Montreux

Miasto (ok. 25 tys. mieszkańców) i elitarny kurort w Szwajcarii, położony u stóp Alp w kantonie Vaud, w dystrykcie Riviera-Pays-d'Enhaut, niedaleko wschodniego krańca Jeziora Genewskiego, ok. 90 km na północny wschód od Genewy, 30 km od Lozanny, stolicy kantonu, i 7 km od Vevey, stolicy dystryktu (➤ mapka)(➤ mapka). Montreux, znane od początków XX wieku jako miejscowość turystyczna, słynąca z łagodnego klimatu oraz pięknych widoków na Jezioro Genewskie i jego otoczenie, jest również dziś jednym z najważniejszych kurortów "Riwiery szwajcarskiej", odwiedzanym przez lepiej sytuowanych gości z całego świata.

Montreux jest położone w centrum "Riwiery szwajcarskiej" (Riviera vaudoise) - szwajcarskiego odcinka wybrzeża Jeziora Genewskiego rozciągającego się od miejscowości Corseaux (na północny zachód od Vevey) do Villeneuve (na wschodnim krańcu jeziora). Dzisiejsze Montreux, znane pod tą nazwą od pierwszych lat 60. XX wieku, obejmuje dwie miejscowości znane wcześniej jako Le Châtelard i Les Planches i składa się z parudziesięciu dzielnic położonych nad Jeziorem Genewskim, na wysokości nieco ponad poziomem lustra wody, 372 m n.p.m., oraz na opadających ku wybrzeżu zboczach Alp, z najwyższym punktem gminy, który stanowi szczyt Cape au Moine , na wysokości 1941 m n.p.m.

Tereny "Riwiery szwajcarskiej" były zamieszkałe już w czasach prehistorycznych; w czasach rzymskich w rejonie Vevey rozdwajał się rzymski szlak wojskowy i handlowy, prowadzący z Mediolanu przez Przełęcz św. Bernarda do Jeziora Genewskiego: jedna droga szła na północ, w stronę Aventicum (dzisiejszego Avenches), największego miasta i stolicy rzymskiej Szwajcarii; druga droga biegła na zachód, wzdłuż wybrzeża Jeziora Genewskiego, a dalej wzdłuż Rodanu, w stronę Lugdunum (dzisiejszego Lyonu), stolicy prowincji Gallia Lugdunensis (w Montreux zachowały się z tych czasów pozostałości willi rzymskiej zbudowanej między II a IV wiekiem n.e.)


Po upadku Cesarstwa Rzymskiego cały region Vaud przechodził wielokrotnie z rąk do rąk. W XII wieku na zboczach wzgórz między Lozanną i dzisiejszym Montreux zaczęła się rozwijać uprawa winorośli - i cały region (noszący dziś nazwę regionu Lavaux) stał się wkrótce jednym z ważniejszych regionów przemysłu winiarskiego. W XIII wieku tereny te przejął Piotr II Sabaudzki, ale już na początku następnego stulecia region został zajęty przez wojska Berna (od połowy XIV wieku należącego do Federacji Szwajcarskiej), a później - wbrew woli mieszkańców - włączone do tego kantonu i poddane wpływom reformacji. Niezależność od Berna region uzyskał dopiero na początku XIX wieku, po interwencji Napoleona, który wymusił na berneńczykach zgodę na to, by Vaud stało się należącym do Federacji Szwajcarskiej, ale niezależnym kantonem ze stolicą w Lozannie.

Na przełomie XIX i XX wieku główną gałęzią gospodarki rejonu Montreux (wówczas składającego się z trzech formalnie niezależnych miejscowości - Le Châtelard, Les Planches i Veytaux, z których dwie pierwsze w drugiej połowie XX wieku połączyły się tworząc dzisiejsze Montreux - biorące nazwę od łacińskiego "Monasterium") stała się turystyka. W pierwszym okresie przeważali turyści angielscy, urzeczeni łagodnym klimatem Montreux i niezrównanymi widokami na Jezioro Genewskie i jego alpejskie otoczenie; wkrótce potem miejscowość, z intensywnie rozbudowywaną infrastrukturą turystyczną przeznaczoną w większości dla bogatych i bardzo bogatych gości, stała się jednym z najpopularniejszych kurortów szwajcarskich odwiedzanych przez arystokrację i przedstawicieli elit finansowych Europy, ale także przez intelektualistów, pisarzy i artystów z całego świata.

Wśród słynnych osób, które gościły w jednej z miejscowości, które dziś stanowią dzielnice Montreux lub z Montreux sąsiadują (takich jak Clarens, znane już w XVIII wieku czytelnikom Nowej Heloizy Jeana-Jacquesa Rousseau, Vernex, Glion, Chamby, itp.) przewodniki turystyczne i informatory biur turystycznych wymieniają najczęściej na pierwszym miejscu Elżbietę Bawarską, małżonkę cesarza Austrii Franciszka Józefa I, która w ostatnich latach życia kilkakrotnie spędzała po kilka tygodni w jednym z hoteli w Territet (markerem oznaczony jest na zamieszczonej niżej mapce jej pomnik, usytuowany w Territet w pobliżu Avenue de la Riviera). Odwiedzali te okolice pisarze (m.in. Hans Christian Andersen, Lew Tołstoj, Ernest Hemingway, Francis Scott Fitzgerald, a także Vladimir Nabokov, który mieszkał w Montreux od 1960 roku do śmierci w roku 1977 roku i został pochowany w Clarens), kompozytorzy (m.in. Igor Strawinski i Piotr Czajkowski), artyści (m.in. Oskar Kokoschka), politycy (np. Carl Gustaf Emil Mannerheim), i wielu innych.

Szczególne miejsce zajmuje w Montreux pamięć o Freddiem Mercury'm, wokaliście zespołu rockowego Queen, który, chory na AIDS, spędził w Montreux ostatnie lata życia i nagrał tu wiele swoich ostatnich utworów (grupa Queen w latach 1978-1995 była właścicielem działającego wówczas w Montreux studia nagraniowego Mountain Studios, w którym nagrano wiele ważnych albumów muzyki rozrywkowej takich zespołów jak Queen, Deep Purple czy The Rolling Stones. Artystę upamiętnia pomnik autorstwa czeskiej rzeźbiarki Ireny Sedleckiej, stojący przy nabrzeżu Quai de la Rouvenaz.


Główną arterią komunikacyjną Montreux jest biegnąca wzdłuż brzegu Jeziora Genewskiego (chwilami tuż nad wodą, na innych odcinkach nieco dalej od brzegu) droga 9, nosząca na różnych odcinkach różne nazwy: w Clarens - Rue du Lac, dalej na południowy wschód - Grand' Rue, następnie Avenue de la Riviera, w Territet - Avenue de Chillon. Za główny plac miasta uchodzi Place du Marché , w pobliżu którego zaczyna się bodaj najpiękniejszy w Montreux i najchętniej uczęszczany odcinek długiej promenady nadbrzeżnej - noszącej najpierw nazwę Quai de la Rouvenaz , potem Quai Ernest Ansermet (od nazwiska wybitnego szwajcarskiego dyrygenta, kompozytora i teoretyka muzyki, założyciela Orchestre de la Suisse Romande, Ernesta Ansermeta, urodzonego w 1883 roku w Vevey, zmarłego w 1969 roku w Genewie), wreszcie, aż do przystani Territet - Quai des Fleurs .

Szczególny klimat Montreux i okolic oraz nie mające sobie równych widoki na Jezioro Genewskie ze wspomnianej przed chwilą promenady, zwłaszcza z Quai des Fleurs, są dziś, podobnie jak dawniej, bodaj głównymi czynnikami stanowiącymi o atrakcyjności miasta. Zabytków z dawniejszych epok historycznych w Montreux nie ma, choć warto rzucić okiem na najsłynniejsze tutejsze hotele (z których część pochodzi z XIX wieku lub początków XX wieku), szczycące się listą szczególnie ważnych osobistości, które miały okazję gościć, bądź faktem, że były kiedyś miejscem ważnych wydarzeń politycznych czy kulturalnych. Należą do nich m.in. Fairmont Le Montreux Palace , zespół Hôtel des Alpes-Grand Hôtel (w dzielnicy Territet), Hôtel Helvétie z 1865 roku, Hôtel Splendid , Hôtel Suisse Majestic , Hôtel Eden Palace au Lac czy Hôtel Du Grand Lac Excelsior .

Z innych budynków w Montreux (pomijając La Tour d'Ivoire , 29-piętrowy apartamentowiec zbudowany w 1969 roku i 17-piętrowy hotel Best Western Eurotel Riviera z 1967 roku, których trudno nie zauważyć) warto wspomnieć o co najmniej dwóch: o centrum kongresowym i o kasynie.

Budynek znany pierwotnie jako Le Centre des Congrès, dziś noszący nazwę Le Montreux Music & Convention Centre - 2m2c, zbudowany w 1972 roku, poźniej parokrotnie przebudowany, oznaczony markerem , jest miejscem, gdzie odbywają się dziś w Montreux wszystkie ważniejsze imprezy kulturalne, w szczególności dwa główne festiwale muzyczne (zob. niżej).

Markerem oznaczone jest kasyno - Casino Barrière de Montreux, położone między Rue du Théâtre a Quai Ernest Ansermet, zbudowane w 1881 roku, później przebudowane. W latach 60. XX wieku kasyno zaczęło pełnić także rolę sali koncertowej, gdzie występowały zarówno orkiestry symfoniczne, jak jazzmani, a później także zespoły muzyki rozrywkowej.

W 1971 roku kasyno uległo zniszczeniu w pożarze, który wybuchł podczas koncertu Franka Zappy (temu wydarzeniu poświęcony jest znany fanom muzyki rozrywkowej utwór Smoke on the Water zespołu Deep Purple). Kasyno zostało wkrótce odbudowane i w 1975 roku ponownie otwarte, pozostające jeszcze przez pewien czas sceną festiwalu jazzowego; później jednak większość imprez muzycznych przeniesiono do wspomnianego wyżej budynku 2m2c.



Najważniejszymi imprezami kulturalnymi odbywającymi się w Montreux są wspomniane już wyżej dwa festiwale muzyczne: festiwal muzyki klasycznej - Le Septembre musical de Montreux - odbywający się od 1946 roku na przełomie sierpnia i września głównie w Montreux i Vevey, oraz festiwal jazzowy - Montreux Jazz Festival (dawniej znany jako Festival de Jazz Montreux, a następnie jako Festival International de Jazz Montreux), odbywający się corocznie w lipcu od 1967 roku. Ten drugi uważany jest za jeden z najważniejszych festiwali jazzowych w skali światowej. Początkowo trwał 3 dni i był poświęcony wyłącznie muzyce jazzowej (występowali tu m.in. Ella Fitzgerald, Duke Ellington, Oscar Peterson, Bill Evans, Count Basie, Miles Davis, Quincy Jones, Sonny Rollins, Stan Getz, Dizzy Gillespie, Ray Charles, Ornette Coleman, i inni artyści tej klasy); później formułę festiwalu rozszerzono dopuszczając zespoły rockowe (Led Zeppelin, Pink Floyd, Frank Zappa, Deep Purple, Eric Clapton, Sting, i inni), a także hip-hop, muzykę techno, itp. Dziś festiwal, trwający 2 tygodnie (lub dłużej) przyciąga każdego roku ponad 200 tys. widzów..

• Muzea nie są główną atrakcją rejonu Montreux. Jeśli jednak, będąc tu, ma się nieco więcej czasu, warto zajrzeć do miejskiego muzeum historycznego (Le musée du Vieux-Montreux ). Szczególną atrakcję mogą stanowić muzeum kolejnictwa w Blonay-Chamby oraz prywatna kolekcja różnego rodzaju powozów (Musée de la calèche w Territet).
  
  

• Najważniejszym zabytkiem w pobliżu Montreux, odwiedzanym każdego roku przez miliony turystów i uchodzącym za jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Szwajcarii w ogóle, jest zamek Chillon - Château de Chillon , w Średniowieczu zamek władców Sabaudii, później przejęty przez Berno, usytuowany na skalnej wyspie przy brzegu Jeziora Genewskiego między Montreux a Villeneuve. Innym, nie tak sławnym, ale wartym zobaczenia zabytkiem, jest tzw. Le Caux-Palace , pochodzący z początku XX wieku pałac usytuowany w Caux, miejscowości położonej nad Montreux, na wysokości 1000 m n.p.m. Innego rodzaju atrakcją popularną wśród turystów odwiedzających Montreux jest wznoszący się na wysokość 2042 m n.p.m. niedaleki szczyt Rochers de Naye , na który można się dostać z Montreux koleją przez Glion (górna stacja znajduje się na wysokości 1968 m n.p.m.). Szczyt słynie ze wspaniałego widoku na Jezioro Genewskie i Alpy (➤ mapka)(➤ mapka).

• Montreux, podobnie jak kilka innych miejscowości w regionie Jeziora Genewskiego, zarówno w Szwajcarii, jak we Francji (przede wszystkim Genewa i Lozanna, ale też np. Évian-les-Bains), jest miejscem, gdzie organizowane były i są konferencje, kongresy, zjazdy i różnego rodzaju imprezy o wymiarze międzynarodowym. Jedną z najbardziej znanych była zorganizowana w 1936 roku konferencja dotycząca swobody żeglugi w tureckich cieśninach czarnomorskich, której postanowienia obowiązują do dziś. Z innych warto wymienić m.in. odbywające się każdego roku w Caux (we wspominanym wyżej pałacu znanym jako Caux-Palace) spotkania międzynarodowej organizacji pozarządowej Initiatives of Change / Initiatives et Changement, podpisanie w 2008 roku z inicjatywy Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża dokumentu noszącego nazwę "Document de Montreux sur les entreprises militaires et de sécurité privées", 13. szczyt państw francuskojęzycznych (zorganizowane w 2010 roku spotkanie spotkanie 30 szefów państw, w tym ówczesnego prezydenta Francji Nicolasa Sarkozy'ego), itp.
• Warto wiedzieć, że w Montreux działa kilka międzynarodowych prestiżowych szkół hotelarskich, kształcących ponad 2 tysiące studentów z całego świata.