Villefranche-sur-Mer

Miejscowość i gmina (ponad 8 tys. mieszkańców) we Francji, położona w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Alpy Nadmorskie, między Niceą a Monako (➤ mapka)(➤ mapka), znana już od pierwszych dekad XIX wieku jako miejscowość wypoczynkowa europejskich rodzin królewskich i wyższych sfer, w szczególności arystokracji angielskiej i rosyjskiej. Dziś jedna z najpiękniejszych i najbardziej znanych miejscowości turystycznych na francuskim Lazurowym Wybrzeżu. Przez Villfranche przebiegają wszystkie drogi prowadzące z Nicei do Monako, Mentony i dalej do Włoch (najłatwiej dojechać do Villefranche z Nicei lub z Monako drogą prowadzącą wzdłuż wybrzeża). W miejscowości jest też stacja linii kolejowej prowadzącej z Marsylii do granicy włoskiej.

Zatoka zwana dziś Villefranche była znana już w Starożytności i odwiedzana przez statki greckie i potem rzymskie, aczkolwiek mieszkańcy wybrzeża, nękani przez powtarzające się ataki piratów, przenieśli się wyżej, na wzgórza. Później jednak, w 1295 roku, Karol II z dynastii Andegawenów, wówczas hrabia Prowansji, dostrzegając strategiczne znaczenie zatoki, zachęcił ich do powrotu na wybrzeże i założenia miejscowości nazwanej Villa Franca. W 1388 roku Villefranche znalazła się w granicach księstwa Sabaudii i - aż do powstania portu w Nicei (Port Lympia) w XVIII wieku - pełniła funkcję jedynego sabaudzkiego portu morskiego. W 1860 roku cały region Nicei, wraz z Villefranche oraz ograniczającym zatokę od wschodu półwyspem Cap-Ferrat i leżącym jeszcze dalej na wschód Beaulieu-sur-Mer, został włączony do Francji.


Miejscowość Villefranche-sur-Mer (zwana tak od 1988 roku, wcześniej Villefranche) bezpośrednio sąsiaduje z Niceą (formalnie stanowi nawet część metropolii Nice Côte d'Azur), od której oddzielają ją wzgórza Mont Boron, Mont Alban i Mont Vinaigrier. Sama zatoka Villefranche, ograniczona od wschodu półwyspem Cap Ferrat, słynąca z nadzwyczajnej głębokości nawet w niewielkiej odległości od brzegu, osłonięta od wiatrów, od dawna była odwiedzana i używana jako kotwicowisko przez wielkie statki, w tym jednostki marynarki wojennej: m.in. w drugiej połowie XIX wieku zatoka była rezerwową bazą rosyjskiej floty wojennej, a od 1948 do 1966 roku, w ramach układu NATO, stacjonowała tu szósta flota amerykańska. Widok gigantycznych jednostek stojących niemal w zasięgu ręki odpoczywających na plaży lub kąpiących się wczasowiczów może stanowić szczególną atrakcję turystyczną.

Do najważniejszych zabytków Villefranche zalicza się: kościół św. Michała (Église Saint-Michel), zbudowany w pierwszej ćwierci XIV wieku, przebudowany w końcu XVIII wieku, kaplicę św. Piotra (Chapelle Saint-Pierre) z XVI wieku, stojącą tuż obok portu rybackiego (zwanego "Le port de la Santé") i służącą niegdyś za magazyn sieci, w 1957 roku odrestaurowaną i ozdobioną przez Jeana Cocteau, cytadelę (La Citadelle Saint-Elme) , zbudowaną w 1557 roku, dziś mieszczącą ratusz, muzea i inne instytucje kultury. Warto też zobaczyć dawny port wojskowy (Le port de la Darse) , zbudowany w XVII wieku, dziś pełniący funkcję portu jachtowego i doków jachtowych (na terenie portu funkcjonuje też obserwatorium oceanograficzne). Główną plażą Villefranche jest tzw. Plage des Marinières , ciągnąca się wzdłuż linii kolejowej z Nicei do Włoch (dworzec kolejowy oznaczony jest markerem ).

• Warto wiedzieć, że na wzgórzach otaczających Villefranche, wśród innych wielkich rezydencji, otoczona wspaniałym parkiem o powierzchni 8 hektarów, stoi słynna Villa Léopolda, zbudowana niegdyś dla króla Belgów Leopolda II, później, w XX wieku, kilkakrotnie zmieniająca właścicieli, wymieniana często jako "najdroższa nieruchomość na świecie"; w ostatnich latach miała podobno znaleźć się w rękach jednego z oligarchów rosyjskich, choć ostatecznie do transakcji nie doszło.