Szklarska Poręba

Miasto (około 7 tys. mieszkańców) w południowo-zachodniej Polsce, w powiecie jeleniogórskim (województwo dolnośląskie), położone 493 km od Warszawy, 18,5 km na południowy zachód od Jeleniej Góry , w dolinie rzeki Kamiennej, między pasmem Karkonoszy na południu i Gór Izerskich na zachodzie, niecałe 10 km od granicy z Czechami (przejście graniczne Jakuszyce-Harrachov ) (➤ mapka)(➤ mapka). Przed drugą wojną światową miejscowość była znana pod nazwą Schreiberhau. Dziś, obok Karpacza , Szklarska Poręba, znana ze specyficznego mikroklimatu, jest głównym ośrodkiem turystycznym w polskiej części Karkonoszy, z dobrze rozwiniętą bazą noclegową i gastronomiczną. W lecie jest dobrą bazą wypadową do wycieczek pieszych i rowerowych, w zimie - popularnym ośrodkiem narciarskim. Dojazd z Jeleniej Góry: drogą 3 (E65).

Miejscowość (zwana w najwcześniejszych dokumentach Schribirshau lub Schreibershow) została założona przez kolonistów niemieckich w XIV wieku na terenach kupionych przez zakon Joannitów z Bad Warmbrunn (dzisiaj Cieplice-Zdrój), zainteresowanych poszukiwaniem w okolicy złota i kamieni szlachetnych. Później przez długi czas, aż do końca II wojny światowej, właścicielem tych terenów, leżących kolejno w granicach Austrii, potem Prus, wreszcie Niemiec, była rodzina Schaffgotschów.

Rozwój miejscowości przez stulecia był ściśle związany z rozwojem hutnictwa szkła (pierwsza huta powstała tu już w XIV wieku); z drugiej strony istotną rolę odegrało osiedlanie się, w XVI i XVII wieku, w rejonie dzisiejszego Karpacza i dzisiejszej Szklarskiej Poręby uciekinierów religijnych z Czech, prześladowanych tam za protestantyzm - wśród nich tzw. laborantów, znawców medycyny naturalnej, którzy zapoczątkowali w regionie zielarstwo.

Na początku XIX wieku Szklarska Poręba, zwana wówczas Schreiberhau, była jedną z największych wsi w Sudetach i już wówczas była znana jako miejscowość wypoczynkowa i stacja klimatyczna, później jeszcze zyskując na popularności, zwłaszcza pod koniec stulecia i na początku XX wieku, gdy zaczęli tu przyjeżdżać znani wówczas artyści.

Po II wojnie światowej miejscowość została wcielona do Polski i otrzymała początkowo nazwę Pisarzewice, poźniej - Szklarska Poręba (ludnośc niemiecka, podobnie jak to miało miejsce w innych miejscowościach regionu, została wysiedlona, a na jej miejsce przybyli polscy przesiedleńcy, głównie z terenów wschodnich przedwojennej Rzeczypospolitej). W 1959 roku Szklarska Poręba uzyskała prawa miejskie.


Szklarska Poręba leży między pasmem Karkonoszy na południu i Gór Izerskich na zachodzie; najwyższym szczytem w pobliżu jest Szrenica (niemiecka nazwa: Reifträger), wysoka na 1362 m. W lecie miejscowość może być dobrą bazą dla miłośników turystyki pieszej i rowerowej. W zimie Szklarska Poręba oferuje ok. 10 km tras narciarskich, na zboczach Szrenicy (dolna stacja kolejki linowej na Szrenicę jest zaznaczona markerem , poza tym w sezonie zimowym czynnych jest kilka innych wyciągów). Inne popularne atrakcje w okolicach Szklarskiej Poręby to położone niedaleko miasta wodospady: Kamieńczyk , najwyższy wodospad w polskich Sudetach, i Szklarka .

Za centrum miasta uchodzi skrzyżowanie drogi 3 (E65) prowadzącej w kierunku południowo-zachodnim do granicy z Czechami i dalej do Harrachova, zaś w kierunku północno-wschodnim do Jelemniej Góry, z drogą z 358 do Świeradowa Zdroju; droga najpierw biegnie na północny wschód, do tzw. zakrętu śmierci (punkt widokowy), potem skręca na zachód.

Za jeden z ważniejszych zabytków Szklarskiej Poręby uchodzi Dom Carla i Gerharta Hauptmannów , z niewielkim muzeum ("Carl und Gerhart Hauptmann Haus") - budynek był niegdyś, od 1890 roku, własnością braci Hauptmannów, których osiedlenie się tu dało początek tworzeniu się kolonii artystycznej w Szklarskiej Porębie.

Marker oznacza interesujące Muzeum Mineralogiczne (ul. Kilińskiego 20), zaś marker - tzw. Leśną Hutę (ul. Kołłątaja 2), gdzie można odwiedzić warsztat podtrzymujący tradycyjne metody hutnictwa szkła.

Osoby zainteresowane zabytkowymi obiektami sakralnymi powinny zwrócić uwagę na kościół cmentarny Matki Boskiej Różańcowej przy ul Piastowskiej, uważany za najstarszy kościół w mieście (w obecnym kształcie z połowy XVII wieku, zbudowany wówczas na miejscu wcześniej istniejącego kościoła), kościół filialny Niepokalanego Serca NMP z drugiej połowy XVIII wieku (również przy ulicy Piastowskiej), a także kościół Bożego Ciała (ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2), wybudowany w latach 1884-86 w stylu neoromańskim, ufundowany przez Schaffgotschów.