Żywiec

Miasto (nieco ponad 30 tys. mieszkańców) w południowej Polsce, położone w województwie śląskim, 93 km na południowy zachód od Krakowa , 21 km na południowy wschód od Bielska-Białej , niedaleko granicy ze Słowacją (32 km od przejścia granicznego w Zwardoniu i 26 km od przejścia granicznego na przełęczy drogowej Glinne (808 m). Miasto o interesującej historii, dziś siedziba powiatu, ośrodek kultury regionalnej i ośrodek turystyczny. Siedziba znanego browaru.(➤ mapka)(➤ mapka).


Historia Żywca sięga przełomu XIII i XIV wieku. W następnych stuleciach miasto, pełniące niezmiennie funkcję ośrodka administracyjnego tzw. Państwa Żywieckiego, kilkakrotnie zmieniało właściciela. W 1838 roku Żywiec znalazł się w rękach Habsburgów i w drugiej połowie XIX wieku przeżył, wraz z całym regionem, okres rozkwitu. W 1856 roku powstał w Żywcu działający do dziś browar produkujący markowe piwo (w końcu XX wieku kupiony przez holenderski koncern Heinecken). W 1895 roku Państwo Żywieckie odziedziczył Karol Stefan Habsburg, od którego wzięła początek żywiecka, deklarująca polskość linia Habsburgów - warto pamiętać, że ostatni właściciel Państwa Żywieckiego, Karol Olbracht Habsburg, odmówił podpisania volkslisty po zajęciu regionu przez Niemców w 1939 roku. Jego urodzona w 1923 roku córka, Maria Krystyna Altenburg, wróciła w 2000 roku do Żywca i zamieszkała w przydzielonym jej przez władze miasta mieszkaniu; zmarła w 2012 roku.

W okresie okupacji niemieckiej mieszkańców Żywca wysiedlono i próbowano sprowadzić do miasta kolonistów niemieckich. Akcja ta nie zakończyła się sukcesem, a po wojnie do Żywca wróciła większość jego dawnych mieszkańców. W 1944 roku Państwo Żywieckie formalnie przestało istnieć. Dziś miasto jest siedzibą powiatu, głównym ośrodkiem miejskim regionu kulturowego znanego jako Żywiecczyzna. Corocznie, na przełomie lipca i sierpnia, odbywa się w Żywcu część imprez organizowanych w ramach największego i najstarszego polskiego festiwalu folklorystycznego znanego pod nazwą "Tydzień Kultury Beskidzkiej".

Za najbardziej interesujące zabytki Żywca uważa się zespół zamkowo-parkowy, z tzw. Starym Zamkiem - wzniesionym w latach 1485–1500 przez ówczesnych właścicieli Żywca, Komorowskich, później kilkakrotnie przebudowywanym, m.in. w latach 1850–1870 przez Habsburgów w stylu neogotyckim (dziś budynek jest siedzibą Muzeum Miejskiego). W pobliżu stoi tzw. Nowy Zamek - neoklasycystyczny pałac Habsburgów z lat 1893–1895 (w latach 1906–1910 rozbudowany). Park Zamkowy założony w końcu XVII wieku przez Wielopolskich, na przełomie XIX i XX wieku został przeprojektowany przez Habsburgów. Marker oznacza konkatedrę Narodzenia NMP, której początki sięgają XV wieku, która jednak później była wielokrotnie przebudowywana; w pobliżu katedry stoi kamienna dzwonnica, zbudowana w latach 1723-1724. W zabudowie rynku uwagę zwraca zbudowany w 1868 roku Ratusz , a na samym rynku - figura św. Floriana. Do innych ważniejszych zabytków zalicza się też gotycki kościół św. Krzyża z pierwszej połowy XV wieku z wieżą z początków XX wieku.

Turystyczne znaczenie Żywca jako całorocznego ośrodka turystycznego (niezależnie od zabytków samego miasta i jego roli jako ośrodka kultywowania tradycji regionu) związane jest z położeniem miasta. Żywiec leży na wysokości 345-350 m n.p.m., nad Sołą, w Kotlinie Żywieckiej, między trzema pasmami Beskidu - Beskidem Śląskim (z trzema popularnymi miejscowościami turystycznymi, Ustroniem , Wisłą i Szczyrkiem ), Beskidem Żywieckim (z oznaczonym markerem najwyższym szczytem pasma, Babią Górą 1725 m n.p.m.) i Beskidem Małym . W lecie w okolicach Żywca można uprawiać turystykę pieszą i rowerową, a także (dzięki bliskości Jeziora Żywieckiego i położonego nieco dalej na północ Jeziora Międzybrodzkiego ) sporty wodne, zaś w zimie - narciarstwo (w Szczyrku, ale też w mniejszych ośrodkach - Korbielowie czy Zwardoniu ).

Do atrakcji turystycznych Żywca zalicza się też Muzeum Browaru Żywiec. mieszczące się w neorenesansowych zabudowaniach położonych ok. 4 km na południowy zachód od centrum miasta, przy ulicy Browarnej, niedaleko drogi S69 prowadzącej w stronę Zwardonia.