Grossglockner Hochalpenstrasse

Słynna widokowa alpejska trasa samochodowa (droga nr 107) w Wysokich Taurach, w Austrii, długa na 48 km, prowadząca z Fusch an der Glocknerstrasse do Heiligenblut am Grossglockner , z odgałęzieniem do Franz-Josefs-Höhe , punktu widokowego na wysokości 2369 m n.p.m., u stóp najwyższego szczytu Austrii, znanego jako Großglockner (3798 m n.p.m.), nad lodowcem Pasterze. Inne słynne punkty trasy to Edelweissspitze (2571 m n.p.m.), najwyższy punkt drogi, oferujący wspaniałą panoramę Alp, oraz przełęcz Hochtor (2504 m n.p.m.), znana już w Starożytności jako kluczowe przejście na transalpejskim szlaku handlowym (➤ mapka)(➤ mapka). Idea budowy drogi - jako atrakcji mającej przyciągać turystów zagranicznych - powstała w latach 20. XX wieku; sama budowa prowadzona była w latach 1930-1935. Dziś przyjeżdża tu około miliona turystów rocznie. Droga jest płatna i otwarta tylko w miesiącach letnich.

Jak wspomniano przed chwilą, droga została zbudowana w latach 1930-1935. Historia projektu sięga pierwszej połowy lat 20. XX wieku, gdy Franz Wallack, inżynier z Karyntii, otrzymał zlecenie wytyczenia w Wysokich Taurach prowadzącej przez przełęcz Hochtor wysokogórskiej drogi widokowej, której głównym celem miało być przyciągnięcie do Austrii zamożnych turystów z zagranicy; nie bez znaczenia był też fakt, że podjęcie budowy drogi w sytuacji głębokiego kryzysu ekonomicznego, w jakim znalazła się Austria po I wojnie światowej, mogło dać zatrudnienie tysiącom ludzi, a skala przedsięwzięcia mogła podreperować nadszarpnięty prestiż dawnego mocarstwa.


Przebieg zaprojektowanej drogi pokrywał się mniej więcej ze znanym od Starożytności transalpejskim szlakiem handlowym (którego najwyższym punktem stanowiła wspomniana wyżej przełęcz Hochtor, położona na wysokości 2504 m n.p.m.), szczególnie intensywnie eksloatowanym począwszy od schyłku Średniowiecza. Podczas budowy drogi odkryto wiele przedmiotów z czasów przedrzymskich (w tym biżuterię i monety celtyckie), z których najstarsze pochodzą, jak się szacuje, z VI-V wieku p.n.e., rzymskich (posążek Herkulesa, fragmenty statuetek, monety) z okresu między II wiekiem p.n.e. a VI wiekiem n.e., a także liczne pozostałości związane z handlem transalpejskim od początku czasów nowożytnych. Wysokie Taury - zwłaszcza masyw górski położony między lodowcem Pasterze a rejonem dzisiejszej miejscowości Badgastein - znane były też od dawna jako tereny złotonośne, eksloatowane aż do początków XVII wieku (jeszcze w połowie XVI wieku wydobywano tu rocznie kilkaset kilogramów złota).

Franz Wallack miał podobno nadzieję, że drogę, po jej ukończeniu, będzie odwiedzać 120 tys. osób rocznie, ale już w 1938 roku było już prawie 400 tys. odwiedzających, a dziś stanowi jedną z największych atrakcji turystycznych Austrii, odwiedzanych rocznie przez ok. 1 mln turystów z całego świata, porównywalną z Wiedniem czy Salzburgiem.


Jednym z najbardziej interesujących punktów drogi jest Edelweissspitze - szczyt o wysokości 2571 m n.p.m., stanowiący najwyższy punkt Grossglockner Hochalpenstrasse. Na szczyt prowadzi utwardzona, długa na 1,5 km, kręta i miejscami bardzo stroma droga odgałęziająca się od Grossglockner Hochalpenstrasse, w pobliżu przełęczy Fuscher Törl. Ze szczytu przy dobrej widoczności można zobaczyć ok. 30 "trzytysięczników" - szczytów alpejskich o wysokości przekraczającej 3000 m. Wjazd na Edelweissspitze nie był elementem pierwotnego projektu - Wallack wybudował ten odcinek z zaoszczędzonych środków. Warto wiedzieć, że pierwotnie szczyt Edelweissspitze był nieco wyższy niż obecnie, ale został o kilka metrów obniżony podczas budowy parkingu i stojących dziś na szczycie budynków.

Drugim kluczowym punktem drogi jest przełęcz Hochtor. Przełęcz, jako przełęcz drogowa, leży na granicy austriackich regionów Salzburga (od strony północnej) i Karyntii (od strony południowej). Granicę przekracza się w tunelu o długości 311 m, poprowadzonym pod właściwą przełęczą Hochtor (2575 m), oddzielającą masywy zwane Glocknergruppe, z najwyższym szczytem Grossglockner (3798 m) i Goldbergruppe, z najwyższym szczytem Hocharn (3254 m). Na przełęczy - korzystając z tablic informacyjnych - można zapoznać się z historią szlaku jako tradycyjnego transalpejskiego szlaku handlowego oraz z historią Hochalpenstrasse jako atrakcji turystycznej; organizowane są tu też, oprócz ekspozycji stałej, wystawy czasowe. Z parkingów po obu stronach tunelu, podobnie jak z całej drogi, rozciągają się wspaniałe widoki (w szczególności na południe, w stronę Karyntii). Jeśli jedzie się od strony Fusch an der Glocknerstrasse, od bramek w Ferleiten do przełęczy jest 26 km; jeśli jedzie się od strony Heiligenblut - 15 km.

Mniej więcej w połowie drogi między przełęczą Hochtor a Heiligenblut od głównej drogi odgałęzia się w prawo (na zachód) droga prowadząca do Franz-Josefs-Höhe (bardziej oficjalnie: Kaiser-Franz-Josefs-Höhe) - ośrodka turystycznego położonego na niewielkim plateau na wysokości 2369 m n.p.m.

Nazwa miejsca bierze się stąd, że w 1856 roku odwiedziła ten rejon austriacka para cesarska, Franciszek Józef I (Franz Joseph I) i cesarzowa Elżbieta. Drogę do plateau Franz-Josefs-Höhe doprowadzono w 1932 roku; sam ośrodek turystyczny, w takim mniej więcej kształcie, w jakim funkcjonuje do dzisiaj, z parkingami, lokalami gastronomicznymi, salami wystawowymi, kinem, obserwatorium im. Swarowskiego ze sprzętem do obserwowania zwierząt, a także alpinistów działających w ścianach masywu Glocknera, itp., zbudowano po roku 1981, gdy powstał Park Narodowy Wysokie Taury (Nationalpark Hohe Tauern). Z platformy widokowej rozciąga się wspaniały widok na najwyższy szczyt Austrii, Grossglocknera (3798 m n.p.m.), a także na najdłuższy w Alpach Wschodnich lodowiec, zwany Pasterze.