Costa del Sol

Costa del Sol ("Wybrzeże Słońca") - to znany region turystyczny w południowej Hiszpanii, w Andaluzji, obejmujący długi na ok. 180 km malowniczy odcinek wybrzeża Morza Śródziemnego, rozciągający się mniej więcej od granicy prowincji Malaga z prowincją Kadyks (oznaczonej markerem ) do granicy z prowincją Grenada (oznaczonej markerem ), od północy (lub północnego zachodu) osłonięty kolejnymi pasmami łańcucha Gór Betyckich (➤ mapka)(➤ mapka). Na zachodzie Costa del Sol graniczy z odcinkiem wybrzeża znanym jako Costa de la Luz, na wschodzie - z Costa Tropical. Historycznie był to region położonych na wzgórzach pueblos blancos, "białych miast Andaluzji", i związanych z nimi wiosek rybackich na wybrzeżu. Niczym nie ograniczana, podporządkowana względom komercyjnym rozbudowa infrastruktury turystycznej regionu w drugiej połowie XX wieku w znacznym stopniu zmieniła na niekorzyść jego wygląd i charakter, jednak jego najważniejsze atrakcje - morze, plaże oraz to, co zachowało się z dawnej Andaluzji, wciąż przyciągają turystów z całego świata. Za główne miejscowości Costa del Sol uchodzą Estepona , Marbella , Fuengirola , Mijas , Benalmadena , Torremolinos , Malaga i Nerja . Wszystkie są łatwo dostępne z autostrady A-7 biegnącej wzdłuż wybrzeża.

Wybrzeże Morza Śródziemnego, w szczególności odcinek, który określany jest dzisiaj jako Costa del Sol, było zamieszkałe już w czasach prehistorycznych. W Starożytności, co najmniej od VIII wieku p.n.e., istniały tu osady założone przez Fenicjan (np. Malaga, założona w 770 roku p.n.e.). Poźniej cały rejon znalazł się w rękach Kartaginy, a następnie Rzymu (w czasach rzymskich przez Torremolinos przechodziła ważna droga prowadząca z Malagi do Kadyksu). Po upadku Cesarstwa Rzymskiego przez niedługi czas rządzili tu Wizygoci, a po nich Bizancjum. W VIII wieku zaczął się okres panowania Arabów, zakończony dopiero w końcu XV wieku, gdy prawie cały Półwysep Iberyjski podporządkowali sobie "królowie katoliccy", Ferdynand II Aragoński i Izabela I Kastylijska.

W okresie następującym po rekonkwiście gospodarka regionu oparta była na rolnictwie, handlu (w tym handlu winem) i rybołóstwie. Nie były to jednak czasy rozwoju - w znacznym stopniu z powodu powtarzających się klęsk żywiołowych i epidemii. Lepszy okres przyszedł w wieku XIX, gdy Malaga stała się jednym z bardziej zindustrializowanych miast w Hiszpanii. Później jednak miasto ponownie zaczęło podupadać, do czego w drugiej połowie XIX wieku przyczyniła się m.in. plaga filoksery, która zniszczyła winnice całego regionu.

W pierwszych dekadach XX wieku zaczęto dostrzegać turystyczny potencjał regionu. Pierwsze elementy infrastruktury w Maladze (np. plaża i kąpielisko znane jako Playa-Balneario Nuestra Señora del Carmen) powstały na przełomie drugiej i trzeciej dekady tego stulecia; w 1928 roku udostępniono chętnym pierwsze tereny golfowe w Torremolinos. Dalszy rozwój branży turystycznej uniemożliwiła jednak najpierw hiszpańska wojna domowa w latach 1936-1939, a poźniej druga wojna światowa.

Po drugiej wojnie światowej nastąpił przełom - region pueblos blancos budowanych na wzgórzach, w pewnym oddaleniu od wybrzeża, oraz związanych z nimi małych wiosek rybackich na wybrzeżu zaczął się szybko przekształcać w ciągnący się kilometrami pas hoteli, pensjonatów, restauracji, klubów, portów jachtowych i plaż wyposażonych we wszystko, czego mogli sobie zażyczyć goście, a także luksusowych rezydencji, chętnie kupowanych lub budowanych przez przybyszów z całego świata, dysponujących odpowiednimi środkami finansowymi. Przykładem Marbella, gdzie pierwsze hotele powstały na przełomie drugiej i trzeciej dekady XX wieku, ale która jeszcze po drugiej wojnie światowej liczyła nie więcej niż tysiąc mieszkańców. Początkiem zmian był rok 1943, gdy hiszpański arystokrata, Ricardo Soriano y Scholtz von Hermensdorff (1883-1973), urodzony w Salamance, przeprowadził się na wybrzeże, kupił posiadłość położoną niedaleko Marbelli, tworząc później wokół swej rezydencji zalążki infrastruktury turystycznej i popularyzując skutecznie rejon wśród znajomych. Po wojnie zaczęli tu przybywać kolejni znakomici goście - odwiedzając najpierw słynny Marbella Club (otwarty w 1954 roku), założony przez kuzyna Ricarda Soriano, później kupując własne rezydencje lub korzystając z szybko rozbudowującej się sieci hoteli dla najbardziej wymagających i najbogatszych gości.


W latach 60. XX wieku w miejscu położonym ok. 10 km na południowy zachód od Marbelli zbudowano luksusowy port jachtowy Puerto Banús, otwarty w 1970 roku w obecności Juana Carlosa (późniejszego króla Hiszpanii, wówczas księcia Asturii), Rainiera III, księcia Monako i jego małżonki, Grace Kelly, i innych osobistości. W latach 70. XX wieku (warto może przypomnieć, że były to ostatnie lata panowania w Hiszpaniii generała Franco) Marbella gościła m.in. byłego dyktatora Kuby, Fulgencia Batistę (który, zmuszony do ucieczki z Kuby, najpierw znalazł schronienie w rządzonej wówczas przez Antónia Salazara Portugalii, a później przeniósł się na Costa del Sol, gdzie zmarł w miejscowości Guadalmina niedaleko Marbelli), słynnego amerykańskiego finansistę Marca Richa, oskarżonego w 1983 roku o unikanie płacenia podatków (uniewinnionego przez prezydenta Clintona w 2001 roku), a także dysponujących nieograniczonymi środkami finansowymi gości z krajów arabskich.

Innym przykładem może być Torremolinos, do połowy XX wieku wioska rybacka. Na początku lat 50. XX wieku miejscowość zaczęly odwiedzać ówczesne gwiazdy świata filmu i show-biznesu (takie jak Grace Kelly, Ava Gardner, Orson Welles, Marlon Brando czy Frank Sinatra). W ciągu kilkunastu lat Torremolinos przekształciło się w ogromny ośrodek wypoczynkowy, z rozbudowaną infrastrukturą noclegową i gastronomiczną - co wkrótce poźniej powtórzyły inne miejscowości regionu, jak Benalmadena, Mijas czy Fuengirola. Dziś wielu uważa, że wszystko to poszło za daleko - wpływając niekorzystnie na środowisko, a także niszcząc, przynajmniej częściowo, tradycyjny andaluzyjski klimat regionu. Niezadowolenie budziło też i budzi przkształcanie Costa del Sol w "Costa del Crime", w wyniku osiedlania się tu coraz większej liczby osób, które, uciekając z krajów ich pochodzenia przed sprawiedliwością, budują na Costa del Sol coraz bardziej luksusowe rezydencje za nielegalnie zdobyte środki finansowe.

Niezależnie jednak od tego rodzaju zastrzeżeń region Costa del Sol, chociaż w ostatnich latach stracił nieco, jak się wydaje, na popularności, pozostaje jednym z najważniejszych regionów turystycznych Andaluzji i całej Hiszpanii, odwiedzanym przez miliony turystów z całego świata.



Miasto (ok. 80 tys. mieszkańcow) leży u stóp pasma górskiego Sierra Bermeja (z najwyższym szczytem Los Reales wznoszącym się na wysokość 1449 m n.p.m.), 91 km na południowy zachód od Malagi, stolicy prowincji, w zachodniej części Costa del Sol, między Marbellą a Gibraltarem . Estepona słynie ze słonecznego klimatu i pięknych plaż o łącznej długości ponad 20 km.

W samej Esteponie i w najbliższych okolicach nie ma wielkiej klasy zabytków, warto jednak zwiedzić starą część miasta, wciąż zachowującą andaluzyjski wygląd i klimat pueblo blanco. Jeśli ma się w Esteponie więcej czasu, można odwiedzić tutejsze niewielkie muzea, m.in. muzeum etnograficzne, muzeum paleontologiczne i muzeum korridy usytuowane na terenie areny (Plaza de Toros), zbudowanej w 1972 roku według projektu znanego hiszpańskiego architekta Juana Moro Urbano i służącej nie tylko jako miejsce, gdzie odbywają się korridy, lecz również jako sala koncertowa, sala kinowa oraz teren targowy. Interesujące muzeum archeologiczne, gdzie można m.in. zobaczyć słynną glinianą liczącą ponad 5 tys. lat figurkę znaną jako Wenus z Estepony, mieści się w dawnym ratuszu przy Plaza Blas Infantes.

Drugim odwiedzanym chętnie przez turystów rejonem Estepony są okolice portu (z licznymi kawiarniami, restauracjami i barami), promenada nadmorska oraz - przede wszystkim - plaże. Estepona może też być dobrą bazą wypadową do wycieczek: niecałe 50 km jest stąd do Gibraltaru, ok. 33 km do Marbelli; warto też pamiętać o położonym między Esteponą a Marbellą, oznaczonym markerem parku safari zwanym Selwo Aventura.




Miasto (ok. 140 tys. mieszkańców) leży 62 km na południowy zachód od Malagi, stolicy prowincji. Jest jedną z pierwszych, a także jedną z najbardziej elitarnych (przynajmniej w pierwszych dekadach drugiej połowy XX wieku) międzynarodowych miejscowości turystycznych na Costa del Sol. W latach 80. XX wieku sława Marbelli jako miejsca, gdzie mają rezydencje i wypoczywają członkowie rodzin królewskich, arystokraci, finansiści oraz przedstawiciele elit intelektualnych i artystycznych, z różnych przyczyn przygasła. Miasto wciąż jednak pozostaje jedną z najbardziej eksluzywnych miejscowości wypoczynkowych w Europie, zamieszkiwanych lub odwiedzanych przez różnego rodzaju celebrytów (a z drugiej strony także przez osoby skłonne raczej do pozostawania w cieniu, choć dysponujące ponadprzeciętnymi środkami finansowymi), a odcinek szosy N340, prowadzący w kierunku wspomnianego wyżej portu Puerto Banús, nazywany jest "złotą milą" (choć w rzeczywistości jest długi na jakieś 4 mile, około 6,5 km), ponieważ tu właśnie znajdują się posiadłości i rezydencje najbogatszych miłośników tego odcinka Costa del Sol (np. pałac króla Arabii Saudyjskiej), a nieruchomości w tych okolicach osiągają ceny odpowiednie dla bardzo ograniczonej grupy osób nimi zainteresowanych.

Warto jednak pamiętać, że Marbella, poza propozycjami dla tak szczególnych gości, obsługuje dziś również masowy ruch turystyczny - oferując tysiącom odwiedzających parędziesiąt kilometrów plaż i nadmorskich promenad, parki, przystanie jachtowe, kilka interesujących zabytków, zróżnicowaną infrastrukturę noclegową i gastronomiczną, a także repertuar imprez dostępnych dla osób o przeciętnych możliwościach finansowych.

Za główną ulicę w centrum Marbelli uchodzi Avenida Ramón y Cajal , a za główny plac - położony na północ od niej Plaza de los Naranjos , obsadzony drzewkami pomarańczowymi (stąd nazwa), zaprojektowany w stylu kastylijskiego Renesansu.

Stoją przy nim co najmniej trzy godne uwagi budynki: od strony północnej renesansowy ratusz z 1568 roku, od zachodu XVII-wieczne merostwo, Casa del Corregidor (warto zwrócić uwagę na gotyckie i renesansowe elementy jego fasady, a we wnętrzu na sufit w stylu mudejar oraz na freski), wreszcie Ermita de Nuestra Señor Santiago, mała kaplica, pochodząca prawdopodobnie z XV wieku i będąca jednym z najstarszych obiektów sakralnych miasta. Niedaleko Plaza de los Naranjos, na południowy wschód, stoi XVII-wieczny barokowy kościół, Iglesia de Santa María de la Encarnación, a nieco dalej, na północ, świątynia znana jako Ermita del Santo Cristo de la Vera Cruz, zbudowana w XV wieku i przebudowana w XVIII wieku.

Na południe od Avenida Ramón y Cajal znajduje się Paseo de la Alameda , mały ogród botaniczny z charakterystycznymi ławkami zdobionymi ceramiką. Stąd w stronę morza, plaży i jednej z dwu przystani jachtowych w Marbelli, oznaczonej markerem prowadzi wyłączona z ruchu samochodowego Avenida del Mar , z fontannami i rzeźbami wykonanymi według projektów Salvadora Dalego.








Dość duże miasto (ok. 80 tys. mieszkańców), położone około 35 km na południowy zachód od Malagi, stolicy prowincji. Mijas jest popularnym celem wycieczek wśród turystów spędzających wakacje na Costa del Sol.

Historyczne centrum (Mijas Pueblo), utrzymane w stylu pueblos blancos, "białych miast Andaluzji", jest położone na stokach masywu Mijas (Sierra de Mijas), na wysokości ok. 428 m n.p.m.

Druga, rezydencjalna i handlowa dzielnica miasta, sąsiaduje z Feungirolą; trzecia część - Mijas Costa - ciągnie się wzdłuż wybrzeża.




Dość duże miasto (ponad 60 tys. mieszkańców), położone około 20 km na południowy zachód od Malagi, stolicy prowincji. Benalmadena (pisownia oryginalna: Benalmádena, z akcentem nad drugim "a") jest jedną z najpopularniejszych miejscowości turystycznych na Costa del Sol, znaną poza tym z największej na Zachodzie (wysokiej na 33 m) stupy buddyjskiej, zbudowanej w 2003 roku przez miejscową buddyjską wspólnotę religijną i odtąd odwiedzanej przez pielgrzymów i turystów.

Miasto składa się z trzech części. Najstarsza część (Benalmádena Pueblo), utrzymana częściowo w stylu pueblos blancos, "białych miast Andaluzji", jest położona najbardziej na zachód, na stokach masywu Mijas, na wysokości ok. 200 m n.p.m. Drugą częścią Benalmadeny jest Arroyo de la Miel - główna dzielnica rezydencjalna i handlowa miasta. Tu znajduje się park rozrywki, zwany Tivoli World oraz dolna stacja kolejki linowej, którą można wyjechać na szczyt Calamorro, niewysoki, bo wznoszący się na zaledwie 769 m n.p.m., ale oferujący interesujący widok na duży odcinek wybrzeża i pobliskie góry (w tym na pasmo Sierra Nevada). Nad samym morzem położona jest dzielnica otaczająca port jachtowy (Benalmádena Costa), z plażami (po obu stronach portu) oraz rozbudowaną infrastrukturą turystyczną, hotelami, restauracjami i sklepami, klubami, itp. a także dwoma akwariami morskimi, Sea Life Benalmádena i Selwo Marina.




Dość duże miasto (ok. 70 tys. mieszkańców), położone około 17 km na południowy zachód od Malagi, stolicy prowincji.

Torremolinos jest jedną z najpopularniejszych miejscowości turystycznych na Costa del Sol, słynącą z nadmorskiej promenady i długich piaszczystych plaż (takich jak plaża Carihuela, ciągnąca się w kierunku Benalmadeny, lub plaża Bajondillo, bliżej centrum), ale przede wszystkim z luksusowych hoteli, restauracji, klubów oraz hałaśliwych imprez rozrywkowych. Warto wiedzieć, że imprezy te wymykają się dość często spod kontroli organizatorów i uczestników, przez co miasto nie jest raczej miejscem, którw można by polecać rodzinom z dziećmi lub urlopowiczom liczącym na spokojny wypoczynek.





Malaga (pisownia oryginalna Málaga, z akcentem nad pierwszym "a"), licząca ok. 570 tys. mieszkańców, leży 128 km na południowy wschód od Sewilli, stolicy Andaluzji. Jest stolicą prowincji o tej samej nazwie, ważnym portem pasażerskim i handlowym oraz ośrodkiem finansowym i gospodarczym południowej Hiszpanii. Uważane jest też za główne miasto Costa del Sola. Malaga, miasto z bardzo długą historią, z interesującymi zabytkami i infrastrukturą kulturalną, znana też jako miasto rodzinne Pabla Picasso, jest dziś jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych w Hiszpanii, odwiedzaną przez kilka milionów gości rocznie.

Malaga leży u stóp niewysokiego pasma górskiego Montes de Málaga, nad rzeką Rio Guadalmedina. Za najważniejsze atrakcje Malagi (poza plażami i wszystkim, co jest związane z morzem) uchodzą zachowane fragmenty dawnych murów miejskich (fenickich, rzymskich i późniejszych), pozostałości budowli rzymskich i arabskich, obiekty sakralne wzniesione po przejęciu Malagi przez chrześcijańskich władców Hiszpanii (w tym katedra - Catedral de la Encarnación), a także muzea, w tym dwa muzea związane z osobą i twórczością urodzonego w Maladze Pabla Picassa. Większość zabytków, w każdym razie wszystkie wymienione wyżej, znajduje się na lewym brzegu Rio Guadalmedina, na północ od portu, położonego w pobliżu ujścia rzeki do Morza Śródziemnego.

Warto wiedzieć, że od kilku stuleci corocznie obchodzone są w Maladze uroczystości Wielkiego Tygodnia (Semana Santa), z odbywającymi się codziennie od Niedzieli Palmowej do Wielkiej Niedzieli procesjami, podczas których noszone są ogromne, ważące niekiedy kilkaset kilogramów platformy-ołtarze (tronos), upamiętniające wydarzenia Wielkiego Tygodnia. Obchody te mają oczywiście przede wszystkim charakter religijny, jednak ich niezwykła widowiskowość sprawia, że stanowią atrakcję przyciągającą zawsze rzesze turystów. Wielu turystów przyjeżdża też do Malagi specjalnie w sierpniu, gdy odbywa się Feria de Málaga, festiwal folklorystyczny (flamenco, korridy, itp.); inni odwiedzają Malagę w kwietniu, gdy odbywa się tu festiwal filmowy znany jako Festival de Málaga Cine Español, uważany za najważniejszy na świecie festiwal oświęcony kinematografii hiszpańskiej.

• Region Costa del Sol jako całość nie stanowi odrębnej jednostki administracyjnej i nie ma w tym sensie oznaczonych granic, dlatego w różnych źródłach granice te są różnie rysowane. Na ogół nie przyjmuje się definicji węższej niż przyjęta na tej stronie, natomiast dość często można spotkać się z szerszą definicją, przy której do Costa del Sol należą też niektóre miejscowości powincji Kadyks (zachodnią granicę Costa del Sol stanowi według tej definicji Gibraltar), a także, na wschodzie, odcinek wybrzeża należący do prowincji Grenada, mniej więcej do miejscowości Motril. Poza tym rozróżnia się Costa del Sol Occidental (istnieje też jednostka podziału terytorialnego, comarca, o tej samej nazwie) oraz wschodnią część Costa del Sol (niekiedy nazywaną Costa del Sol Oriental). Wydaje się jednak, że z punktu widzenia turysty rozróżnienie to nie ma znaczenia.