco na południe od tego placu, przy Piazza San Giovanni, stoi Duomo - Cattedrale di Santa Maria Assunta. Świątynia została wzniesiona w XII wieku na miejscu wcześniej istniejącego kościołą zniszczonego w silnym trzęsieniu ziemi w 1117 roku, i konsekrowana w roku 1120; w XIII wieku została rozbudowana. Dzwonnica pochodzi z końa XV wieku. Wnętrze (nawa i dwa skrzydła) zostało całkowicie zmodyfikowane w drugiej połowie XVI wieku.

Warto zwrócić uwagę m. in. na romańską drewnianą rzeźbę nieznanego artysty z Volterry, Zdjęcie z krzyża z 1228 roku, na rzeźby dłuta Mina da Fiesole z XV wieku, ambonę z końca XVI wieku (ale wykonaną ze zdobionych płaskorzeźbami elementów z przełomu XII i XIII wieku), a także na kaplicę Cappella dell'Adolorata (w lewym skrzydle) z grupą rzeźbiarską z terakoty przypisywaną Andrei della Robbia i freskami Benozza Gozzoli.


Museo Etrusco Guarnaci (Via Don Minzoni 15) uchodzi za najważniejszą (a w niektórych przewodnikach właściwie jedyną) atrakcję Volterry. Można w nim zobaczyć kilkaset ozdobionych płaskorzeźbami etruskich urn grobowych, w tym sławną terakotową Urna degli Sposi ("urnę pary młżeńskiej") z II wieku p.n.e., a także - chyba jeszcze bardziej znaną - figurę z brązu nazwaną przez Gabriele d'Annunzia Ombre della Sera (Cień wieczorny), bardzo wydłużoną postać ludzką, prawdopodobnie z III wieku p.n.e., znalezioną przypadkowo w końcu XIX wieku i początkowo nie rozpoznaną jako dzieło sztuki.

Pinacoteca e Museo Civico (Via dei Sarti 1) - to godna uwagi galeria sztuki, mieszcząca się w Palazzo Minucci-Solaini z XV wieku, założona w 1905 roku i prezentująca głównie dzieła artystów toskańskich z XIV-XVII wieku. Szczególną uwagę warto zwrócić m. in. na obrazy Cristo in gloria con quattro santi e un donatore Domenica Ghirlandaio z 1492 roku, Deposizione della Croce Rossa Fiorentina z 1521 roku, oraz na Annunciazione (1491) i Vergine in trono e santi (1491) Luki Signorelliego.

W północnej części miasta, niedaleko od centrum, tuż za murami obronnymi (należy iść Via Guarnacci w kierunku Porta Fiorentina) można zobaczyć odkopane w połowie XX wieku, dobrze zachowane ruiny rzymskiego teatru z I wieku p.n.e. W ppołudniowo-wschodniej części miasta uwagę zwraca Rocca, zwana też Fortezza Medicea, potężna twierdza, zbudowana przez Medyceuszów w XV wieku (obecnie więzienie). Między twierdzą a centrum, leży dość duży park (Parco Archeologico), gdzie prowadzone są prace wykopaliskowe (groby etruskie).