Cadaqués

Niewielka (niecałe 3 tys. mieszkańców) miejscowość położona w komarce Alt Empordà, w prowincji Girona, 170 km na północny wschód od Barcelony , 73 km na północny wschód od Girony (➤ mapka)(➤ mapka). Do końca XIX wieku nieznana szerzej wioska rybacka, dziś bardzo popularna miejscowość turystyczna na Costa Brava, słynąca z pięknego położenia, malowniczej zabudowy, a także z Muzeum Dalego (Casa-Museu Salvador Dalí), który w latach 1930-1982 mieszkał w pobliskim Port Lligat. Dojazd drogami lokalnymi GI-613 z El Port de la Selva albo GI-114 od skrzyżowania z drogą C-260, w pobliżu Roses (obie drogi łączą się w punkcie oznaczonym markerem ) (➤ mapka)(➤ mapka).

Cadaqués jest najbardziej na wschód wysuniętą miejscowością na Półwyspie Iberyjskim, położoną w środku półwyspu zwanego Cap de Creus, w skalistej zatoce będącej największym naturalnym portem na wybrzeżu Costa Brava. Oddzielona od reszty komarki Alt Empordà niewysokimi, ale dzikimi górami (Serra de Rodes), przez długi czas była małą, szerzej nieznaną wioską rybacką.

Na przełomie XIX i XX wieku zaczęli tu przyjeżdżać pierwsi turyści, w tym artyści (np. impresjonista kataloński Eliseu Meifrèn, który spędzał tu wakacje już od 1886 roku), a niedługo potem zaczęły tu powstawać pierwsze domy letnie budowane przez mieszkańców Barcelony, Girony czy Figueres. Wakacje w Cadaqués spędzał, jeszcze jako dziecko, Salvador Dalí (urodzony w 1904 roku w Figueres), który później, w 1930 roku, kupił w Port Lligat (częsta jest też pisownia: Portlligat), wiosce położonej nad sąsiednią zatoką, 2 km na północny wschód od centrum Cadaqués, pierwszą chatę rybacką, a wkrótce potem kilka następnych, by cały zespół przekształcić w zaprojektowany przez siebie labirynt pomieszczeń, stanowiący następnie przez kilkadziesiąt lat jego letnią rezydencję. Dalí, wraz z żoną Galą, mieszkał tu przez kilka miesięcy każego roku aż do śmierci Gali w 1982 roku; poźniej przeniósł się do Púbol (zob. niżej).


Fakt, że Dalí miał rezydencję w Port Lligat i że można go było spotkać w Cadaqués (dziś można w Cadaqués, na plaży przy Riba Nemesi Llorens, zobaczyć tylko jego pomnik ), miał bez wątpienia istotne znaczenie dla spopularyzowania miejscowości jako destynacji turystycznej. Czasowymi rezydentami lub gośćmi w Cadaqués byli też jednak także zaprzyjaźniony z artystą Marcel Duchamp, Antoni Pitxot (również jego przyjaciel i współpracownik), Pablo Picasso, Joan Miró, Henri Matisse, Max Ernst, André Breton, Paul Eluard, Gabriel García Márquez, Luis Buñuel, Albert Einstein czy Tomasz Mann.

Muzeum Salvadora Dalí w Port Lligat - Casa-Museu Salvador Dalí jest zapewne główną atrakcją przyciągającą dziś turystów do Cadaqués: w dawnej rezydencji artysty można zobaczyć m.in. jego pracownię, bibliotekę, sypialnię, ogród z basenem, itp.

Warto jednak nie ograniczać przyjazdu do Cadaqués do wizyty w muzeum Dalego. Samo miasteczko jest pięknie położone i nadzwyczaj malowniczo zabudowane - zwłaszcza najstarsza część otaczająca kościół, Església de Santa Maria . Warto pospacerować po wąskich, niekiedy stromych uliczkach z pobielanymi domami, wokół kościoła i wokół portu (np. promenadą nadbrzeżną biegnącą wzdłuż zachodniego brzego zatoki - Riba Nemesi Llorens, dalej na południe Riba Pitxot i jeszcze dalej Carrer del Doctor Bartomeus), z licznymi restauracjami, klubami, galeriami, sklepami z wyrobami rzemiosła artystycznego i pamiątkami, zwracając m.in. uwagę na niektóre szczególnie okazałe i zdobione domy prywatne zbudowane przez "Amerykanów" - emigrantów, którzy na początku XX wieku licznie wyjeżdżali na Kubę i często, dorobiwszy się tam majątku, wracali do Cadaqués. Fasada wspomnianego przed chwilą kościoła, ufundowanego przez miejscowych rybaków i zbudowanego w poźnogotyckim stylu w XVI wieku na miejscu, gdzie wcześniej stała świątynia zniszczona podobno podczas ataku floty tureckiej dowodzonej przez Hajraddina Barbarossę (wówczas admirała floty Turków osmańskich, wcześniej słynnego pirata), jest raczej surowa, wnętrze natomiast barokowe, z XVIII-wieczną nastawą ołtarzową z pozłacanego drewna oraz XVII-wiecznymi organami, uchodzącymi za jedne z najstarszych w Katalonii.

Jeśli ma się, będąc w Cadaqués, nieco więcej czasu, warto wybrać się do pochodzącej z 1853 roku latarni morskiej , stojącej w rezerwacie przyrody Cap de Creus (Parc Natural Cap de Creus) w pobliżu przylądka Creus, w nadzwyczaj malowniczym otoczeniu różnorodnych form skalnych (➤ mapka)(➤ mapka).



Port Lligat jest jednym z trzech wierzchołków tzw. trójkąta Dalego; pozostałe to Figueres i Púbol .

Figueres, stolica komarki Alt Empordà - to miasto, gdzie Dalí urodził się w 1904 roku i zmarł w 1989 roku. Główną atrakcją związaną z życiem i twórczością artysty jest w Figueres muzeum znane jako Teatre-Museu Gala Salvador Dalí, w którym można zobaczyć kilkaset dzieł Dalego, a także dzieła innych artystów (m.in. Duchampa i Picassa) z jego prywatnej kolekcji. Muzeum, zaprojektowane przez Dalego, mieści się w budynku zniszczonym podczas hiszpańskiej wojny domowej i odbudowanym przez artystę w surrealistycznym stylu oraz w sąsiadującej z tym budynkiem wieży zwanej pierwotnie Torre Gorgot, a później Torre Galatea, na cześć zmarłej żony artysty (muzeum zostało otwarte w 1974 roku, wieża w 1984 roku, w 2 lata po śmierci Gali). W Torre Galatea Dalí mieszkał w ostatnich latach życia, niemal do śmierci (zmarł w szpitalu w Figueres); pochowany jest w krypcie pod budynkiem muzeum.

Trzecim wierzchołkiem "trójkąta Dalego" jest wioska Púbol, gdzie w 1968 roku artysta kupił (jako prezent dla Gali) zrujnowany średniowieczny zamek i odrestaurował go w surrealistycznym stylu. Gala Dalí, zmarła w 1982 roku w Port Lligat, jest w Púbol pochowana; sam Dalí mieszkał tam przez pewien czas po śmierci żony, aż do tragicznego pożaru, w którym został poparzony i po którym już do Púbol nie wrócił, mimo że tam właśnie przygotował dla siebie w podziemiach zamku grób, obok grobowca zmarłej żony. Od 1996 roku zamek Gali (Castell de Púbol, Castell Gala Dalí) jest udostępniony zwiedzającym.