Bondo

Miejscowość licząca ok. 200 mieszkańców, położona w dolinie Val Bregaglia, w szwajcarskim kantonie Gryzonia, 111 km na południe od Churu , stolicy Gryzonii, 36 km na południowy zachód od Sankt Moritz , 31 km na południowy zachód od Silvaplany , 19 km na południowy zachód od przełęczy Malojapass 1815 m , łączącej dolinę Val Bregaglia z Górną Engadyną, 17 km na wschód od Chiavenny we Włoszech. Miejscowość turystyczna, atrakcyjna dla osób uprawiających turystyką pieszą lub rowerową, a także zainteresowanych historią i kulturą regionu. (➤ mapka)(➤ mapka). Dojazd drogą 3

Bondo (w dialekcie lombardzkim, którym mówi większość mieszkańców - Bond, po niemiecku dawniej Bundth, w języku retoromańskim Buond) leży nad rzeką Merą (w dialekcie lombardzkim: Maira), na wysokości 823 m n.p.m., 3,5 km od granicy z Włochami, u wylotu doliny Val Bondasca , ciągnącej się od Bondo na południowy wschód, w stronę znanych szczytów Alp Retyckich - Piz Badile (3308 m), Piz Cengalo (3369 m), Pizzi Gemelli (3262 i 3225 m) i masywu Sciora (3275 m), słynących z trudnych dróg wspinaczkowych.

Do końca 2009 roku Bondo było samodzielną gminą, 1 stycznia 2010 roku wraz z czterema innymi gminami weszło w skład utworzonej wówczas większej gminy Bregaglia. Do terytorium gminy Bondo należało zwężenie doliny Val Bregaglia, w którym na przełomie XIII i XIV wieku stanął zamek i kościół (pozostałości zamku i odrestaurowana świątynia są oznaczone na mapce markerami odpowiednio i ) oraz gdzie wzniesiono fortyfikacje strzegące przejścia między górną i dolną cześcią doliny, Sopraporta i Sottoporta (zob. Castelmur); główna droga prowadząca dnem doliny Val Bregaglia biegnie w tym miejscu tunelem. Do Bondo należała też miejscowość Promontogno, gdzie dziś mieści się oznaczona markerem siedziba gminy Bregaglia (markerem oznaczony jest słynny, pochodzący z lat 1875-1876 słynny Hotel Bregaglia) - zob. Promontogno.

. Historia Bondo od czasów starożytnych związana była z historią całego regionu (zob. Val Bregaglia) - wydarzeniem szczególnym było niemal całkowite zniszczenie miasta przez wojska hiszpańskie w 1621 roku, podczas wojny trzydziestoletniej, po którym jednak miasto zostało odbudowane. Za najbardziej interesujące zabytki Bondo uważa się ewangelicki kościół św. Marcina (San Martino), pierwotnie zbudowany jako kościół halowy z szeroką pólkolistą apsydą w stylu romańskim i poświęcony w 1250 roku, później kilkakrotnie restaurowany i przebudowywany, z godnymi uwagi wczesnorenesansowymi freskami artystów lombardzkich we wnętrzu, rezydencja Palazzo Salis wzniesiona w latach 1765-1774 dla jednego z przedstawicieli słynnego gryzońskiego ród Salis, który przez kilka stuleci współdecydował o losach regionu, a także XVII-wieczny kamienny most na Bondasco. Szczególną atrakcją są występujące przy oznaczonej markerem drodze z Bondo do Promontogno tzw. crotti - jaskinie używane tradycyjnie przez miejscową ludność do przechowywania żywności (zob. Sagra dei Crotti).