Stampa

Miejscowość licząca ok. 600 mieszkańców, położona w dolinie Val Bregaglia, w szwajcarskim kantonie Gryzonia, 108 km na południe od Churu , stolicy Gryzonii, 37 km na południowy zachód od Sankt Moritz , 28 km na południowy zachód od Silvaplany , 16 km na południowy zachód od przełęczy Malojapass , łączącej dolinę Val Bregaglia z Górną Engadyną, 20 km na wschód od Chiavenny we Włoszech (➤ mapka)(➤ mapka). Miejscowość turystyczna, atrakcyjna dla osób uprawiających turystyką pieszą lub rowerową, a także zainteresowanych historią i kulturą regionu, znana w szczególności jako miejscowość rodzinna Giacomettich. Dojazd drogą 3.

Miejscowość Stampa leży na wysokości 994 m, nad rzeką Mera (w dialekcie lombardzkim, którym mówi większość mieszkańców: Maira), między Vicosoprano a oznaczonym markerem zwężeniem doliny Val Bregaglia, w którym na przełomie XIII i XIV wieku stanął zamek i kościół oraz gdzie wzniesiono fortyfikacje strzegące przejścia między górną i dolną cześcią doliny, Sopraporta i Sottoporta (zob. Castelmur).

Do końca 2009 roku Stampa była siedzibą osobnej gminy, składającej się z dwóch nie połączonych ze sobą obszarów. Mniejszy z nich obejmował samą Stampę i kilka sąsiadujących z nią miejscowości, w tym miejscowość Coltura na zachód od Stampy, gdzie stoi m.in. zabytkowa budowla znana jako Palazzo Castelmur, a także, na wschód od Stampy, Borgonovo , z zabytkowym kościołem San Giorgio i przykościelnym cmentarzem, na którym są pochowani m.in. trzej przedstawiciele wspomnianej wyżej słynnej artystycznej rodziny Giacomettich, Givanni Giacometti (1868-1933), jeden z jego synów, Alberto (1901-1966) i kuzyn, Augusto (1877-1947) - zob. Borgonovo). Drugą, znacznie większą część gminy stanowiły tereny wokół przełęczy Malojapass i miejscowości Maloja, sięgające na wschód od przełęczy brzegów zachodniej części Jeziora Silsersee (zob. Stampa-Maloja). Od 1 stycznia 2010 Stampa jest jedną z miejscowości utworzonej wówczas nowej gminy Bregaglia (powstałej z połączenia dawnych gmin Vicosoprano, Stampa, Bondo, Soglio i Castesegna), ze stolicą w Promontogno.

. Za najważniejszą atrakcję Stampy uchodzi tzw. Ciäsa Granda - stojący w pobliżu Mery budynek wzniesiony w 1581 roku, dziś mieszczący przyrodnicze, historyczne i etnograficzne muzeum doliny Val Bregaglia; można tu też obejrzeć interesującą kolekcję dzieł Giacomettich i innych artystów. Niedaleko Ciäsa Granda można też zwiedzić położone tuż obok budynku znanego jako Casa Piz Duan (gdzie urodził się Giovanni Giacometti), dziś funkcjonującego jako hotel, pracownię Giacomettich (Atelier Giacometti), mieszczącą się w zaadaptowanej w 1906 roku dawnej stajni.



Do wspomnianej wyżej miejscowości Coltura, dawniej należącej do gminy Stampa, można dojechać przejeżdżając na prawy brzeg Mery przez oznaczony markerem zabytkowy most. Głównym zabytkiem jest tu Palazzo Castelmur (budynek znany jest też jako Castello Castelmur), którego część północną zbudował Giovanni Redolfi w 1723 roku, a południową, z charakterystycznymi wieżami w stylu mauretańskim, baron Giovanni de Castelmur w latach 1850-55. Pałac, stanowiący dziś własność gminy Bregaglia, jest wraz z pięknymi ogrodami dostępny w lecie dla zwiedzających; mieści się tu też archiwum.

Markerem jest oznaczony stojący na skraju lasu, na zachód od Coltury, zabytkowy ewangelicki kościół św. Piotra (San Pietro), zbudowany pod koniec pierwszej połowy XVIII wieku na fundamentach kaplicy istniejącej w tym miejscu przed przyjęciem przez mieszkańców Reformacji. We wnętrzu warto zwrócić uwagę na Il mattino della resurrezione, dzieło Augusta Giacomettiego z 1915 roku.