Vevey

Miasto i gmina (ok. 20 tys. mieszkańców) we francuskojęzycznej części Szwajcarii, w kantonie Vaud, położone na północnym brzegu Jeziora Genewskiego, na wysokości 383 m n.p.m., 90 km na północny wschód od Genewy, 20 km na południowy wschód od stolicy kantonu, Lozanny, 85 km na południowy zachód od Berna (➤ mapka)(➤ mapka). Stolica dystryktu Riviera-Pays-d'Enhaut. Jedna z najbardziej znanych miejscowości wypoczynkowych na Riwierze Szwajcarskiej, uchodząca za snobistyczną, odwiedzana co najmniej od połowy XIX wieku przez wybitnych przedstawicieli europejskich elit artystycznych (zob. niżej). Dojazd: od strony Lozanny lub od strony Montreux autostradą 9 biegnącą wzdłuż wybrzeża Jeziora Genewskiego (zjazd Vevey); od strony Berna, z północnego wschodu - autostradą 12.

Wiadomo, że tereny dzisiejszego kantonu Vaud były zamieszkałe od bardzo dawna. W połowie I wieku p.n.e. zostały podbite przez Rzymian. W miejscu, gdzie dziś leży Vevey, w czasach rzymskich istniała osada zwana Viviscus (lub Vibiscum); tu rzymski szlak wojskowy i handlowy, prowadzący z Mediolanu przez Przełęcz św. Bernarda do Jeziora Genewskiego, rozdwajał się. Jedna droga szła na północ, w stronę Aventicum (dzisiejszego Avenches), największego miasta i stolicy rzymskiej Szwajcarii; druga droga biegła na zachód, wzdłuż wybrzeża Jeziora Genewskiego, a dalej wzdłuż Rodanu, w stronę Lugdunum (dzisiejszego Lyonu), stolicy prowincji Gallia Lugdunensis. Pierwsza wzmianka o Vevey pojawiła się u Ptolemeusza, który używał nazwy Ouikos, inni autorzy używali nazw wspomnianych wyżej.


Po upadku Cesarstwa Rzymskiego miasto i cały region przechodziły wielokrotnie z rąk do rąk: w różnych okresach były w rękach Burgundów, Franków, pozostawały pod panowaniem biskupa Lozanny, biskupa Sionu, feudalnego rodu Blonay, wreszcie niemieckiej dynastii Zähringen. W XIII wieku przejął je Piotr II Sabaudzki - i Vevey pozostawało w granicach Sabaudii co najmniej do końca XIV wieku. Na początku następnego stulecia miasto zostało zajęte przez wojska Berna (od połowy XIV wieku należącego do Federacji Szwajcarskiej), a później - wbrew woli mieszkańców - włączone do tego kantonu i poddane wpływom reformacji. Niezależność od Berna region uzyskał dopiero na początku XIX wieku, po interwencji Napoleona, który wymusił na berneńczykach zgodę na to, by Vaud stało się należącym do Federacji Szwajcarskiej, ale niezależnym kantonem ze stolicą w Lozannie.

Wiek XIX był dla Vevey okresem rozkwitu, związanego przede wszystkim z dynamicznym rozwojem gospodarczym. Powstały zakłady przemysłowe zajmujące się produkcją maszyn (Ateliers de Constructions Mécaniques de Vevey). W latach 60. niemiecki chemik i farmaceuta Henri Nestlé założył pierwszą ze swych firm zajmujących się przetwarzaniem, obróbką i produkcją żywności (początkowo głównie żywności dla dzieci, w szczególności mleka skondensowanego), która poźniej weszła w skład firmy znanej dziś jako Nestlé S.A., korporacji o zasięgu globalnym uważanej za największą na świecie firmy w branży spożywczej pod względem obrotów. W Vevey Daniel Peter zaczął jako pierwszy na świecie produkować czekoladę mleczną (korzystając z mleka w proszku produkowanego przez Nestlé). W końcu XIX wieku powstały liczne zakłady tytoniowe (np. Rinsoz, Ormond, Hoffman, Taverney & Cie, Ermatinger, Dupraz & Cie).

Równolegle rozwijały się dzielnice rezydencjalne, powstawały hotele i budynki użyteczności publicznej, szybko rozbudowywano infrastrukturę, w tym środki transportu, co miało kluczowe znaczenie dla rozwoju turystyki.

Na początku drugiej połowy XIX wieku do Vevey doprowadzono pierwszą linię kolejową. W 1888 uruchomiono linię tramwajową (drugą na świecie), łączącą Vevey z Montreux i zamkiem w Chillon . W 1900 roku ruszyła terenowa kolej linowa z Vevey (z dolną stacją oznaczoną markerem ) przez Chardonne na Mont Pèlerin (z górną stacją na wysokości 810 m n.p.m.) (➤ mapka)(➤ mapka).


Dziś Vevey jest znane przede wszystkim jako jedna z najważniejszych miejscowości turystyczno-wypoczynkowych na Riwierze Szwajcarskiej, słynąca z pięknego położenia, łagodnego klimatu, snobistycznej atmosfery, interesujących muzeów (zob. niżej), a także licznych imprez (koncertów, festiwali, widowisk, różnego rodzaju targów, itp.).

Vevey leży na północnym brzegu Jeziora Genewskiego, blisko jego wschodniego krańca. Dzięki autostradzie 9 i położeniu w pobliżu połączenia tej autostrady z autostradą 12, oznaczonego markerem Vevey ma wygodne połączenia drogowe z każdym rejonem Szwajcarii. Ma też doskonałe połączenie kolejowe ze wszystkimi miejscowościami położonymi nad Jeziorem Genewskim, od Genewy na jego południowo zachodnim krańcu, poprzez Montreux, do Villeneuve na krańcu wschodnim, a także w stronę Berna. Między Vevey (od dolnej stacji kolei linowej na Mont Pèlerin) a Villeneuve kursuje linia trolejbusowa (którą można np. szybko i wygodnie dojechać z Vevey do Muzeum Gier w La Tour-de-Peilz (zob. niżej) albo do zamku w Chillon, uchodzącym za jedną z największych atrakcji turystycznych między Montreux a Villeneuve. Należy też pamiętać o statkach regularnej żeglugi pasażerskiej i statkach wycieczkowych pływających po Jeziorze Genewskim - przystanie oznaczone są markerami (Vevey-Marché) i (Vevey-La Tour) (➤ mapka)(➤ mapka).

Za centrum Vevey uważany jest rynek, Grande Place (z dużą liczbę miejsc do parkowania samochodów). Od północnej strony stoi charakterystyczny budynek znany jako La Grenette , otoczona kilkunastoma marmurowymi kolumnami dawna hala zbożowa, zbudowana w 1803 roku w neoklasycystycznym stylu według projektu architekta z Lozanny Jeana-Abrahama Fraisse'a. Dziś mieści się tu lokalne biuro informacji turystycznej.

Marker oznacza jeden z ważniejszych zabytków Vevey, tzw. Château de l'Aile, od lat remontowany i przebudowywany

Markerami , i oznaczone są odpowiednio trzy główne kościoły w Vevey: protestancki kościół św. Martina (Saint-Martin), katolicki kościół Notre-Dame i prawosławna cerkiew św. Barbary.

• Église Saint-Martin, zbudowany w XI wieku jako pierwszy kościół katolicki w Vevey, w XIII wieku został częściowo przebudowany w stylu gotyckim. Po zajęciu miasta przez Berno został przekształcony w kościół protestancki. W kościele od wielu lat odbywają się koncerty muzyki poważnej, organizowane przez założone w 1876 roku stowarzyszenie znane jako Société des concerts de St-Martin (SCSM).
• Notre-Dame de l'Annonciation de la Vierge (lub Église Notre-Dame de Vevey) jest głównym dzisiaj kościołem katolickim w Vevey, zbudowanym w XIX wieku, konsekrowanym w 1872 roku, poźniej wielokrotnie przebudowywanym.
• Prawosławna cerkiew św. Barbary została zbudowana w latach 70. XIX wieku dla licznych Rosjan stale mieszkających wówczas w Vevey lub przyjeżdżających tu na wakacje.

W Vevey jest kilka interesujących muzeów.

• Muzeum aparatów fotograficznych (Musée suisse de l'appareil photographique) zostało otwarte w 1979 roku (po sukcesie zorganizowanej w 1971 roku wystawy poświęconej historii fotografii). Początkowo mieściło sie w apartamencie w budynku po zachodniej stronie Grande Place), w 1898 roku zostało przeniesione do XVIII-wiecznego budynku stojącego po przeciwnej stronie placu (na zdjęciu obok drugi budynek od lewej).
• Muzeum Jenisch (Musée Jenisch) - zaprojektowane w neoklasycystycznym stylu przez architektów Louisa Maillarda i Roberta Converta muzeum sztuki, zostało otwarte w 1897 roku dzięki donacji Fanny Jenisch, wdowie po przedsiębiorcy i wpływowym senatorze z Hamburga, zmarłym w Vevey w 1857 roku. Bogate zbiory muzeum, pozyskane z różnych źródeł (m.in. od fundacji Nestlé - La Collection d’Art Nestlé) obejmują obrazy, rzeźby, grafiki i rysunki najwybitniejszych artystów szwajcarskich (głównie z XIX i XX wieku), ale także m.in. Rembrandta, Dürera, Goi, Picassa, Canaletta, Corota, Degasa, i in.; specjalny dział poświęcony jest twórczości Oskara Kokoschki.

• Markerem oznaczone jest Alimentarium (Musée de l'alimentation) - nowoczesne muzeum poświęcone żywności i żywieniu, otwarte w 1985 roku przez firmę Nestlé. Muzeum mieści się w neoklasycystycznym budynku przy Quai Perdonnet, nad Jeziorem Genewskim, który był pierwszą siedzibą firmy, działającej w Vevey od 1921 roku. Oprócz ekspozycji stałej, poświęconej wszystkiemu, co się wiąże z jedzeniem (poczynając od kupowania żywności, gotowania, itd.), a także historii firmy Nestlé, organizowane są w muzeum wystawy czasowe i różne imprezy.
• W XVI-wiecznym budynku znanym jako Le Château (kiedyś zwanym też "Belle-Maison"), oznaczonym markerem , mieści się założone w 1897 roku muzeum historyczne (Musée historique de Vevey), z bogatymi zbiorami mebli, wyrobów rzemieślniczych, broni, rękopisów, rycin i obrazów, kluczy, zamków, itp. W tym samym budynku ma siedzibę Bractwo Winiarskie (Confrérie des Vignerons), organizujące słynne Fêtes des Vignerons de Vevey, odbywające się od XVIII wieku mniej więcej co 20-25 lat (raz na pokolenie); ostatnia edycja festiwalu miała miejsce w 1999 roku, kolejna jest planowana na przełom lipca i sierpnia 2019 roku.
• W średniowiecznym (zniszczonym podczas wojen burgundzkich w XV wieku, ale później, w XVIII wieku odbudowanym) zamku położonym w miejscowości La Tour-de-Peilz, między Vevey a Montreux (wygodny dojazd trolejbusem, przystanek Place du Temple), mieści się interesujące (jedyne tego typu muzeum w Europie) Musée suisse du Jeu , poświęcone grze (jeu - gra, w odróżnieniu od jouet - zabawka) jako zjawisku społecznemu występującemu od Starożytności do naszych czasów, we wszelkich jego formach.

• Vevey należy do miejscowości, które mogą poszczycić się długą listą wybitnych przedstawicieli elit politycznych, biznesowych czy artystycznych, których miały okazję gościć - jako stałych lub czasowych rezydentów, albo przynajmniej jako gości przyjeżdżających na wakacje. W przewodnikach turystycznych prawie zawsze wymienia się tu na pierwszym miejscu nazwisko Charliego Chaplina, który spędził w Corsier-sur-Vevey ostatnie 25 lat życia; na promenadzie biegnącej brzegiem Jeziora Genewskiego, Quai Perdonnet, stoi jego pomnik naturalnej wielkości (widoczny na zdjęciu obok). Zazwyczaj wspomina się przy tej okazji Edmunda Ludlowa, zwolennika Cromwella, który po śmierci Cromwella i restauracji monarchii musiał uciekać z Anglii i ostatecznie osiadł w Vevey, gdzie zmarł w 1692 roku. W 1731 roku mieszkał przez pewien czas w Vevey Jean-Jacques Rousseau. Później gośćmi miasta byłi m.in. pisarze Victor Hugo, Fiodor Fostojewski, Mikołaj Gogol, Graham Greene i Henryk Sienkiewicz (który zmarł w Vevey w 1916 roku), kompozytor Jules Massenet, słynny szwajcarski architekt Le Corbusier, austriacki ekspresjonista Oskar Kokoschka, Gustave Eiffel (który miał tu willę, dziś już nieistniejącą), a także - last but not least - wspomniani tu już przedsiębiorcy Henri Nestlé (który mieszkał w Vevey w latach 1843-1875) i wynalazca czekolady mlecznej Daniel Peter.
• Turystom z Polski warto przypomnieć, że czasie I wojny światowej działał w Vevey Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, założony przez Ignacego Jana Paderewskiego i Henryka Sienkiewicza.