Julierpass (Szwajcaria)

Przełęcz drogowa w Alpach, położona na wysokości 2284 m n.p.m. w szwajcarskim kantonie Gryzonia, 72 km na południowy wschód od Churu , stolicy kantonu, 8 km na zachód od Silvaplany , 8 km na wschód od Bivio (➤ mapka)(➤ mapka).Dojazd drogą 3.

Julierpass (po włosku Passo del Giulia, w języku retoromańskim Pass dal Güglia) leży między masywami Piz Lagrev (3165 m) i Piz Julier (3380 m) w paśmie Albula w Alpach Retyckich i łączy dolinę Oberhalbstein (Val Sursette, Surses) z Górną Engadyną. Przez przełęcz prowadzi otwarta cały rok droga 3 - od strony doliny Oberhalbstein najbliższą miejscowością jest Bivio, od strony Engadyny - Silvaplana. Przez przełęcz przebiega dział wodny między zlewniskiem Morza Północnego (Ren) a zlewiskiem Morza Czarnego (Dunaj); z położonego pod samą przełęczą jeiora Lej da Güglia wypływa lewy dopływ Innu, Ova dal Vallun, wpadający do jeziora Silvaplanersee , zaś w miejscu oznaczonym markerem ma swe źródła rzeka Julia (Giulia, Güglia), należąca do dorzecza Renu.

Przejście przez przełecz znane było już w Starożytności, o czym świadczą m.in. zachowane pozostałości kolumn ze świątyni rzymskiej. Wiadomo, że już w czasach rzymskich prowadziła tędy droga jezdna (zachowały się ślady kolein) i że miała ona wówczas nawet większe znaczenie niż przebiegająca niedaleko droga przez przełęcz Septimerpass , prowadząca z Bivio wprost na południe do miejscowości Casaccia w dolinie Val Bregaglia. W Średniowieczu większe znaczenie - jako transalpejski szlak handlowy z doliny Oberhalbstein do doliny Val Bregaglia i dalej do włoskiej Chiavenny - miała droga przez Septimerpass. Później jednak ta ostatnia droga straciła na znaczeniu, a w końcu, w XIX wieku, została jako przejście drogowe zastąpiona okrężnym szlakiem przez przełęcz Julierpass do Silvaplany, a stąd przez przełęcz Malojapass (1815 m) ; samo zaś przejście przez Juliepass stało się jednym z głównych szlaków prowadzacych z Churu do Górnej Engadyny.

Istniejąca dziś droga powstała w latach 20. XIX wieku; poźniej była kilkakrotnie przebudowana i modernizowana (m.in. w połowie XX wieku z związku z budową zapory tworzącej zbiornik zwany Lai da Marmorera , na północ od Bivio, a także w 2009 roku). Jak wspomniano, z Churu jest do przełęczy 72 km. Pierwszy odcinek prowadzi do Tiefencastel . Dalej droga 3 biegnie wzdłuż rzeki Julia w górę doliny, do położonej na wysokości 1207 m n.p.m. miejscowości Savognin , centrum administracyjnego gminy Surses. Stąd droga biegnie dalej na południe, wzdłuż wschodniego brzego wspomnianego zbiornika Marmorera, położonego na wysokości 1680 m.n.p.m., i następnie do Bivio, gdzie skręca na wschód i gdzie zaczyna się właściwy podjazd na przełęcz - na dystansie 8 km trzeba tu pokonać różnicę wysokości wynoszącą 605 m (po czym następuje długi także na 8 km zjazd do Silvaplany o deniwelacji 469 m) (➤ mapka)(➤ mapka).

Przełęcz Julierpass jest punktem początkowym słynnego szlaku turystycznego znanego jako Bündner Hauteroute (na który w lecie można się wybrać pieszo, w zimie na nartach) prowadzącego aż do przełęczy Flüela (Flüelapass); leży też na trasie innych szlaków turystycznych.