Monte Rosa

Monte Rosa - to potężny masyw górski we wschodniej części Alp Pennińskich (Walijskich), położony na granicy Szwajcarii (kanton Wallis / Valais) i Włoch (Dolina Aosty i Piemont). Najwyższy szczyt masywu, Dufourspitze, wznoszący się na wysokość 4634 m n.p.m., jest drugim pod względem wysokości szczytem Alp i najwyższym szczytem Szwajcarii. Pierwsze wejście: 1 sierpnia 1855 roku (John Birckbeck, Charles Hudson, Edward Stephenson, James Symth i Christopher Smyth oraz przewodnicy - Matthäus Zumtaugwald, Johannes Zumtaugwald i Ulrich Lauener).

Sformułowanie "masyw Monte Rosa" albo "grupa Monte Rosa" rozumiane jest w literaturze w sensie szerszym lub węższym. W szerszym sensie przez "masyw Monte Rosa" rozumie się dużą grupę górską obejmującą ponad 20 czterotysięczników, zajmującą wschodnią część Alp Pennińskich, od położonej między Matterhornem a masywem Breithornu przełęczy Theodulpass na zachodzie do przełęczy Monte-Moro-Pass / Passo del Monte Moro na wschodzie. Tak rozumiana grupa Monte Rosa obejmuje kilkanaście szczytów położonych na granicy szwajcarsko-włoskiej, oraz kilka szczytów położonych w graniach bocznych, po obu stronach granicy. Na granicy szwajcarsko-włoskiej leżą m.in. (od zachodu): Breithorn (najwyższy z pięciu wierzchołków tej góry, wznoszący się na wysokość 4165 m, oznaczony jest markerem ), Pollux (4091 m), Castor (4221 m), zachodni (4481 m) i wschodni (4527 m) wierzchołek masywu Lyskamm, Ludwigshöhe (4342 m), Parrotspitze (4436 m), cztery wierzchołki masywu Monte Rosa w węższym sensie tego terminu, tzn. Signalkuppe / Punta Gnifetti (4554 m), Zumsteinspitze (4563 m), Dufourspitze (4634 m) i Nordend (4609 m), wreszcie Jägerhorn (3970 m), Cima di Jazzi (3803 m), Schwarzberghorn (3609 m) i Monte Moro (2985 m). Do grupy (masywu) Monte Rosa w szerszym sensie tego terminu zalicza się też odchodzące od głównej grani Alp granie boczne, w tym zwłaszcza (po stronie włoskiej) grań znaną jako Cresta Indren / Indengrat, biegnącą od Ludwigshöhe w kierunku południowym (wzdłuż granicy włoskich regionów Dolina Aosty i Piemont), ze szczytami Balmenhorn (4176 m), Piramide Vincent (4215 m), Punta Giordani (4046 m) i Punta Indren 3260 m), zaś po stronie szwajcarskiej Findelngrat ze szczytem Stockhorn (3352 m).

Po stronie szwajcarskiej miejscowością położoną najbliżej centralnej grupy masywu Monte Rosa jest Zermatt w dolinie Mattertal, zaś po stronie włoskiej - miejscowość Gressoney-La-Trinité w dolinie bocznej Doliny Aosty, Valle del Lys, Alagna Valsesia w prowincji Vercelli w Piemoncie, oraz Macugnaga w prowincji Verbano Cusio Ossola, także w Piemoncie.

W węższym sensie pod nazwą "masyw Monte Rosa" rozumie się centralną grupę czterech najwyższych szczytów całego masywu w sensie użytym wyżej, tzn. ułożone mniej więcej południkowo szczyty (od południa): Signalkuppe / Punta Gnifetti (4554 m), Zumsteinspitze / Punta Zumstein (4563 m), Dufourspitze (4634 m) i Nordend (4609 m). Nazwa najwyższego z nich (w wersji francuskiej: Pointe Dufour) pochodzi od nazwiska szwajcarskiego generała, inżyniera i kartografa Guillaume'a Henri Dufoura (1787-1975), który m.in. sporządził mapę topograficzną Szwajcarii, a także był, wraz m.in. z Henri Dunantem, współzałożycielem Czerwonego Krzyża i pierwszym przewodniczącym tej organizacji. Również nazwa "Zumsteinspitze" i "Punta Gnifetti" pochodzą od nazwisk: "Zumsteinspitze" od nazwiska Josepha Zumsteina, członka zespołu, który jako pierwszy wszedł na tę górę 1 sierpnia 1820 roku (w przekonaniu, że osiąga najwyższy wierzchołek masywu), zaś "Punta Gnifetti" od nazwiska księdza z Alagna Valsesia, Giovanniego Gnifetti, który (z przewodnikami) wszedł na ten wierzchołek 9 sierpnia 1842 roku. Od jego nazwiska pochodzi też nazwa przełęczy (Colle Ginfetti) położonej na wysokości 4450 m n.p.m. między Zumsteinspitze i Punta Gnifetti, a także oznaczonego markerem schroniska Capanna Giovanni Gnifetti (3647 m). Nieco poniżej schroniska Gnifetti stoi Rifugio Città di Mantova (3498 m), a na samym szczycie Punta Gnifetti - położone najwyżej w Europie, otwarte w 1893 roku schronisko Capanna Regina Margherita, biorące swą nazwę od imienia królowej Małgorzaty Sabaudzkiej.

Po szwajcarskiej stronie grani spod masywu Monte Rosa spływają wielkie lodowce: Gornergletscher i Grenzgletscher . Wschodnia, wychodząca na włoską stronę ściana masywu, o wysokości 2470 metrów, jest najwyższą ścianą w Alpach. Droga "normalna" od strony szwajcarskiej na Monte Rosa prowadzi przez schronisko Monte Rosa-Hütte (2795 m), do którego można dojść od stacji Rotenboden (przedostatniej stacji kolejki Gornergrat-Bahn z Zermatt na Gornergrat ). Punktem wyjścia drogi na Monte Rosa od strony włoskiej może być stacja kolejki na Punta Indren (3260 m), dokąd można wyjechać z przełęczy Passo dei Salati (2980 m), na którą z kolei można dostać się wyciągami zarówno z Gressoney-La-Trinité (markerem oznaczone jest schronisko Rifugio Gabiet), jak z Alagna Valsesia . Z Punta Indren droga prowadzi do jednego z wyżej wspomnianych schronisk, Capanna Gnifetti lub Rifugio Città di Mantova , następnie przez Capanna Margherita na szczycie Signalkuppe / Punta Gnifetti i dalej granią. Wejście na Dufourspitze, podobnie jak na inne wierzchołki Monte Rosa, nie uchodzi za szczególnie trudne pod względem technicznym, nie jest jednak wycieczką turystyczną, lecz poważną wyprawą wysokogorską, dostępną tylko dla osób odpowiednio przygotowanych i wyposażonych.


Wokół całej grupy Monte Rosa (w szerszym sensie tego terminu) prowadzi długi (162,5 km) i wymagający dobrej kondycji i doświadczenia (łącznie ponad 13 km podejścia, z najwyższym punktem trasy na wysokości 3295 m) szlak trekkingowy, uważany za jeden z najbardziej interesujących w Alpach Pennińskich (Walijskich), ale zarazem za jeden z najtrudniejszych (osoby mniej doświadczone powinny wybierać się w tę drogę z przewodnikiem).

Zazwyczaj opisuje się Tour Monte Rosa jako wyprawę podzieloną na 9 etapów biegnącą w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu wskazówek zegara. Szlak prowadzi z Zermatt przez graniczną przełęcz Theodulpass (3295 m) i przełęcz Colle Superiore delle Cime Bianche (2982 m) do włoskiej miejscowości Saint Jacques w dolinie Ayas (Val d'Ayas), następnie przez położoną na wysokości 2672 m n.p.m. przełęcz Bettaforca (Colle Bettaforca) do Gressoney-La-Trinité w dolinie Lys (Valle del Lys). Dalej droga biegnie przez schronisko Gabiet i przełęcz Col d'Olen (2881 m) do miejscowości Alagna Valsesia w prowincji Vercelli należącej już do regionu Piemont, a następnie przez Colle del Turlo (2738 m) do miejscowości Macugnaga w prowincji Cusio Ossola. Z Macugnaga szlak prowadzi dalej przez położoną w głównej grani Alp, na wysokości 2868 m n.p.m., przełęcz Monte-Moro-Pass (Passo del Monte Moro), słynacą z widoku na wschodnią ścianę masywu Monte Rosa, do szwajcarskiej miejscowości Saas-Fee w dolinie Saastal, a następnie przez Grächen i Europahütte w pobliżu miejscowości Randa w dalinie Mattertal - z powrotem do Zermatt. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie ➤ zermatt.ch (wpisując do wyszukiwarki na tej stronie hasło "Tour Monte Rosa - Matterhorn").