Sella

Grupa górska położona w Dolomitach, w północnych Włoszech, na granicy regionów Trydent-Górna Adyga i Wenecja Euganejska, ok. 35 km na wschód od Bolzano , ok. 25 km na zachód od Cortiny d'Ampezzo (➤ mapka)(➤ mapka). Najwyższym szczytem grupy jest Piz Boè (3152 m). Rejon grupy Sella jest jednym z najpopularniejszych rejonów turystycznych w Dolomitach, zarówno w sezonie letnim, jak w zimie.


Sella / Gruppo del Sella (nazwa niemiecka: Sellagruppe) jest grupą górską o charakterze płaskowyżu otoczonego ladyńskimi (zob. Ladinia) dolinami Val di Fassa, Val Gardena, Val Badia i Val Cordevole; można ją objechać samochodem, zaczynając np. w Canazei i jadąc najpierw na północ drogą SS48, a od punktu - SS242, przez Pian Schiavaneis (1850 m) i przełęcz Passo Sella (2240 m), do oznaczonego markerem skrzyżowania dróg SS242 i SS243, następnie jadąc drogą SS243 przez przełęcz Passo Gardena (2136 m) i Colfosco do Corvary , skąd na południe drogą SS244 przez przełęcz Passo Campolongo (1875 m) do Arabby , i wreszcie z Arabby, na zachód, drogą SR48, przez przełęcz Passo Pordoi (2239 m) do wspomnianego wyżej połączenia z drogami SS48 i SS242, skąd można wrócić do Canazei.

Masyw, z wyglądu (zwłaszcza gdy widzi się całość grupy z pewnego oddalenia) przypominający wznoszącą się na wzgórzu średniowieczną twierdzę, stanowiący płaskowyż zawieszony na średniej wysokości 2800-2900 m nad dolinami, ku którym obrywa się niemal pionowymi, wyglądającymi na niedostępne urwiskami, jest jednym z najpopularniejszych rejonów torystycznych w Dolomitach.


Głównymi schroniskami obsługującymi turystów wewnątrz płaskowyżu są: położone centralnie Rigufio Boè (2873 m), Rifugio Franco Cavazza al Pisciadù (2585 m), zwane najczęściej Rifugio Pisciadù (nazwa niemiecka: Pisciadù-Hütte), położone w północnej części płaskowyżu, oraz Rifugio Franz Kostner al Vallon (2536 m), zwane zazwyczaj Rifugio Kostner, we wschodniej części grupy. Do schroniska Boè większość turystów dociera wyjeżdżając najpierw z przełęczy Passo Pordoi kolejką linową na szczyt Sass Pordoi (2950), słynący skądinąd jako znakomity punkt widokowy, i schodząc następnie na przełęcz Forcella Pordoi (2848 m) ze stojącym na niej małym schroniskiem (lub raczej bufetem), skąd można dojść do schroniska Boè łatwą ścieżką w ciągu 45 minut. Do schroniska Boè można też dotrzeć nie korzystając z kolejki linowej. Jedna droga prowadzi z Pian Schiavaneis doliną Val Lasties (ok. 3 godz., ponad 1000 m podejścia), inna biegnie z północy, od schroniska Pisciadù, do którego można dojść z przełęczy Passo Gardena doliną Val Setus (z Passo Gardena do schroniska Pisciadù ok. 2 godz., od schroniska Pisciadù do schroniska Boè także ok. 2 godz., cała droga z Passo Gardena do Passo Pordoi biegnąca obok obu wspomnianych schronisk jest odcinkiem jednego z dwóch klasycznych szlaków trekkingowych w Dolomitach, znanego jako Alta Via 2), jeszcze inna prowadzi z Colfosco doliną Val de Mesdi ; wszystkie te trzy drogi wymagają jednak dobrej kondycji i są określane jako "nieco trudne" (co oznacza w szczególności, że niektóre odcinki mogą być nieco eksponowane i ubezpieczone, zazwyczaj linami, chociaż nie wymagają autoasekuracji). Do trzeciego z wymienionych schronisk, schroniska Kostnera, można łatwo dojść z przełęczy Passo Campolongo (ok. 2 godz.), a także z Passo Pordoi (nieco ponad 2 godz. - ta droga jest dłuższa, ale wymaga tylko ok. 300 m podejścia, podczas gdy droga z Passo Campolongo prawie 700 m); dotarcie do schroniska Kostnera można sobie ułatwić korzystając z wyciągu Vallon (markery i oznaczają odpowiednio dolną i górną stację tego wyciągu - warto przy tym wiedzieć, że w pobliże dolnej stacji można dojechać kolejką linową z Corvary lub wyciągiem Crep de Munt z położonego ok. 2 km na południe od Corvary miejsca przy drodze SS244, albo dojść z Passo Campolongo (ok. 1 godz, ok. 300 m podejścia).

Najwyższym punktem płaskowyżu jest, jak wspomniano, Piz Boè , wznoszący się na wysokość 3152 m (jako jedyny trzytysięcznik grupy Sella), ale uchodzący za jeden z najłatwiejszych trzysięczników w Dolomitach i stanowiący w związku z tym jeden z najpopularniejszych celów wycieczek. Najłatwiejsza droga na szczyt prowadzi ze wspomnianej już przełęczy Forcella Pordoi, skąd można dojść na wierchołek ścieżką prowadzącą piarżystym zboczem (z kiloma ubezpieczonymi miejscami) w ciągu mniej więcej godziny, pokonując ok. 300 m deniwelacji. Podobny charakter ma droga na szczyt Piz Boè od schroniska Boè (ok. 45 minut, niecałe 300 m deniwelacji). Nieco trudniejsze i bardziej wymagające są trzy inne drogi na Piz Boè, wszystkie zaczynające się przy schronisku Kostnera.


Oprócz Piz Boè dostępne turystycznie są też inne szczyty grupy Sella. Jednym z nich jest szczyt Piz Selva (2941 m), na który można wejść stosunkowo łatwo grzbietem prowadzącym zachodnim skrajem płaskowyżu, od strony schroniska Pisciadù; idąc tędy można też wejść na kilka innych szczytów o wysokości przekraczającej 2900 m, m.in. na Piz Miara (2964 m) i Piz Gralba (2972 m). warto wiedzieć, że na Piz Selva można też wejść z przełęczy Passo Sella jedną z klasycznych ferrat Dolomitów (Ferrata delle Mesules, Pößnecker Steig), jest to jednak droga bardzo trudna i dostępna tylko dla najbardziej doświadczonych i zaawansowanych turystów - nie są natomiast turystycznie dostępne widoczne na jednym ze zdjęć zamieszczonych wyżej szczyty Piz Ciavazes (2831 m) i Torri del Sella (2696 m).

Szczytem dostępnym dla turystów jest natomiast położony w północnej części grupy Sella szczyt Cima Pisciadù / Pisciadùspitze (2985 m), od północy, np. ze szczytu Gran Cir (2592 m) położonego w grupie Putia, prezentujący się jako niemal niedostępny. Droga (ze schroniska Pisciadù lub ze schroniska Boè, w obu przypadkach zajmująca ok. 1,5 godz.) określana jest jako "nieco trudna"; szczyt jest doskonałym punktem widokowym.


Ze schroniska Kostnera można ("nieco trudno") wejść na szczyt Piz da Lech de Boè (także: Piz da Lech, nazwa niemiecka: Boèseekofel), którego nazwa pochodzi od nazwy jeziora Lech Boè (Lago Boè, Boèsee), jednego z kilku niewielkich jezior na płaskowyżu. Najbardziej zaawansowani turyści mogą w grupie Sella wybrać się też na dwie inne trudne ferraty (poza wspomnianą wyżej ferratą Mesules); jedną jest ferrata Brigata Tridentina w rejonie Passo Gardena, drugą - uchodzącą za bardzo trudną ferrata Cesare Piazetta w rejonie Passo Pordoi; jest też oczywiście w grupie Sella wiele dróg wspinaczkowych.


Drogi wokół grupy Sella są jednym z rejonów Dolomitów szczególnie popularnych wśród osób uprawiających kolarstwo lub turystykę rowerową.


W zimie turyści mają możliwość skorzystania z niezwykle rozbudowanej infrastruktury wyciągów narciarskich pozwalających na przebycie w ciągu jednego dnia trasy okrążającej (w dowolnym kierunku) całą grupę Sella (Sella Ronda), z dostępem z każdej z dolin otaczających płaskowyż.