Andora

Do 1993 roku Andora była państwem o szczególnym ustroju - współksięstwem pod zwierzchnictwem biskupów z La Seu d'Urgell, miasta położonego w Katalonii, w Hiszpanii (hiszp. Seo de Urgel), oraz prezydentów Francji (wcześniej, od 1278 roku, hrabiów Foix, a następnie, od 1607 roku, królów Francji). Zgodnie z konstytucją z 1993 roku, choć hiszpańscy biskupi i francuscy prezydenci w dalszym ciągu pełnią wspólnie funkcję głowy państwa (z kompetencjami ograniczonymi do funkcji reprezentatywnych i niektórych spraw międzynarodowych, w tym ochrony suwerenności Andory i nienaruszalności jej granic), Andora jest obecnie niepodległym państwem (demokracją parlamentarną), członkiem ONZ i Rady Europy. Andora nie jest członkiem UE, ale ma specjalną umowę dyplomatyczną z UE. Przy pobytach turystycznych do 3 miesięcy wystarcza paszport (z 3-miesięcznym okresm ważności, licząc od daty wjazdu) lub dowód osobisty.

Andora jest jednym z najmniejszych państwa na świecie - powierzchnia kraju wynosi 468 km². Liczba ludności wynosi ok 85 tys., z czego większość stanowią obcokrajowcy. Językiem urzędowym jest kataloński. Jednostką monetarną jest euro. Domena internetowa - .ad. Kod samochodowy - AND. Kod telefoniczny +376.

Andora jest podzielona na 7 parafii (parròquies); w każdej parafii główne miasto nazywa się tak samo, jak parafia (z wyjątkiem parafii Escaldes-Endorgany). Główne miasta poszczególnych parafii: Andorra la Vella , Sant Julià de Lòria , Les Escaldes (w parafii Escaldes-Endorgany), Encamp , Canillo , Ordino , La Massana .

Poniżej zamieszczamy skrócone informacje o regionach lub miejscowościach, których omówienia są już w witrynie a41.pl dostępne lub są aktualnie przygotowywane, wraz ze stosownymi odsyłaczami.

ANDORRA LA VELLA
Avinguda Meritxell
skrzyżowanie z Carrer Doctor Molines
fot. PL
• Andorra la Vella - w literaturze polskojęzycznej zwana najczęściej Andorą. Stolica Księstwa Andory. Miasto leży na wysokości 1023 m n.p.m., w Pirenejach, 199 km na północ od Barcelony w Hiszpanii, 186 km na południe od Tuluzy we Francji. Andorra la Vella liczy niecałe 25 tys. mieszkańców, zaś z sąsiadującą od wschodu miejscowością znaną jako Les Escaldes, z którą stanowi jeden organizm miejski - niemal dwukrotnie więcej. Miasto, znane od dawna strefa wolnocłowa, a obecnie popularne także jako ośrodek narciarski, jest odwiedzane przez ok. 2,5 mln turystów rocznie. ... więcej informacji

Sant Julià de Lòria jest najbardziej na południe wysuniętą parafią Andory, liczącą niecałe 10 tys. mieszkańców, graniczącą z parafiami Andorra la Vella i Escaldes-Endorgany (na północnym wschodzie) oraz z hiszpańską wspólnotą autonomiczną Katalonia. Za najważniejszą (poza miastem Sant Julià de Lòria) atrakcją turystyczną regionu uważa się sanktuarium maryjne znane jako La Mare de Déu de Canòlic (lub: Canòlich) o historii sięgającej XIII wieku, położone na wysokości 1635 m n.p.m., do którego corocznie w ostatnią sobotę maja pielgrzymują wierni z parafii i innych regionów Andory. Dojazd: przez Aixovall, skąd drogą CG-6 do Bixessarri i następnie wąską, krętą i malowniczą drogą CS-111.

• Sant Julià de Lòria - to licząca ok. 7,5 mieszkańców stolica parafii, położona nad rzeką La Valira, ok. 7 km od granicy hiszpańskiej i ok. 7 km na południowy zachód od miasta Andorra la Vella, przy drodze CG-1. ... więcej informacji

Parafia Escaldes-Endorgany, utworzona w 1978 roku (poprzez wydzielenie jej z parafii Andorra la Vella), jest drugą największą pod względem liczby ludności parafią w Andorze, liczącą ok. 15 tys. mieszkańców. Leży w południowej części kraju, granicząc z Hiszpanią oraz parafiami Sant Julià de Lòria, Andora la Vella, La Massana i Encamp. Stolicą parafii jest miasto Les Escaldes.

• Les Escaldes (także: Escaldes) - stolica parafii Escaldes-Endorgany. Obszar miejski Les Escaldes leży w bezpośrednim sąsiedztwie stolicy Andory, Andorra la Vella, tworząc z nią praktycznie jeden organizm; główna ulica handlowa Les Escaldes, Avinguda de Carlemany, jest przedłużeniem głównej ulicy Andorry, Avinguda de Meritxell. Główną atrakcją turystyczną Les Escaldes są słynne, znane już w czasach rzymskich termy znane pod nazwą El Centre Termolúdic Caldea (lub krótko Caldea). ... więcej informacji

Parafia Encamp, licząca ok. 13 tys. mieszkańców, zajmuje południowo-wschodnią część kraju. Do najważniejszych miejscowości parafii należą: jej stolica, Encamp, oraz El Pas de la Casa, na granicy z Francją. Na terenie parafii znajdują się trzy z sześciu sektorów znanego ośrodka narciarskiego Grandvalira, z 210 km tras o różnym stopniu trudności i kilkudziesięcioma wyciągami: Encamp, Grau Roig oraz El Pas de la Casa.

• Encamp - to stolica parafii, położona 7 km na północny wschód od stolicy kraju, Andorra la Vella, przy drodze CG-2. Miejscowość, położona nad rzeką Valira d'Orient na wysokości 1238 m n.p.m., jest jednym z najpopularniejszych ośrodków turystycznych Andory; jedną z atrakcji jest kolejka gondolowa Funicamp pozwalająca dostać się do terenów należących do ośrodka Grandvalira. ... więcej informacji
  
  

• El Pas de la Casa - miasto położone w parafii Encamp, 33 km na północny wschód od stolicy kraju, Andorra la Vella, na granicy z Francją, przy drodze CG-2. Ośrodek turystyczny, jeden z 6 sektorów słynnego ośrodka narciarskiego Grandvalira. ... więcej informacji

Parafia Canillo, zajmująca północno-wschodnią część kraju w dolinie rzeki Valira d'Orient, jest największą pod względem powierzchni parafią Andory. Graniczy z parafią Ordino na zachodzie, parafią Encamp na południu oraz z Francją. Liczy ok. 5 tys. mieszkańców. Stolicą parafii jest miasto Canillo , położone ok. 5 km na północny wschód od Encamp i ok. 12 km od stolicy kraju, Andorra la Vella. Do najważniejszych miejscowości parafii należą (obok Canillo) Mertitxell, El Tarter i Soldeu.

Parafia Canillo uważana jest za religijne centrum Andory. Tu w miejscowości Meritxell, ok. 3,5 km (ok. 1,5 km w linii prostej) na południowy zachód od Canillo znajduje się najważniejsze w Andorze sanktuarium - sanktuarium maryjne La Mare de Déu de Meritxell, o historii sięgającej XII wieku, w obecnym kształcie otwarte (po pożarze w 1972 roku) w 1976 roku, w 2014 roku podniesione do godności bazyliki mniejszej. Innym ważnym zabytkiem sakralnym Andory znajdującym się na terytorium parafii Canillo jest romański kościół Sant Joan de Caselles, pochodzący z końca XI wieku, jeden z najlepiej zachowanych kościołów romańskich w Pirenejach, położony tuż przy drodze CG-2, ok. 1 km na północny wschód od Canillo. Poza tym turystyczne znaczenie Canillo związane jest głównie z tm, że na terytorium tej parafii znajdują się trzy sektory ośrodka narciarskiego Grandvalira: Canillo, El Tarter oraz Soldeu.

• Canillo - miasto położone 12 km na północny wschód od stolicy kraju, Andorra la Vella, przy drodze CG-2. Stolica liczącej ok. 5 tys. mieszkańców parafii Canillo, zajmującej północno-wschodnią część kraju. Miasto znane jest z kilku godnych uwagi zabytków sakralnych oraz z bezpośredniego połączenia kolejką linową z jednym z sześciu sektorów ośrodka narciarskiego Grandvalira. ... więcej informacji

• Soldeu - miejscowość położona przy drodze CG-2, między miastem Canillo a El Pas de la Casa na granicy z Francją. Ośrodek turystyczny, jeden z sześciu sektorów ośrodka narciarskiego Grandvalira. ... więcej informacji

Parafia Ordino, zajmującą w dużej części dolinę rzeki Valira del Norte (zwanej też Valira d'Ordino), liczy niecałe 5 tys. mieszkańców. Graniczy z parafiami La Massana, Canillo i Encamp, oraz z francuską Oksytanią. Główną drogą parafii, stanowiącą praktycznie jedyne połączenie z resztą kraju, jest droga CG-3. Parafia Ordino stanowiła niegdyś przemysłowe (huty żelaza); uważana jest też za kulturowe centrum kraju. Na terenie parafii leży Parc Natural de la Vall de Sorteny, największy (zajmujący obszar o powierzchni 10,8 m²) rezerwat przyrody w Andorze. W północno-zachodniej części parafii znajduje się ośrodek narciarski Ordino-Arcalis, będący jednym z sektorów większego ośrodka znanego jako Vallnord.

• Ordino - miasto położone 15 km na północ od stolicy kraju, Andorra la Vella, przy drodze CG-3. Stolica parafii Ordino. ... więcej informacji

Parafia La Massana znajduje się w zachodniej części kraju. Graniczy z parafiami Ordino, Encamp, Escaldes-Endorgany i Andorra la Vella, oraz z Francją i Hiszpanią. Stolicą parafii jest miasto La Massana. Na terytorium parafii La Massana leży (dostępna turystycznie) najwyższa góra Andory, Coma Pedrosa (2942 m), znana z rozległego panoramicznego widoku na Pireneje. La Massana jest jednym z najbardziej interesujących turystycznie regionów Andory. W lecie można tu uprawiać m.in. wspinaczkę, turystykę pieszą oraz kolarstwo górskie; w zimie największą atrakcją turystyczną parafii są tereny narciarskie Arinsal i Pal, należące do dużego ośrodka narciarskiego, Vallnord.

• La Massana - liczące niecałe 5 tys. mieszkańców miasto położone na wysokości 1240 mn.p.m., w miejscu, gdzie od drogi CG-3, prowadzącej na północ, do parafii Ordino, odgałęzia się droga CG-4, biegnąca na zachód, w stronę granicy z Hiszpanią. Stolica parafii La Massana. ... więcej informacji