Sankt Moritz

Sankt Moritz (nazwa retoromańska: San Murezzan, włoska: San Maurizio) - to liczące ok. 5 tys. mieszkańców, w większości niemieckojęzyczne miasto i gmina w regionie Maloja w szwajcarskim kantonie Gryzonia, położone w Alpach Retyckich, w Górnej Engadynie, na wysokości 1822 m n.p.m., ok. 60 km na południowy wschód od Churu , stolicy Gryzonii. Najkrótszy dojazd od strony Churu - kombinacją dróg 3 i 27, przez przełęcz Julierpass (2284 m) i Silvaplanę ; z południowego zachodu, od granicy z Włochami - także kombinacją dróg 3 i 27, przez dolinę Val Bregaglia , przełęcz Malojapass (1815 m) i Silvaplanę; z północnego wschodu, od granicy z Austrią , przez Dolną Engadynę - drogą 27; z południowego wschodu, od granicy z Włochami , przez dolinę Val Poschiavo i przełęcz Bernina/Berninapass (2328 m) - kombinacją dróg 29 i 27 (➤ mapka)(➤ mapka). Elitarna miejscowość wypoczynkowa, znana co najmniej od początków XIX wieku (w sezonie zimowym od połowy XIX wieku), słynąca z pięknego położenia, słonecznego klimatu, eleganckich ulic, witryn najsłynniejszych światowych firm handlowych oraz luksusowych hoteli i lokali gastronomicznych, ale także z rozbudowanej infrastruktury turystycznej przeznaczonej nie tylko dla gości o większych niż przeciętne możliwościach finansowych. W zimie jeden z najbardziej znanych szwajcarskich ośrodków narciarskich.

Sankt Moritz leży w Górnej Engadynie, w miejscu, gdzie od szerokiej w tym miejscu i płaskiej doliny Innu odgałęzia się na południowy wschód dolina Val Bernina, na południowo-wschodnich stokach należącej do pasma Alp Retyckich znanego jako Albula-Alpen góry Piz Nair (3056 m), nad jeziorem St. Moritzersee (nazwa retoromańska: Lej da San Murezzan). Na południe od Sankt Moritz rozciąga się należące do Alp Retyckich pasmo Bernina-Alpen / Alpi del Bernina, z najwyższym szczytem całych Alp Wschodnich, Piz Bernina (4049 m), na północny zachód - wspomniane już pasmo Albula-Alpen, a na wschód - pasmo Alpi di Livigno.

Rejon Sankt Moritz był zamieszkały od czasów prehistorycznych. Pierwsze wzmianki pochodzą z XII wieku. W Średniowieczu przybywali tu pielgrzymi, by skorzystać z leczniczych wód św. Maurycego (oficera legendarnego pierwszego chrześcijańskiego legionu armii rzymskiej znanego jako Legia Tebańska, męczennika, zamordowanego wraz z innymi żołnierzami za panowania Maksymiana), od którego imienia miejscowość wzięła nazwę.


W XIX wieku miejscowość stała się uzdrowiskiem, początkowo odwiedzanym w sezonie letnim; później, w drugiej połowie XIX wieku, głównie dzięki działalności szwajcarskiego hotelarza i pioniera przedsiębiorczości w branży turystycznej, Caspara Badrutta, zaczęła się, jako pierwsza miejscowość w Alpach, bardzo szybko przekształcać w elitarną miejscowość wypoczynkową, otwartą dla odwiedzająych również w zimie: w 1878 roku w hotelu Kulm w Sankt Moritz zainstalowano oświetlenie elektryczne, w latach 80. XIX wieku odbyły się w Sankt Moritz pierwsze na kontynencie europejskim zawody w curlingu, mistrzostwa Europy w łyżwiarstwie, pierwszy turniej golfa rozegrany w Alpach, itp. W ostatnich latach XIX wieku uruchomiono w Sankt Moritz linię tramwajową, na początku XX wieku odbyły się pierwsze wyścigi konne na zamarzniętym jeziorze St. Moritzersee (organizowane do dzisiaj), pod koniec lat 20. XX wieku założono w Sankt Moritz pierwszą szkołę jazdy na nartach. W następnych latach odbyło się w rejonie Sankt Moritz wiele imprez sportowych światowej rangi, w tym, w 1928 i 1948 roku, Zimowe Igrzyska Olimpijskie, a w latach 1934, 1974, 2003 i 2917 - Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Alpejskim.

Dziś w sezonie letnim w rejonie Sankt Moritz można uprawiać turystykę pieszą, korzystając z setek kilometrów doskonale przygotowanych szlaków we wszystkich trzech otaczających miasto pasmach górskich (m.in. w rejonie masywów Piz Surlej i Piz Corvatsch w paśmie Bernina, w rejonie Piz Nair i Piz Julier w paśmie Albula, a także w rejonie Pontresiny i masywu Piz Languard w paśmie Alpi di Livigno), kolarstwo, a także - na St. Moritzersee, ale też na niedaleko położonych większych jeziorach, Silvaplanersee i Silssee , żeglarstwo, windsurfing i inne sporty wodne.

W zimie Sankt Moritz jest dziś jednym z najbardziej znanych i dysponujących rozbudowaną infrastrukturą turystyczną ośrodków narciarskich. Na stokach Piz Nair działa ośrodek St. Moritz-Corviglia, z terenami narciarskimi na wysokości 1730-3057 m, oferujący 163 km tras zjazdowych o różnym stopniu trudności i ponad 20 wyciągów, zaś w pobliżu, kilka kilometrów na południe od Sankt Moritz, w miejscowości Surlej będącej częścią Silvaplany, ośrodek Corvatsch (zwany też Corvatsch-Furtschellas), położony na wysokości 1870-3303 m, z trasami o łącznej długości 120 km i kilkunastoma wyciągami. W całym rejonie można też uprawiać narciarstwo biegowe (setki kilometrów tras).

Za centrum Sankt Moritz można uważać oznaczone markerem rondo, na które z rejonu południowego krańca jeziora St. Moritzsee można dojechać ulicami Via Somplatz lub Via dal Bagn , i z którego w kierunku północno-wschodnim wybiegają ulice Via Maistra (uchodząca za główną ulicę miasta, biegnąca w stronę Celeriny) oraz Via Serlas . Przy pierwszej ze wspomnianych ulic, Via Somplatz, znajduje się Segantini Museum , poświęcone twórczości Giovanniego Segentiniego (1858-1899), który w Engadynie spędził ostatnie lata swego życia, zaś przy drugiej, Via dal Bagn, regionalne muzeum etnograficzne, Engadiner Museum . Markerami i oznaczone są odpowiednio dwa słynne, luksusowe historyczne hotele - Badrutt's Palace Hotel i Hotel Kulm, markerem - ratusz miejski (w pobliżu znajduje się Biuro Informacji Turystycznej), a markerem - ewangelicki kościół z drugiej połowy XVIII wieku, z charakterystyczną wysoką neogotycką wieżą. Większość przewodników wymienia też, jako jeden z ważniejszych zabytków Sankt Moritz, tzw. Schiefer Turm / Torre pendente - wieżę stanowiącą jedyną pozostałość po zburzonym kościele św. Maurycego z przełomu XIV i XV wieku.

• Warto wiedzieć, że w sezonie zimowym (zazwyczaj od połowy grudnia) otwierany jest w Sankt Moritz najstarszy (urchomiony po raz pierwszy w 1904 roku) naturalny tor bobslejowy (jedyny profesjonalny naturalny tor bobslejowy na świecie) o długości 1722 metrów i różnicy poziomów 130 metrów, niegdyś noszący nazwę Cresta Run, dziś zwany Olympia Bob Run. Początek trasy, znajdujący się w Sankt Moritz, oznaczony jest na jednej z zamieszczonych wyżej mapek markerem ; meta znajduje się w miejscowości Celerina (połączonej wyciągami z ośrodkiem narciarskim St. Moritz-Corviglia). Tor jest dostępny dla turystów, którzy po wniesieniu stosownej (odpowiadającej standardom Sankt Moritz) opłaty mogą nim zjechać (w towarzystwie profesjonalistow).
• Inną szczególną atrakcją turystyczną Sankt Moritz jest możliwość skorzystania z usług Kolei Retyckich (Rhätische Bahn) - zabytkowej, uruchomionej w latach 80. XIX wieku sieci wąskotorowych połączeń kolejowych (łącznie 384 km tras), dziś całkowicie zelektryfikowanych, biegnących w dużej części na wysokości przekraczającj 1500 m n.p.m. i osiągających (na przełęczy Bernina) wysokość 2253 m n.p.m., co jest najwyżej położonym miejscem, do którego można w Europie dojechać koleją.