Szafuza / Schaffhausen

Szafuza (nawa niemiecka: Schaffhausen; nazwa francuska: Schaffhouse) - to liczące ok. 36 tys. mieszkańców miasto w północnej Szwajcarii, położone nad Renem, 50 km na północ od Zurychu (➤ mapka)(➤ mapka). Stolica kantonu Schaffhausen.

Miasto zostało założone ok. 1000 roku w miejscu, gdzie krótki nieżeglowny odcinek Renu (bystrza i wodospad) dzielił Wysoki Ren (Hochrhein), stanowiący ważny szlak handlowy między Jeziorem Bodeńskim a Bazyleą, na dwie nie połączone ze sobą drogą wodną części, i gdzie w związku z tym trzeba było przeładowywać towar ze statków dopływających tu ze wschodu na statki mogące dopłynąć do Bazylei od miejsc położonych poniżej wspomnianej przeszkody. W połowie XI wieku hrabiowie von Nellenburg założyli w pobliżu tego miejsca, nad Renem, klasztor benedyktyński, wokół którego rozwinęła się osada, później miasto, które przez pewien czas funkcjonowało jako wolne miasto, następnie pozostawało pod kontrolą Habsburgów, by wreszcie sprzymierzyć się z (pierwszą) Konfederacją Szwajcarską i ostatecznie w 1501 roku do niej przystąpić. Dziś Szafuza jest stolicą kantonu Schaffhausen, najbardziej na północ wysuniętej części Szwajcarii, ośrodkiem gospodarczym i węzłem komunikacyjnym.


Miasto leży na prawym brzegu Renu (po północnej stronie rzeki), na wysokości 403 m n.p.m. W wielu źródłach jako najważniejszą atrakcję turystyczną Szafuzy wymienia się wspomniany wyżej, położony ok. 2,5 km (w linii prostej) na południowy zachód od centrum miasta słynny wodospad Rheinfall (markerami i oznaczone są, odpowiednio, budowle znane jako Schloss Laufen na lewym brzegu Renu i Schlössli Wörth na prawym brzegu Renu, w pobliżu których znajdują się najlepsze punkty, z których można podziwiać wodospad, odwiedzane przez rzesze turystów). Warto jednak wiedzieć, że warta odwiedzenia jest sama Szafuza, znana z dobrze zachowanego historycznego centrum, z licznymi pięknymi renesansowymi domami z charakterystycznymi wykuszami i zdobiącymi elewacje freskami, i kilkoma godnymi szczególnej uwagi zabytkami.

Dwoma najważniejszymi zabytkami sakralnymi Szafuzy są: wspomniane już wyżej benedyktyńskie opactwo Wszystkich Świętych (Münster Allerheiligen), założone w 1049 roku, skasowane w 1539 roku w czasie reformacji, oraz protestancki kościół św. Jana (Reformierte Kirche St. Johann).

W opactwie, będącym jednym z największych romańskich kompleksów sakralnych w Szwajcarii, warto zwiedzić kościół i romańsko-gotycki krużganek; warto też zwrócić uwagę na leżący przed południowym transpetem duży, ważący 4500 kg, odlany w 1486 roku dzwon gotycki, działający do 1895 roku, zwany dzwonem Schillera (zapewne dlatego, że znajdujący się na nim napis "Vivos voco. Mortuos plango. Fulgura frango" stał się mottem słynnego wiersza Schillera z 1799 roku, Das Lied von der Glocke). Opactwo jest dziś siedzibą muzeum, (Museum zu Allerheiligen), z działami archeologii, historii, sztuki i historii naturalnej. Historia drugiego z wspomnianych kościołów sięga prawdopodobnie pierwszej połowy XI wieku, jednak obecny kształt świątyni, pełniącej oprócz funkcji religijnej także rolę sali koncertowej, pochodzi z początków XVI wieku.

Jeśli chodzi o zabytki świeckie, to za główną atrakcję Szafuzy uchodzi położona na wzgórzu twierdza Munot (markerem oznaczone jest miejsce, w którym zaczynają się prowadzące do twierdzy schody), zbudowana według projektu Albrechta Dürera na rzucie koła o średnicy ok. 50 m. Na terenie twierdzy organizowane są dziś różnego rodzaju imprezy; rozciąga się też stąd rozległy piekny widok.

Inne miejsca, które warto w Szafuzie, znajdują się w rejonie dwóch placów - Fronwagplatz i Herrenacker , oraz trzech (częściowo wolnych od ruchu samochodowego) ulic - ulicy Vorstadt , doprowadzającej do Fronwagplatz z północnego wschodu, od strony bramy Schwabentor będącej niegdyś cześcią fortyfikacji miejskich, ulicy Oberstadt doprowadzającej do Fronwagplatz z zachodu, od strony bramy Obertorturm , także stanowiącej część średniowiecznych murów obronnych, oraz - ulicy Vordergasse biegnącej od Fronwagplatz na wschód, znanej z licznych stojących przy niej zabytkowych budowli, z których za jedną z najpiękniejszych uchodzi tzw. Haus zum Ritter , dom zbudowany w 1492, ze zdobiącymi jego fasadę freskami Tobiasa Stimmera wykonanymi w latach 1568-1570.

Na pierwszym z wymienionych placów warto zwrócić uwagę na dwie zabytkowe fontanny: Mohrenbrunnen w północnej części i Landsknechtbrunnen przed wieżą Fronwagturm (z zegarem astronomicznym Joachima Habrechta z 1564 roku) w południowej części placu. Przy placu Herrenacker znajduje się m.in. budynek teatru (Stadttheater Schaffhausen) i kasyno .