Saint-Tropez

Miasto i gmina (niecałe 6 tys. mieszkańców) w południowej Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Var, nad Zatoką Saint-Tropez (Le Golfe de Saint-Tropez), 132 km na wschód od Marsylii , 108 km na południowy zachód od Nicei , 36 km na południowy zachód od aglomeracji Fréjus- Saint-Raphaël (➤ mapka)(➤ mapka). Od lat 50. XX wieku kurort o międzynarodowej sławie, przez pewien czas snobistyczna miejscowość wypoczynkowa, z licznymi rezydencjami celebrytów z całego świata i słynnymi plażami, na których tłumy turystów spodziewały się ich spotkać. Dojazd drogami lokalnymi.

Dawne dzieje Saint-Tropez - czasy greckie, rzymskie i okres po upadku Cesarstwa Rzymskiego - nie pozostawiły znaczących śladów, podobnie jak okres IX i X wieku, gdy cały półwysep Saint-Tropez był kolonią arabską. W końcu X wieku region przeszedł w ręce feudalnych władców Grimaud, związanych z rodem Grimaldich (do końca XIX wieku. Zatoka Saint-Tropez nosiła nazwę Zatoki Grimaud). Później, za panowania króla René I Andegaweńskiego (René d'Anjou, zwanego "Dobrym Królem René"), jego dzieje stały się częścią dziejów Prowansji, a potem Królestwa Francji, aczkolwiek, z woli "Dobrego Króla René", Saint-Tropez otrzymało znaczną autonomię, funkcjonując jak wolna republika, z własną flotą i armią, zarządzana przez wybieralnych konsulów i ich doradców oraz zwolniona z podatków na rzecz władzy centralnej - przywileje te odebrał miastu dopiero Ludwik XIV, w 1672 roku.

Saint-Tropez zaczęło być szerzej znane na przełomie XIX i XX wieku, gdy, będąc wówczas jeszcze małym miastem rybackim, zostało "odkryte" przez malarzy. Pierwszym był bodaj Paul Signac, za nim zainteresowali się miejscowością Matisse, Bonnard i inni, za nimi artyści z następnego pokolenia, a także, w latach 20., takie osobistości ze świata mody, jak Coco Chanel i Elsa Schiaparelli; również znana pisarka Colette w połowie lat 20. miała przez pewien czas rezydencję w Saint-Tropez. Eksplozja popularności nastąpiła po II wojnie światowej, w latach 50. i 60., początkowo pod wpływem artystów reprezentujących francuską filmową i muzyczną tzw. "Nową Falę". Osobą, która być może w największym stopniu przyczyniła się w tym okresie do popularności miasta, była urodzona w 1934 roku legendarna francuska aktorka Brigitte Bardot, w latach 50. i 60. XX wieku jedna z najsłynniejszych gwiazd filmu i ówczesny symbol seksu. Kluczową rolę odegrał tu skandalizujący (na owe czasy) film z 1956 roku Et Dieu... créa la femme w reżyserii Rogera Vadima (wówczas męża aktorki), którego akcja rozgrywa się w Saint-Tropez, a także fakt, że w 1958 Bardot kupiła w Saint-Tropez willę ("La Madrague"), w której mieszka do dziś.

W ciągu kilku lat Saint-Tropez stało się kurortem gwiazd i milionerów, najpierw francuskich, ale wkrótce również amerykańskich, którzy nie tylko zaczęli spędzać tam wakacje, lecz również, wzorem Bardot, kupować posiadłości. Za tym poszły tłumy turystów, którzy przybywali, by mieć szanse zobaczyć z bliska na plaży lub na deptaku prawdziwego lub rzekomego milionera albo gwiazdę filmu czy muzyki pop. Dodatkowym impulsem były początki topless - zwyczaju opalania się bez górnych części garderoby, który to zwyczaj, wiązany z "rewolucją seksualną" lat 60., tu właśnie, na plażach półwyspu Saint-Tropez, zaczął się rozpowszechniać (stając się m.in. tematem całej serii filmów komediowych o żandarmie z Saint-Tropez - Le Gendarme de St. Tropez - z Louis de Funèsem w roli tytułowej), przyciągając w szczególności pierwszych paparazzich, których produkcje w kolorowych magazynach zachęcały kolejne fale turystów do przyjazdu do Saint-Tropez (warto pamiętać, że samo słowo paparazzo pochodzi od imienia natarczywego fotografa z filmu Słodkie życie Federica Felliniego nakręconego w roku 1960).


Później sława Saint-Tropez nieco przygasła, dzisiejszy liberalizm w stosunku do nagości i seksu idzie dalej niż "wolność seksualna" z lat 60. XX wieku, której Brigitte Bardot była ikoną, a miejsc, gdzie "zwykli ludzie" mogą przejść niedaleko "gwiazdy", jest na świecie więcej niż kiedyś i nie Saint-Tropez jest tu dziś miejscem najważniejszym. Tym niemniej kolejni celebryci przyjeżdżają do Hotelu Byblos (którego otwarcie w 1967 roku z udziałem Brigitte Bardot i jej trzeciego męża, milionera i playboya Gunthera Sachsa było światowym "eventem" opisywanym we wszystkich mediach), cumują w porcie, pokazują się na imprezach i kupują domy - i to właśnie dla dużej części przyjeżdżających tu turystów wciąż stanowi, jak się zdaje, główną atrakcję kurortu.

Niezależnie jednak od tego, że Saint-Tropez jest odwiedzane przez turystów często z powodów snobistycznych, miasto jest ładne, ma szczególny klimat i rzeczywiste walory jako miejscowość wypoczynkowa.

Jest nietypowo, jak na francuskie wybrzeże Morza Śródziemnego, położone, bowiem zwrócone ku północy (co naraża je w pewnych porach roku na działanie mistralu). Ma 12 km piaszczystych, stosunkowo szerokich publicznych plaż (i oczywiście wiele plaż prywatnych, niekiedy niestety niezgodnie z prawem uniemożliwiających przejście wybrzeżem), do czego należy dodać największą na półwyspie, najsłynniejszą i uchodzącą za najpiękniejszą plażę - Plage de Pampelonne - należącą formalnie nie do Saint-Tropez (jak podają błędnie niektóre przewodniki turystyczne), lecz do Ramatuelle, ale położoną niedaleko i łatwo dostępną.

W samym Saint-Tropez ruch turystyczny koncentruje się wokół portu (wzdłuż nabrzeży Quai Gabriel Péri, Quai Suffren i Quai Jean Jaurès biegnących od Musée de l'Annonciade do Tour du Portalet u nasady mola - Môle d'Estienne d'Orves ) oraz pobliskiej starówki, otaczającej kościół Notre-Dame de l'Assomption .

Charakterystyczna wieża barokowego kościoła parafialnego w Saint-Tropez - Église Notre-Dame de l'Assomption - widoczna jest z wielu punktów miasta, choć sam kościół, wciśnięty między wąskie uliczki, trudno obejrzeć w całości.

Początki budowy kościoła, który zastąpił wcześniejszą świątynię z XI wieku, sięgają XVI wieku. Prace ukończono jednak dopiero w 1784 roku, a konsekrował świątynię w 1820 roku arcybiskup Aix-en-Provence, Pierre-Ferdinand de Bausset-Roquefort.

Kościół jest zbudowany z wapienia. Fasada jest biała, dzwonnica w kolorach ochry i sjeny. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na popiersie patrona miasta, św. Torpesa (zob. niżej), noszone co roku w maju w procesji zwanej procession de la bravade.


Wspomniane wyżej Musée de l'Annonciade, będące właściwie nowoczesną galerią sztuki, otwarte w 1955 roku, mieści się w dawnej kaplicy de l'Annonciade z 1568 roku, odpowiednio przebudowanej. Galerię ufundował przedsiębiorca i kolekcjoner, Georges Grammont (pobliski plac nosi nazwę Place Grammont), a kaplicę przebudował Louis Süe (1875-1968), malarz i architekt.

W galerii, poza obrazami Paula Signaca i innych artystów, którzy jako pierwsi dotarli do Saint-Tropez, można zobaczyć wiele wybitnych dzieł malarstwa post-impresjonistycznego z przełomu XIX i XX oraz pierwszej połowy XX wieku (w tym kilkadziesiąt dzieł z kolekcji Grammonta).

Oprócz stałej kolekcji organizowane są tu także wystawy czasowe.

Szczególną atrakcję w Saint-Tropez może stanowić spacer do sześciobocznej cytadeli na wzgórzu , zbudowanej na przełomie XVI i XVII wieku; ze wzgórza rozciąga się ładny widok.

Od 1958 roku na terenie cytadeli działa Muzeum Marynarki Wojennej (Musée Naval); organizowane są tu też wystawy czasowe (nakczęściej poświęcone historii Saint-Tropez), ale także koncerty i inne imprezy.

• Nazwa miasta wywodzi się od imienia pół-legendarnego męczennika - św. Torpesa (Saint Torpes), chrześcijanina ściętego podobno w Pizie za panowania Nerona. Jego ciało miało być jakoby umieszczone w pozostawionej na morzu łodzi z głodnym psem i kogutem, ale pozostało nietknięte, gdy łódź, niesiona prądami i pchana wiatrem, płynęła do miejsca, gdzie została znaleziona. Popiersie św. Torpesa przechowywane jest w kościele Notre-Dame de l'Assomption.
• We wrzśniu 1615 roku w Saint-Tropez z powodu złej pogody zatrzymał się japoński samuraj, Hasekura Tsunenaga z towarzyszącą mu świtą, będący w drodze do Rzymu - uważa się, że był to pierwszy znany przypadek kontaktu między Francuzami a Japończykami.
• Z Saint-Tropez pochodził słynny admirał francuski, Pierre André de Suffren (1729–1788); jego pomnik stoi na jednym z nabrzeży portu - Quai Suffren.
• Corocznie w końcu września organizowane są w Zatoce Saint-Tropez słynne regaty żeglarskie z udziałem dużych, nawet 50-metrowych jachtów - Les Voiles de St. Tropez, przyciągające wielu widzów. Kiedyś Saint-Tropez było liczącym się portem handlowym oraz ośrodkiem zawodów związanych z budową i eksploatacją statków; obecnie nie pełni już tej roli, gospodarka koncentruje się na turystyce, a w porcie cumują raczej łodzie sportowe i turystyczne oraz luksusowe jachty.
• Warto wiedzieć, że plaże Półwyspu Saint-Tropez były w czasie II wojny światowej, 15 sierpnia 1944 roku, jednym z miejsc lądowania aliantów w południowej Francji, w ramach tzw. Operation Dragoon (L'opération Dragoon), a Saint-Tropez było jednym z pierwszych miast wyzwolonych przz aliantów spod okupacji niemieckiej.