Simplonpass (nazwa francuska: Col du Simplon, włoska : Passo del Sempione) - to położona na wysokości 2005 m n.p.m. wysokogórska przłęcz drogowa łącząca miasto Brig
w szwajcarskim kantonie Wallis / Valais z miastem Domodossola
we włoskim Piemoncie (➤ mapka)(➤ mapka). Przejazd przez przełęcz jest elementem szwajcarskiej drogi krajowej nr 9, biegnącej od miejscowości Vallorbe na granicy francuskiej, przez Lozannę, Martigny, Sion i Brig do Włoch.
Przełęcz, uważana za jedną z najpiękniejszych przełęczy alpejskich, oddziela Alpy Pennińskie (Walijskie) na zachodzie od Alp Lepontyńskich na wschodzie. Leży w całości na terytorium
Szwajcarii, w pobliżu granicy z Włochami, między szczytami Fletschhorn (3993 m)

w masywie Weissmies, ograniczającym od wschodu dolinę
Saastal oraz Monte Leone

(3552 m), leżącego na granicy szwajcarsko-włoskiej najwyższego szczytu Alp Lepontyńskich. Przełęcz bierze nazwę od miejscowości Simplon

. Na przełęczy, z której rozciągają się rozległe widoki na otaczające ją szczyty, warto też zwrócić uwagę na budynek schroniska (Hospiz) zbudowanego na polecenie Napoleona oraz na 8-metrowy kamienny pomnik orła (Simplon Adler) upamiętniający drugą wojnę światową. W pobliżu przełęczy leży kilka niewielkich jezior. Po południowej stronie przełęczy biegnie w dół dolina Simplontal (nazwa włoska: Val Divedro), jedyna dolina kantonu Wallis / Valais położona po południowej stronie Alp.
Przełęcz, jako możliwe przejście przez Alpy, znana była od dawna. W Średniowieczu droga ta jednak była zaledwie ścieżką dla mułów, uważaną za trudną i niebezpieczną (zwłaszcza po południowej stronie, w rejonie wąwozu Gondo

), wykorzystywaną głównie przez przemytników (przypomina o tym "pomnik przemytnika" w miejscowości Gondo

, będącej dziś częścią gminy Zwischbergen, położonej na granicy z Włochami). W XVII wieku przedsiębiorczy przedstawiciel jednego z rodów kupieckich z Brigu, Kaspar Stockalper von Thurm, żyjący w latach 1601-1691, dostrzegając strategiczną rolę przełęczy (tak w kontekście militarnym, jak handlowym), przekształcił ścieżkę w kontrolowany przez siebie szlak handlowy z rozbudowaną infrastrukturą (mosty, strażnice i punkty kontrolne, magazyny, zajazdy, itp.). Dziś szlak zbudowany przez Stockalpera (Stockalperweg, "Via Stockalper") funkcjonuje jako długi na 35 km pieszy szlak turystyczny z Brigu do Gondo, pokonywany zazwyczaj przez turystów w paru lub kilku etapach, i pozwalający bliżej poznać historię i kulturowe dziedzictwo regionu.
Na początku XIX wieku, na polecenie Napoleona, przez przełęcz Simplon została przeprowadzona pierwsza droga jezdna (pozwalająca w szczególności na szybki transport wojsk i sprzętu wojskowego z doliny Rodanu do Włoch). Później, w XIX i XX wieku, droga była jeszcze kilkakrotnie przebudowywana i modernizowana (co zresztą prowadziło do częściowego zniszczenia wcześniej zbudowanych odcinków). Dziś droga przez przełęcz Simplon jest fragmentem wspomnianej szwajcarskiej drogi krajowej nr 9, otwartym w zasadzie przez cały rok (chociaż zdarza się, że w zimie czasowo zamykanym). Z turystycznego punktu widzenia droga jest jedną z najpiękniejszych transalpejskich tras samochodowych.
Informacje dodatkowe
- Na przełomie XIX i XX wieku pod przełęczą Simplon, w masywie Monte Leone, zbudowany został na wysokości 634-705 m n.p.m., liczący prawie 20 km długości tunel kolejowy, w owym czasie będący jednym z najwybitniejszych osiągnięć inżynieryjnych tego typu, oddany do użytku w 1906 roku. Początkowo tunel był jednotorowy, w 1922 roku oddano do użytku drugą linię kolejową. Tunel pod przełęczą Simplon jest kluczowm elementem dwu wielkich kolejowych tras tranzytowych prowadzących z Francji i Niemiec przez Szwajcarię do Włoch.