Matterhorn

Matterhorn (nazwa francuska: Mont Cervin, włoska: Monte Cervino) (➤ mapka)(➤ mapka) - to wznoszący się na wysokość 4478 m n.p.m. szczyt położony w Alpach Pennińskich (Walijskich), na granicy Szwajcarii i Włoch, o charakterystycznym kształcie piramidy, uważany za jeden z najpiękniejszych szczytów alpejskich i będący jednym z najbardziej rozpoznawalnych szczytów górskich na świecie. Zdobycie w 1865 roku Matterhornu, wcześniej uważanego za górę niedostepną, było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii alpnizmu.

Matterhorn leży w grani głównej Alp, na południowym krańcu doliny Mattertal , jednej z dolin bocznych doliny Rodanu, odgałęziającej się od doliny Rodanu w Visp , miejscowości położonej między Sionem , stolicą kantonu Valais, a Brig . Od południa pod Matterhorn podchodzi dolina Valtournenche , odgałęziająca się od doliny rzeki Dora Baltea w Châtillon (zjazd z autostrady: Châtillon / Saint-Vincent)

Szwajcarską miejscowością położoną najbliżej Matterhorn jest Zermatt , jedna z najsłynniejszych miejscowości turystycznych w całych Alpach. Od strony włoskiej najbliżej Matterhornu leży Breuil-Cervinia , miejscowość należąca do gminy Valtournenche zajmującej dużą część doliny o tej samej nazwie, znana przede wszystkim jako duży ośrodek narciarski.

Matterhorn leży we wschodniej części Alp Pennińskich (Walijskich), w głównej grani tego łańcucha, w rejonie znanym z wyjątkowo dużego nagromadzenia wysokich, przekraczających 4000 m szczytów alpejskich. Na zachód i północny zachód od Matterhornu leżą m.in. takie szczyty, jak Dent d'Hérens (4174 m) i Dent Blanche (4356 m), na północ i północny wschód - dwa najwyższe szczyty Alp leżące w całości na terytorium Szwajcarii, Weisshorn (4506 m n.p.m.) i Dom (4545 m), zaś na wschód - masyw Breithornu (4164 m) oraz masyw Monte Rosy z najwyższym szczytem Szwajcarii, Dufourspitze / Pointe Dufour (4634 m). Turyści, którzy często przyjeżdżają do Zermatt tylko po to, by chociaż raz zobaczyć na własne oczy legendarną górę, mogą podziwiać jej słynne granie i ściany z samego Zermatt, z grzbietu noszącego nazwę Gornergrat (obserwatorium astronomiczne, hotel i górna stacja słynnej kolejki górskiej - położone w pobliżu szczytu, na wysokości 3089 m n.p.m.), albo z platformy widokowej usytuowanej w pobliżu szczytu Klein Matterhorn , stanowiącego zachodni kraniec grzbietu prowadzącego od masywu Breithornu ku przełęczy Theodulpass (3301 m).

Matterhorn ma dwa wierzchołki (wznoszące się na prawie tę samą wysokość) stanowiące dwa końce 100-metrowej skalnej grani biegnącej z południowego zachodu na północny wschód i wyznaczającej na tym odcinku granicę między Szwajcarią a Włochami. Wysoki na 4478 m n.p.m. wierzchołek północno-wschodni stanowi kulminację północno-wschodniej grani masywu, znanej jako Hörnligrat, leżącej w całości na terytorium Szwajcarii, skierowanej w stronę szczytu Oberrothorn ; markerem oznaczone jest położone na wysokości 3260 m n.p.m. bodaj najważniejsze i najpopularniejsze schronisko w rejonie Matterhornu, Hörnlihütte.

Wierzchołek południowo-zachodni jest zaledwie o 1 m niższy - doprowadza do niego od strony szczytu Testa del Leone (3715 m), przez Pic Tyndall (4241 m), grań Cresta del Leone (markerem oznaczone jest położone między tymi dwma szczytami inne ważne schronisko, Rifugio Jean-Antoine Carrel, położone na wysokości 3830 m). Droga granią Hörnli była drogą pierwszych zdobywców Matterhornu i jest dziś uważana za "normalną" drogę na Matterhorn od strony szwajcarskiej; droga granią Leone jest "normalną" drogą od strony włoskiej. Dwie pozostałe granie Matterhornu - to grań północno-zachodnia, Zmuttgratt, skierowana ku szczytowi Wandfluehorn , oraz grań południowo-wschodnia, Furggengrat, biegnąca w stronę Klein Matterhorn . Ponieważ granica między Szwajcarią a Włochami biegnie wzdłuż grani Leone, a następnie wzdłuż Furggengrat, więc zachodnia (wysoka na 1400 m), północna (1200 m) i wschodnia (1000 m) ściana Matterhornu znajdują się w Szwajcarii, zaś południowa (1350 m) zamyka włoską dolinę Valtournenche. Wszystkie cztery granie i wszystkie cztery ściany Matterhornu są terenem intensywnego działania wspinaczy. Jeśli chodzi o granie, najtrudniejsza jest droga granią Furggen; jeśli chodzi o ściany, za najtrudniejszą uchodzi ściana północna, zaliczana do najtrudniejszych ścian alpejskich w ogóle, obok np. północnej ściany Eigeru czy północnej ściany Grandes Jorasses.

Matterhorn był długo uważany za górę niedostępną. Został zdobyty jako jeden z ostatnich wielkich szczytów alpejskich 14 lipca 1865 roku przez siedmioosobowy zespół Edwarda Whympera - obok Whympera w jego skład wchodzili Charles Hudson, Douglas Hadow i Lord Francis Douglas, oraz przewodnicy Michel Croz, Peter Taugwalder ojciec i Peter Taugwalder syn. Wrócili tylko Whymper i Taugwalderowie, pozostali zginęli spadając w przepaść podczas zejścia ze szczytu. Trzy dni później od strony włoskiej, granią Leone, weszli na szczyt Jean-Antoine Carrel and Jean-Baptiste Bich (pierwsi zdobywcy weszli na szczyt od strony szwajcarskiej, granią Hörnli). Zdobycie Matterhornu zostało uznane za jedno z najwybitnejszych osiągnięć w historii alpinizmu, a ponadto - w dużej mierze w wyniku opublikowania przez Whympera w 1871 roku książki Scrambles Amongst the Alps in the Years 1860-69 opisującej m.in. zdobycie szczytu, która szybko stała się bestsellerem na skalę światową - zapoczątkowało lawinowy wzrost zainteresowania Alpami, początkowo głównie w sezonie letnim, później, od pierwszych dekad XX wieku, także w sezonie zimowym. Dziś Matterhorn jest jedną z najsłynniejszych gór na świecie, górą-symbolem, a Zermatt odwiedza każdego roku ponad 2 miliony turystów.


Dziś drogi wspinaczkowe prowadzące na Matterhorn, mające niegdyś kluczowe znaczenie dla historii alpinizmu, nie są już (poza niektórymi drogami na ścianie północnej) uważane za szczególnie trudne (zwłaszcza, że na wielu z nich można korzystać ze stałych ubezpieczeń), choć góra wciąż pozostaje marzeniem i niemal obowiązkowym etapem kariery każdego alpinisty (każdego roku próbuje wejść na Matterhorn podobno ok. 3 tys. osób). Najpopularniejszą drogą na szczyt Matterhornu jest droga pierwszych zdobywców, granią Hörnli, choć dziś zazwyczaj korzysta się z kolejki, którą można dojechać do położonej na wysokości 2552 m n.p.m. stacji Schwarzsee (biorącej nazwę od nazwy pobliskiego niewielkiego jeziora), skąd w ciągu ok. 2 godzin można podejść do wspomnianego wyżej schroniska Hörnlihütte (3260 m), otwartego w 1880 roku, a więc 15 lat po zdobyciu szczytu przez Whympera, gdzie można przenocować; droga włoska, granią Leone, a także droga granią Zmutt, są także popularne. Trzeba jednak podkreślić, że wszystkie drogi na Matterhorn, nawet te uważane dziś za stosunkowo łatwe, są dostępne wyłącznie dla zaawansowanych alpinistów, przy czym nawet oni powinni podchodzić do wyprawy na tę piękną, lecz niebezpieczną górę (z której, jak się szacuje, nie wróciło już ponad 500 osób) ze szczególną powagą i starannością.