Berninapass

Przełęcz Bernina (nazwa niemiecka: Berninapass, nazwa włoska: Passo del Bernina, nazwa retoromańska: Pass dal Bernina) - to wysokogórska przełęcz drogowa położona na wysokości 2328 m n.p.m. (na tabliczce na przełęczy jest podana wysokość 2330 m n.p.m.), w Alpach Retyckich, w szwajcarskim kantonie Gryzonia.



Przełęcz Bernina leży w paśmie Alp Retyckich znanym jako Bernina (Berninagruppe), oddzielając to pasmo od grupy Alpi di Livigno. Droga przez przełęcz (droga 29) prowadzi z Samedan w Engadynie, dnem odgałęziającej się tu od Engadyny, biegnącej na południowy wschód doliny bocznej Val Bernina . W pobliżu przełęczy wznosi się Piz Bernina (4049 m), najwyższy szczyt grupy Bernina, Alp Retyckich i całych Alp Wschodnich. Po południowej stronie przełęczy leży włoskojęzyczna dolina Val Poschiavo , z główną miejscowością Poschiavo . Za Poschiavo droga 29 prowadzi do granicy włoskiej i miejscowości Tirano , w dolinie Valtellina. Przez przełęcz Bernina przechodzi też linia kolejowa (Bernina Express) łącząca Chur, stolicę kantonu Gryzonia, z Tirano. Linia jest częścią sieci Kolei Retyckich (Rhätische Bahn) - zabytkowej, uruchomionej w latach 80. XIX wieku sieci wąskotorowych połączeń kolejowych (łącznie 384 km tras), dziś całkowicie zelektryfikowanych, biegnących w dużej części na wysokości przekraczającj 1500 m n.p.m. i osiągających (właśnie na przełęczy Bernina) wysokość 2253 m n.p.m., co jest najwyżej położonym miejscem, do którego można w Europie dojechać koleją.


Przełęcz Bernina była już w Średniowieczu ważnym przejściem transalpejskim. W 1512 roku przeszły tędy wojska niezależnego państwa zwanego Freistaat der Drei Bünde (zalążek dzisiejszej Gryzonii) i sprzymierzonych z nim Szwajcarów zmierzające do zajęcia doliny Valtelliny (dziś w całości należącej do Włoch). Dzisiejszą drogę przez przełęcz poprowadzono w latach 1842-1865; wówczas powstało też pierwsze wzniesione na przełęczy, na wysokości 2307 m, schronisko. Później droga była wielokrotnie przebudowywana i poszerzana. Od 1965 roku jest otwarta przez cały rok.

W pobliżu przełęczy leży kilka jezior: Lej Pitschen Lej Nair Lago Bianco i Lagh de la Cruseta . Między Lej Nair i Lago Bianco przebiega dział wodny między dorzeczem Innu, wpadającego do Dunaju (zlewnia Morza Czarnego), a dorzeczem Padu (zlewnia Adriatyku); jest to też granica między historycznie retoromańskim a włoskim obszarem językowym. Markerem oznaczone jest Ospizio Bernina, stojące nad jeziorem Lagh de la Cruseta, a markerem - noszący tę samą nazwę (Ospizio Bernina) dworzec kolejowy wspomnianej wcześniej linii kolejowej Chur-Tirano.

Markery i oznaczają dwa duże parkingi przy drodze 29, w pobliżu których znajdują się dolne stacje wyciągów ośrodka narciarskiego (część działa też w sezonie letnim) Diavolezza-Lagalb. Marker oznacza Piz Lagalb (2959 m), a marker - górną stację kolejki linowej na Diavolezzę (2978 m), skąd można wyjść na Munt Pers (3206 m), szczyt oferujący doskonały widok na Piz Bernina.