Zurych

Zurych (nazwa niemiecka: Zürich, nazwa francuska: Zurich) - to największe, liczące ponad 400 tys. mieszkańców miasto w Szwajcarii, położone w północno-wschodniej części kraju, 280 km na północny wschód od Genewy , 124 km od Berna , 220 km na południe od Stuttgartu , 311 km na południowy zachód od Monachium i 280 km na północ od Mediolanu (➤ mapka)(➤ mapka). Stolica kantonu Zurych. Miasto jest jednym z najważniejszych w Szwajcarii ośrodków finansowych, gospodarczych, naukowych i kulturalnych, a także wielkim europejskim węzłem komunikacyjnym, z położonym 13 km na północ od miasta lotniskiem Flughafen Zürich (obsługującym ponad 30 mln pasażerów rocznie) oraz jednym z największych na świecie i najruchliwszych dworców kolejowych (Hauptbahnhof Zürich). Miasto znane jest ze swych instytucji kultury, godnych uwagi zabytków architektury, jednej z najbardziej eksluzywnych i najdroższych ulic handlowych świata, znanej jako Bahnhofstrasse, a także ze Street Parade, organizowanej od 1992 roku corocznie w drugą sobotę sierpnia imprezy plenerowej muzyki elektronicznej, uważanej za największą w Europie i przyciągającej ostatnio każdego roku ponad milion uczestników.



Zurych leży na zboczach wzgórz opadających ku północnemu krańcowi położonego na wysokości 406 m n.p.m. Jeziora Zuryskiego (Zürichsee), nad wypływającą z tego jeziora rzeką Limmat i jej dopływem, Sihl .

Tereny, na których leży dzisiejszy Zurych, były zamieszkałe już w czasach prehistorycznych. Hstoria miasta sięga 15 roku p.n.e., gdy Rzymianie zbudowali na wzgórzu na zachodnim brzegu Limmatu castellum, a następnie posterunek celny (na granicy między dwiema prowincjami rzymskimi, przebiegającej tu wzdłuż rzeki) zwany Turicum. W V wieku n.e. okoliczne tereny zajęli Alemani. W pierwszej połowie IX wieku w miejscu wcześniej zajmowanym przez budowle rzymskie powstał zamek karoliński, wzniesiony przez Ludwika Niemieckiego, który ufundował też klasztor (Fraumünster) sprawujący de facto władzę nad ówczesnym Zurychem (od 1218 roku, po wygaśnięciu głównej linii rodu Zähringerów, mającym status miasta cesarskiego). W pierwszej połowie XIV wieku władzę nad miastem przejęły od kościoła cechy, a w 1351 roku Zurych przystąpił, jako piąty podmiot polityczny, do pierwszej Konfederacji Szwajcarskiej, dzieląc odtąd (z przerwą w latach 1440-1450) jej losy, pełniąc w szczególności, w pierwszej połowie XVI wieku, głównie w wyniku działalności Ulricha Zwingliego, rolę jednego z najważniejszych ośrodków Reformacji w Szwajcarii.

Szczególnie szybki rozwój miasta miał miejsce w XIX wieku - w tym stuleciu założone zostały dwie zuryskie uczelnie, Uniwersytet (w 1833 roku) i Politechnika (Eidgenössische Technische Hochschule, ETH, w 1855 roku), do dziś uważane za jedne z najlepszych uczelni wyższych w Europie, a także zuryska giełda (SWX Swiss Exchange, dziś SIX Swiss Exchange, w 1877 roku) i inne instytucje, dzięki którym miasto stało się później, w XX wieku, jednym z najważniejszych ośrodków finansowych w skali światowej.


Większość najważniejszych atrakcji turystycznych Zurychu leży w centrum miasta, po ou brzegach Limmatu, od mostu Bahnhofbrücke przerzucongo przez Limmat na wysokokości wspomnianego wyżej głównego dworca kolejowego, Hauptbahnhof Zürich , mieszczącgo się, wraz z nowoczesnym centrum handlowym, w ogromnym, neorenesansowym gmachu zbudowanym w 1871 roku, do mostu Quaibrücke poprowadzonego w miejscu, gdzie Limmat wypływa z Jeziora Zuryskiego. Po stronie zachodniej główne zabytki i miejsca warte odwiedzenia znajdują się na obszarze położonym między słynną ulicą Bahnhofstrasse , główną ulicą handlową Zurychu i jedną z najsłynniejszych, najruchliwszych, najbardziej eksluzywnych i najdroższych ulic handlowych w skali światowej, a brzegiem rzeki. Jednym z nich jest oznaczone markerem wzgórze Lindenhof, niegdyś, jak już wspomniano, miejsce, gdzie znajdował się rzymski posterunek celny, a później stał zamek karoliński, dziś pełniące funkcję przede wszystkim punktu widokowego. Jeśli chodzi o zabytki sakralne, to do najważniejszych należą: oznaczony markerem romańsko-gotycki kościół znany jako Fraumünster, stojący w miejscu kościoła należącego do zespołu kościelno-klasztornego ufundowanego w połowie IX wieku przez Ludwika Niemieckiego, z kilkoma najwyższej klasy dziełami sztuki (m.in. autorstwa Giacomettiego i Chagalla), oraz kościół św. Piotra (Kirche St. Peter) z najstarszymi elementami pochodzącymi z XIII wieku i największym w Europie zegarem na wieży (8,7 m średnicy). Markerem oznaczony jest jeden z wielu zachowanych w Zurychu domów cechowych, późnobarokowy Zunfthaus zur Meisen (dziś mieszczący muzeum ze zbiorami porcelamy i fajansu).

Po wschodniej stronie Limmatu najbardziej interesującymi obszarami z turystycznego punktu widzenia są okolice bulwaru nadrzecznego, Limmatquai , z licznymi pięknymi domami cechowymi (w tym wieloma o konstrukcji szachulcowej) oraz okolice Niederdorfstrasse , głównej ulicy dzielnicy Niederdorf (z licznymi sklepami, galeriami, antykwariatami, lokalami gastronomicznymi i hotelami) i stanowiącej jej przedłużenie w kierunku południowym ulicy Münstergasse . W tym rejonie wznosi się uważany za najważniejszy z kościołów Zurychu, Grossmünster (w którym niegdyś działali Ulrich Zwingli i Heinrich Bullinger), o początkach sięgających XII wieku, z dwiema widocznymi z daleka charakterystycznymi wieżami. Markerem oznaczony jest czwarty z najważniejszych kościołów Zurychu, Predigerkirche, o początkach z XIII wieku, później kilkakrotnie przebudowywany, a markerem - ratusz, zbudowany w końcu XVII wieku na palach wbitych w dno Limmatu w miejscu wcześniejszej, średniowiecznej budowli.

Kilka ważnych atrakcji Zurychu leży poza opisanym wyżej obszarem po obu stronach Limmatu.

Należy do nich przede wszystkim Landesmuseum Zürich (do 2010 roku: Schweizerisches Landesmuseum) , mieszczące się w gmachu wzniesionym w końcu XIX wieku i poświęcone Szwajcarii, historii jej mieszkańców i ich kultury. Nieco dalej nad Limmatem, na północny zachód od Landesmuseum, leżą dwa inne godne uwagi muzea: Museum für Gestaltung Zürich - muzeum designu, będące częścią jednego z wydziałów Zürich University of the Arts, oraz Migros Museum für Gegenwartskunst - muzeum sztuki współczesnej z licznymi wystawami czasowymi poświęconymi sztuce najnowszej.

Na południowy wschód od centrum miasta, niedaleko miejsca, gdzie Limmat wypływa z Jeziora Zuryskiego, leżą dwie inne ważne instytucje kultury, mianowicie Kunsthaus , najbardziej znane i największe muzeum sztuki w Zurychu, uchodzące za jedno z ważniejszych w Europie, oraz mieszcząca się w budynku pochodzącym z końca XIX wieku Opera (Opernhaus Zürich).

Inne warte odwiedzenia miejsca leżą bardziej na południe, w pobliżu brzegów Jeziora Zuryskiego, zarówno po jego wschodniej, jak zachodniej stronie. Jednym z nich jest park położony w rejonie półwyspu znanego jako Zürichhorn . Będąc tu warto odwiedzić Centre Le Corbusier (inna nazwa: Heidi Weber Museum), muzeum poświęcone działalności Le Corbusiera, mieszczące się w ostatnim budynku, jaki słynny architekt zaprojektował, innym - niewielki ogród chiński (Chinagarten Zürich). Po przeciwnej, zachodniej stronie jeziora, warto odwiedzić położony nad samym jeziorem park z jedną z największych w Europie kolekcją sukulentów, a także położony w pewnym oddaleniu od brzegu inny park, Rieterpark, a w nim - mieszczące się w kilku budynkach, w tym w trzech XIX-wiecznych willach, muzeum Rietberg , będące jednym z największych w Szwajcarii muzeum poświęcone dawnej oraz współczesnej kulturze i sztuce Azji, Afryki, oby Ameryk i Oceanii.

Dla części turystów interesujące może być zuryskie ZOO położone ok. 5 km na północny wschód od centrum miasta, , a także należący do Uniwersytetu ogród botaniczny .